Παραδοσιακό Ηπειρώτικο τραγούδι με πολύ παλιές καταβολές και αντίστοιχο χορό τύπου "στα τρία". Προέρχεται από την περιοχή της Θεσπρωτίας και πιο συγκεκριμένα από την περιοχή της Παραμυθιάς, το οποίο αναφέρεται σε μια ναυμαχία Ελλήνων και Τούρκων, στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας. Τραγούδι γνωστό στην ευρύτερη περιοχή και ιδιαιτέρως σε δυο χωριά με πλούσια και πολύ παλιά τοπική παράδοση: η Αγία Κυριακή Σουλίου (παλαιό Πόποβο), το άλλοτε κεφαλοχώρι της περιοχής, σήμερα σχεδόν έρημο και η Κρυσταλλοπηγή Παραμυθιάς (παλιά Σέλλιανη).
Γενικά πάντως το τραγούδι είναι ευρύτερα γνωστό, τόσο στην περιοχή της Μουργκάνας Θεσπρωτίας (όπου τραγουδιέται λιγάκι διαφοροποιημένα), όσο και στην περιοχή της Ζίτσας, Κουρέντων, Ντουσκάρας και Λάκκας Σουλίου στο νομό Ιωαννίνων. Το απλό, αλλά κοινό σε όλη την Ήπειρο και πολύ παλιό μοτίβο "στα τρία" (τρίσημος ρυθμός), δείχνει ότι πρόκειται για ένα τραγούδι τα ίχνη του οποίου χάνονται πίσω στο χρόνο. Πολύ ενδιαφέρον είναι και το γεγονός ότι τραγούδια με παρόμοιους στίχους υπάρχουν και στην κεντρική Μακεδονία και συγκεκριμένα στην περιοχή της Χαλκιδικής, της Βισαλτίας Σερρών και της πεδινής Πιερίας.
Τραγούδι: Ο αείμνηστος Δημήτρης Βάγιας, από την Αρτοπούλα Λάκκας Σουλίου.
Κλαρίνο: Χρήστος Ζούμπας
Λαούτο: Μανώλης Μπάλας
Ντέφι: Γιάννης Κοττάς
Βιολί: Λάζαρος Ευθυμίου
Φωτογραφίες: Από τα χωριά της Παραμυθιάς (κατά κύριο λόγο από την Κρυσταλλοπηγή)
Οι στίχοι:
Όρε κάτω στις μαυροθάλασσες, λεβέντω μ'
στις πράσινες λιμνούλες, λεϊμονιά με τα λεϊμόνια.
'Ράζουν καράβια Τούρκικα, 'ράζουν και τα Ρωμαίικα
Τα Τούρκικα ήσαν δεκαοχτώ και τα Ρωμαίικα δέκα
Κι αρχίσανε τον πόλεμο, απ' το πρωί ως το βράδυ
και νίκησαν τα Τούρκικα και πήραν τα Ρωμαίικα.
(Πήραν μανάδες με παιδιά και πεθερές με νύφες
πήραν μι' αρχοντοπεθερά με δεκαοχτώ νυφάδες
Όλες οι νύφες περπατούν και μια δεν περπατάει.
- Μη ΄να τα ρούχα σου βαρούν, μη 'να τ' ασημοκούμπια;
- Ουδέ τα ρούχα με βαρούν, ουδέ τ' ασημοκούμπια
μον' με βαραίνει η Τουρκιά κι αυτοί(ν) οι Τουρκαλάδες
μου σκότωσαν τον άντρα μου, μου πήραν το παιδί μου).
23 сен 2024
