Εκείνη η μεγάλη τραγουδίστρια που ονομαζόταν Μαρία Δημητριάδη, στο αριστούργημα των Γιάννη Μαρκόπουλου και Μάνου Ελευθερίου.
Τα λόγια και τα χρόνια
Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου
Μουσική: Γιάννης Μαρκόπουλος
α' εκτέλεση: Χαράλαμπος Γαργανουράκης (LP Θητεία, 1974)
Το τραγούδι Τα λόγια και τα χρόνια βασίστηκε στο ομώνυμο ποίημα του Μάνου Ελευθερίου, από την ποιητική του συλλογή "Τα ξόρκια" (1973)
Για τις ανάγκες της ηχογράφησης παραλείφθηκαν οι τρεις τελευταίες στροφές του ποιήματος (χρησιμοποιήθηκαν, με την προσθήκη μιας ακόμα στροφής για τη δημιουργία άλλου τραγουδιού του δίσκου).
Εδώ το ποίημα αυτούσιο:
Τα λόγια και τα χρόνια τα χαμένα
και τους καημούς που σκέπασε καπνός
η ξενιτιά τα βρήκε αδερφωμένα.
Κι οι ξαφνικές χαρές που ήρθαν για μένα
ήταν σε δάσος μαύρο κεραυνός
κι οι λογισμοί που μπόρεσα για σένα.
Και σου μιλώ σ' αυλές και σε μπαλκόνια
και σε χαμένους κήπους του θεού.
Κι όλο, θαρρώ, πως έρχονται τ' αηδόνια
με τα χαμένα λόγια και τα χρόνια,
εκεί που πρώτα ήσουνα παντού
και τώρα μες στο κρύο και τα χιόνια
Η μοίρα κι ο καιρός το 'χαν ορίσει
στον κόσμο αυτό να ρίξω πετονιά
κι η νύχτα χίλια χρόνια να γυρίσει.
Στο τέλος της γιορτής να τραγουδήσει
αυτός που δεν εγνώρισε γενιά
και του λαού την πόρτα να χτυπήσει.
Δεν ήτανε ρολόι σταματημένο
σε ρημαγμένο κι άδειο σπιτικό
οι δρόμοι που με πήραν και προσμένω.
Τα λόγια που δεν ξέρω σου τα δένω
με τους ανθρώπους που είδαν φονικό
και το 'χουν στ' όνομά τους κεντημένο.
Αυτός που σπέρνει δάκρυα και πόνο
θερίζει την αυγή θανατικό.
Μαύρα πουλιά τού δείχνουνε το δρόμο
κι έχει κρυφή πληγή κοντά στον ώμο,
σημάδι μυστικό απ’ το κακό
πως ξέφυγε απ' ανθρώπους κι από νόμο.
(Τη δόξα των ανθρώπων δε γυρίζω
στης πέτρας τη παλιά τη συλλογή.
Κι άλλο απ΄το μαύρο χόρτο δε γνωρίζω
παρά μονάχα σκέφτομαι κι ελπίζω
ποια λόγια θα περάσουν την πληγή
και τι θα ξεχαστεί μ'αυτά που χτίζω.
Όσοι θα βρουν το φως να λιγοστεύει
και την καρδιά κρεμάσουν σε κλαδί
κοντά σε μια φωτιά που ζωντανεύει,
στην όχθη που τον άνθρωπο παλεύει
το μαύρο φως και θέλει να τον δει
και στα μαλλιά του αγέρας να σαλεύει,
Σ' αυτούς η μοναξιά κι η λησμοσύνη
κι η πέτρα δίχως χώμα και νερό.
Γι αυτούς μέσα στον ύπνο τους θα μείνει
τ' αηδόνι και το πλοίο ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ
με δυό χιλιάδες φόρτωμα πικρό
στο γέλιο των κυμάτων που σ'αφήνει. )
Καθώς το τραγούδι γράφτηκε ένα χρόνο πριν από την πτώση της χούντας, όταν κυκλοφόρησε το 1974 έγιναν κάποιες αλλαγές στην τρίτη στροφή, η οποία έκτοτε συνήθως τραγουδιέται ως εξής:
Η μοίρα κι ο καιρός το 'χαν ορίσει
Παρασκευή το βράδυ στις 9
κι η νύχτα χίλια χρόνια να γυρίσει.
Στο τέλος της γιορτής να τραγουδήσει
Παρασκευή το βράδυ του φονιά
και του λαού την πόρτα να χτυπήσει.
..................................................
Το απόσπασμα στο βίντεο είναι από τη συναυλία του Γιάννη Μαρκόπουλου στο Ηρώδειο, το 1981 (ολόκληρη η συναυλία εδώ: • Συναυλία του Γιάννη Μα... )
24 авг 2024
