Raketlər haqqında daha geniş məlumat vermək üçün onların tarixindən, texnologiyalarından, müasir tətbiqlərindən və raket mühəndisliyinin əsas aspektlərindən bəhs edəcəyəm. ### 1. **Raketlərin Tarixi** #### a. **Erkən Tarix** - Raket texnologiyasının kökləri qədim Çinə qədər uzanır. 9-cu əsrdə Çinlilər tərəfindən barıtın icadı ilə sadə raketlər yaradıldı. Bu raketlər əsasən hərbi məqsədlər üçün istifadə edilirdi, lakin onlar çox primitiv idi və qısa məsafələrə uça bilirdi. #### b. **Orta əsrlər və Yeni Dövr** - 13-cü əsrdə Hindistanda, Orta Asiyada və Yaxın Şərqdə də raketlərdən istifadə edilməyə başlandı. Avropada isə bu texnologiya daha gec yayılmağa başladı. 17-ci və 18-ci əsrlərdə raketlər Avropada hərbi döyüşlərdə geniş istifadə olunmağa başladı. #### c. **Müasir Raketlərin İnkişafı** - 20-ci əsrdə, xüsusən II Dünya Müharibəsi dövründə, raket texnologiyasında böyük irəliləyişlər oldu. Alman mühəndis Verner fon Braun tərəfindən hazırlanmış V-2 raketi, ilk uzaq mənzilli ballistik raket oldu və bu, müasir raket texnologiyasının əsasını qoydu. ### 2. **Raketlərin Texnologiyası** #### a. **Mühərrik Növləri** - **Bərk Yanacaqlı Mühərriklər:** Bu mühərriklərdə yanacaq və oksidlayıcı birləşdirilib bərk bir maddə şəklində olur. Yandırıldıqda, bərk yanacaq yavaş-yavaş yanaraq qazı çıxarır və raketi hərəkət etdirir. Bu mühərriklər sadədir və bir dəfə yandırıldıqdan sonra dayandırıla bilmir. - **Maye Yanacaqlı Mühərriklər:** Bu mühərriklərdə yanacaq və oksidlayıcı maye şəklində saxlanılır və onlar yanma kamerasında qarışdırılıb yandırılır. Maye mühərriklər daha çox nəzarət imkanı verir və dəqiq şəkildə idarə oluna bilir. - **Hibrid Mühərriklər:** Bu mühərriklərdə bərk yanacaq və maye oksidlayıcı birlikdə istifadə olunur. Hibrid mühərriklər bəzən hər iki mühərrikin ən yaxşı xüsusiyyətlərini bir araya gətirir. #### b. **Aerodinamika və Dizayn** - Raketin dizaynı onun aerodinamik xüsusiyyətlərinə böyük təsir göstərir. Raketin burun hissəsi, qanadları və gövdəsi aerodinamik müqaviməti minimuma endirmək və maksimum sürəti əldə etmək üçün xüsusi olaraq hazırlanır. Kosmik raketlərdə çox mərhələli dizaynlar istifadə edilir, yəni raketin fərqli mərhələləri ayrı-ayrılıqda yanacaq tükəndikdən sonra çıxarılır. #### c. **Nəzarət və Stabilizasiya** - Raketlərin dəqiq şəkildə istiqamətləndirilməsi və stabilizasiyası üçün nəzarət sistemləri mühüm rol oynayır. Bu sistemlər jiroskoplar, akselerometrlər, və istiqamətləyici qanadlar vasitəsilə raketin trayektoriyasını tənzimləyir. Müasir raketlərdə kompüterlər və avtomatik nəzarət sistemləri bu prosesləri idarə edir. ### 3. **Müasir Tətbiqlər** #### a. **Kosmik Raketlər** - **Peyk Buraxılışı:** Peyklərin yer orbitinə buraxılması üçün kosmik raketlərdən istifadə edilir. Bunlar ən çox istifadə olunan tətbiqlərdən biridir və telekommunikasiya, hava proqnozları, və kəşfiyyat üçün həyati əhəmiyyət daşıyır. - **Astronavtların Kosmosa Göndərilməsi:** İnsanlı missiyalar üçün də raketlərdən istifadə edilir. Bu cür raketlər astronavtları Beynəlxalq Kosmik Stansiyaya və ya digər kosmik obyektlərə çatdırır. - **Planetlərarası Missiyalar:** Raketlər planetlərarası missiyalar üçün də istifadə olunur. Məsələn, Marsa və ya digər planetlərə tədqiqat missiyaları bu cür raketlər vasitəsilə həyata keçirilir. #### b. **Hərbi Tətbiqlər** - **Ballistik Raketlər:** Bu raketlər çox uzaq məsafələrə hədəfləri vurmaq üçün hazırlanmışdır. Onlar strateji məqsədlər üçün istifadə edilə bilər və nüvə başlıqları daşıya bilərlər. - **Taktiki Raketlər:** Bunlar daha qısa mənzilli raketlərdir və döyüş meydanlarında istifadə üçün nəzərdə tutulub. Məsələn, yer-hava və ya hava-hava raketləri. ### 4. **Raket Mühəndisliyinin Əsas Aspektləri** #### a. **Yanacaq Seçimi** - Raket mühəndisliyində yanacağın növü böyük əhəmiyyət daşıyır. Yanacaq seçimi raketin gücü, etibarlılığı və istifadə sahəsini müəyyən edir. Bərk yanacaq daha sadə və etibarlı olsa da, maye yanacaq daha çox nəzarət və yüksək performans təklif edir. #### b. **Mərhələlər və Modullar** - Çox mərhələli raketlərdə hər mərhələ yanacaq tükəndikcə çıxarılır və digər mərhələ hərəkətə davam edir. Bu, raketin çəkisini azaldır və daha uzağa getməsinə imkan verir. #### c. **İstilik və Soyutma** - Raket mühərrikləri işlədikdə çox yüksək istilik əmələ gəlir. Bu istiliyi idarə etmək və mühərrikin zədələnməsinin qarşısını almaq üçün soyutma sistemləri vacibdir. Bu sistemlər, istilik mübadiləsi texnologiyaları və xüsusi istilik davamlı materiallar vasitəsilə həyata keçirilir. #### d. **Materiallar və Struktur** - Raketin hazırlanmasında istifadə olunan materiallar onun gücünü və çəkisini müəyyən edir. Yüngül, lakin davamlı materiallar, məsələn, alüminium ərintiləri və kompozit materiallar, raketlərin strukturunda geniş istifadə edilir. #### e. **Simulyasiyalar və Testlər** - Raketlərin dizaynı və istehsalı simulyasiyalar və testlər vasitəsilə həyata keçirilir. Bu testlər mühərriklərin, nəzarət sistemlərinin və digər komponentlərin düzgün işlədiyini təmin etmək üçün vacibdir. ### 5. **Etik və Hüquqi Məsələlər** - Raket texnologiyasının inkişafı və istifadəsi ciddi etik və hüquqi çərçivələrə riayət etməyi tələb edir. Xüsusən də hərbi raketlər və ballistik raketlər kimi silahlar beynəlxalq hüquq və müqavilələrlə tənzimlənir. Kosmik tədqiqatlarda istifadə edilən raketlər isə sülh məqsədli tətbiqlər üçün nəzərdə tutulur və bu sahədə də beynəlxalq əməkdaşlıq və tənzimləmə böyük rol oynayır. Raketlər həm texnoloji, həm də elmi cəhətdən çox mürəkkəb və maraqlı bir mövzudur. Onların yaradılması və istifadəsi böyük məsuliyyət tələb edir və onlar insanlığın tədqiqat sahəsindəki irəliləyişlərini təmsil edir. Raket texnologiyası kosmosun araşdırılması və gələcəkdə yeni planetlərin kəşfi üçün əsas vasitələrdən biridir.
Meraklısı için mükemmel bir video keşke içindeki herşeyi detaylı bir şekilde 1 saatte olsa anlatabilseniz ama maalesef kanalı bırakmışlar 6 yıldır video gelmemiş :((
Kömür yanar yüksek basincli buhar oluşur ve türbinler döner ..... Ülkemizde daha temiz daha güçlü olmak için bilime ve eğitime önem verilmelidir.. Kısır din ve siyaset işlerini birakmazssak , gerçek beyinler bilgisini paylaşmaz , gayretli olmaz.... Termik santral kaderimiz değildir yıl 2024 oldu... 100 yıllık bilgiyle yapılan işler bunlar ..
Bacadan çıkan zehir ile, kirlenmis su nereye bırakılır. İki şeye insan ve canlılar muhtaçtır 1. Temiz hava 2. Su kaynakları ( kirletilmemis) Termil santraller bunları bozar. Bu nettir .. Yeşil falan değildir... Bunu herkes bilir ama bilmemezlikten gelirler. Yüksek yatırım gerekir , köy ve toprak kanunu gerekir.. Bunlar da buyukbaslarin işine gelmez... Heryerde toprak aatin alanlar o alanların ne pahasına olursa olsun ranta açılmasını isterler.. Yapılacak iş , tarımı ve hayvancılığı öldürecek de olsa kimsenin umurunda değildir.. Belediye başkanları ve bakanlar bunlara izin verecek kapasitede olanlardan seçilir...
Hem adamların resmi dublaj ortağıyım diyorsun hem de google translate'den copy paste okuyorsun. Tek vasfın ana dilini konuşabiliyor olmak, sanıyorum google translate onu da daha iyi yapar
Düşünüyorum düşünüyorum bu dönse nolcak derken 2.23 sn şanzıman olayını öğrendiğimde hak verdim.. anlatımınızdan dolayı teşekkür ederim emeğinize sağlık
