Στην εποχή της πολύχρονης σκλαβιάς, της απολυταρχικής οθωμανικής τυραννίας, ο Ρήγας Βελεστινλής είχε συλλάβει ένα συγκεκριμένο στρατηγικό σχέδιο για την επανάσταση των σκλαβωμένων, των Ελλήνων και των άλλων βαλκανικών λαών, προς απόκτηση της ελευθερίας τους.
Κατά την προετοιμασία και κατάστρωση του στρατηγικού αυτού σχεδίου ο Ρήγας γνώριζε καλά πως χωρίς υψηλό ηθικό, χωρίς κινητοποίηση των ιδανικών του ανθρώπου, δεν είναι δυνατόν οι σκλαβωμένοι να υπερβούν τις ψυχολογικές δυσκολίες και να προχωρήσουν σε επανάσταση. Γνώριζε επίσης πως μόνο με ενθουσιαστικά τραγούδια, με παιάνες, θα ήταν δυνατόν να παρακινηθούν, να ενθουσιαστούν οι σκλαβωμένοι ραγιάδες.
Έτσι, ο Ρήγας συνέθεσε τον δικό του παιάνα, τον οποίον ονόμασε «Θούριο», λέξη την οποία δανείστηκε από τους αττικούς ποιητές (Αισχύλο και Αριστοφάνη). Η λέξη «θούριος» είναι επίθετο προερχόμενο από το ρήμα θρώσκω (πηδώ, εφορμώ), σημαίνει δε ορμητικός, σφοδρός, μαινόμενος, πολεμικός.
Στην εποχή του Ρήγα δεν ήταν σε χρήση ο συγκεκριμένος όρος. Ο Ρήγας τον χρησιμοποίησε το 1796 (δείγμα και αυτό της μελέτης των αρχαίων κλασικών κειμένων από εκείνον), κι έτσι η λέξη«θούριος» εισήχθη στο νεοελληνικό λεξιλόγιο και κατέστη συνώνυμο της επανάστασης.
Για να τραγουδηθεί ο Θούριός του, «Ως πότε παλληκάρια», ο Ρήγας δεν έβαλε μουσικά σύμβολα, νότες., αλλά ως ηγέτης αποτελεσματικός και προνοητικός που ήταν, για να διαδοθεί πλατιά, γράφει να το τραγουδούν στο σκοπό ενός πολύ γνωστού και διαδεδομένου τραγουδιού της εποχής του «Μια προσταγή μεγάλη», που αναφερόταν στα κατορθώματα του Λάμπρου Κατσώνη, που εκείνα τα χρόνια είχε αναθερμάνει τις ελπίδες των σκλαβωμένων για την απόκτηση της ελευθερίας τους με τη βοήθεια της Ρωσίας.
Στον επαναστατικό του παιάνα ο Ρήγας συνδύασε το τραγούδι με το χορό. Ο Θούριος χορεύεται στο συρτό χορό της γενέτειράς του. Ταιριασμένα μαζί, χορός και τραγούδι ωθούν τους σκλαβωμένους στη μέθεξη της επανάστασης.
12 сен 2024
