Səfəvilər dövləti. Şah I Abbas. Şah I İsmayıl. Böyük Abbas. Səfəvi-Osmanlı müharibəsi. Dövlətin hərbi-siyasi vəziyyəti. 1587 saray çevrilişi. Məhəmməd Xudabəndə hakimiyyəti. Abbasın şah elan edilməsi. İstanbul sülh müqaviləsi. . Şah I Abbas islahatları. Azərbaycan bəylərbəyiliyi. Səfəvi ordusunun tərkibi. Qızılbaş qoşunu. Qulamlar. Topçular dəstəsi. Tüfəngçilər dəstəsi. Səfəvi dövlətinin paytaxtının köçürülməsi. Şah I Abbasın xarici siyasəti. Hörmüz boğazı. 1599 ildə. Şeybanilərın məğlubiyyəti. 1599 xorasanın alınması
#azərbaycantarixi #şahabbas #səfəvilər #tarix #Şeybanilər #muellim #dim #miq #muellim #miq #kurikulum #ibtidaisinif #test #sınaq #imtahan #onlinedərslər #onlayn #muellimleriniseqebulu #sertifikasiya #testlər
Şah Abbas
Şah I Abbas 1571-ci il yanvarın 29-da Heratda doğulmuşdu. Atası, şahzadə Məhəmməd Xudabəndə və anası Mazandaran valisi Mir Abdulla xanın qızı "Məhd-i ülya" kimi tanınan Xeyrənnisa Bəyimin üçüncü oğlu idi. 1573-cü ildə atası şahzadə Məhəmməd Mirzə Şiraza vali təyin edildiyi üçün yaş yarımlıq Abbas Mirzə Herat valisi seçildi və Şahqulu Sultan Ustaclı onun lələsi təyin olundu. Uşaqlıq illərini Heratda keçirən Abbas Mirzənin ata və anası Şirazda olduğu üçün onun tərbiyəsi ilə bilavasitə lələsi məşğul olurdu.
1578-ci ildə atası Məhəmməd Xudabəndə şah seçilən zaman Abbas Mirzə Herat valisi kimi vəzifəsini davam etdirdi. 1581-ci ildə Xorasanda olan Ustaclı və Şamlı əmirləri Əliqulu xan Şamlını xanlar xanı seçərək Abbas Mirzəni şah elan etdilər. Lakin Məşhəd hakimi Mürşüdqulu xan Ustaclı ilə döyüşdə Əliqulu xan məğlub edildi, Abbas Mirzə isə Mürşüfqulu xan tərəfindən ələ keçirilərək 1587-ci ilin oktyabrında Qəzvinin Cehelsütun sarayında 16 yaşında Səfəvi taxt-tacına əyləşdirildi.
Şah I Abbas dövlətin varlığını qorumaq üçün, ilk növbədə, Osmanlı dövləti ilə sülh danışıqlarına başladı. 1590-cı ildə İstanbulda sülh müqaviləsi imzalandı. XVI əsrdə Səfəvi-Osmanlı müharibəsinə son qoyan bu müqavilənin şərtlərinə əsasən, Ərdəbil, Xalxal, Qaradağ, Zəncan, Qəzvin və Lənkərandan başqa bütün Azərbaycan torpaqları osmanlılara verildi.
1590-cı il İstanbul müqaviləsi Səfəvilərin imzaladığı ən ağır şərtli sülh müqaviləsi idi. Bu müqavilənin şərtlərinə görə, Səfəvi dövləti öz ərazisinin xeyli hissəsini itirdi.
Şah I Abbas cəsur, müdrik, səbirli, tədbirli, ədalətli bir dövlət xadimi olmaqla yanaşı, savadlı və geniş dünyagörüşünə sahib idi. Ağıllı strateji hədəflər müəyyən edir və müdrik siyasət yürüdürdü. Sülh yolu ilə münaqişəni həll etmək mümkün olduğu halda, müharibəyə üstünlük vermir və uzun vaxt alsa da, sülh yolu ilə problemi həll etməyə çalışırdı. Müharibə zamanı isə o, mükəmməl bir sərkərdə idi. Hərb meydanında ordusunu məharətlə idarə edir, istedadlı və cəsur bir döyüşçü kimi təhlükələrdən çəkinmirdi. Şah Abbas müharibə üçün çətin olan qış mövsümündə də əməliyyatlar keçirirdi. Sadə geyinir və dəbdəbəni sevmirdi. Əsas məqsədi ölkənin rifahını və təhlükəsizliyini təmin etmək idi. Bir ölkənin yaxşı idarə edilməsi üçün hökmdarının bacarıqlı olmasını və fərmanlarının dərhal yerinə yetirilməsini qeyd edərdi. Yalan söyləyən məmurları sərt şəkildə cəzalandırırdı. Şah Abbas alimləri və şairləri himayə edirdi. Xristian və yəhudi təbəələrə qarşı olduqca tolerant idi. Onların öz dini ibadətlərini sərbəst yerinə yetirmələrini təmin etməklə yanaşı, məbədlər tikmələrinə də icazə verirdi.
Şah I Abbas osmanlılarla sülh müqaviləsi bağladıqdan sonra itirilmiş torpaqları geri almaq, dövlətin sarsılmış qüdrətini bərpa etmək məqsədilə islahatlara başladı.
İslahatlar, əsasən, hərbi və inzibati sahələrdə aparıldı. Mərkəzi hakimiyyətə qarşı çıxan Qızılbaş hərbi əyanları cəzalandırıldı. Qızılbaş tayfa başçılığında irsilik prinsipi ləğv olundu. Bu tədbirlər ölkə daxilində siyasi sabitliyin bərpa olunmasına və mərkəzi hakimiyyətin nüfuzunun artmasına xeyli kömək etdi.
tam melumat: portal.azertag...
Teqlər.
Səfəvilər dövləti, Şah I Abbas, Şah I İsmayıl, Böyük Abbas, Səfəvi-Osmanlı müharibəsi, dövlətin hərbi-siyasi vəziyyəti, 1587 saray çevrilişi, Məhəmməd Xudabəndə hakimiyyəti, Abbasın şah elan edilməsi, İstanbul sülh müqaviləsi, , Şah I Abbas islahatları, Azərbaycan bəylərbəyiliyi, səfəvi ordusunun tərkibi, qızılbaş qoşunu, qulamlar, topçular dəstəsi, tüfəngçilər dəstəsi, Səfəvi dövlətinin paytaxtının köçürülməsi, Şah I Abbasın xarici siyasəti, hörmüz boğazı, 1599 ildə, şeybanilərın məğlubiyyəti, 1599 xorasanın alınması
Sefeviler dovleti, sah I Abbas, sah I ismayil, Boyuk Abbas, Sefevi-Osmanli muharibesi, dovletin herbi-siyasi veziyyeti, 1587 saray cevrilisi, Mehemmed Xudabende hakimiyyeti, Abbasin sah elan edilmesi, istanbul sulh muqavilesi, , sah I Abbas islahatlari, Azerbaycan beylerbeyiliyi, sefevi ordusunun terkibi, qizilbas qosunu, qulamlar, topcular destesi, tufengciler destesi, Sefevi dovletinin paytaxtinin kocurulmesi, sah I Abbasin xarici siyaseti, hormuz bogazi, 1599 ilde, seybanilerin meglubiyyeti, 1599 xorasanin alinmasi
25 окт 2024
