Өткен ғасырда , Кеңес Одағы кезінде қыстақта бір шопан жаз мезгілі ыстық болса керек , түс уақытында көлеңкелеп үйінде әлде ауласында шәй ішіп отырса , бір арқар қос бүйірінен ентіге демалып , қашып келіп , қора маңайына тығылған екен . Оны көрген жақындары оңай олжаны пайдаланып , басып қалайық деген екен . Бірақ , әлгі қойшы бұған қарсы боп , " қасқырдан қуғын көріп , ұсталатын болған соң , амалсыздан соңғы үміті бізді паналап кеп отыр ғой , біраз уақыт демін алған соң , өзі кетеді " деп тиіскізбеген екен арқарға . Айналайын сол кездің адамдарының кеңдігі - ай !!! Қәзір небір дамыған техникамен жүріп , оптикалық қарумен ататындар өзін аңшы санайды . Ал ертеде аң - құсты жөнсіз қыратындарды сұрмерген деген . Ауылды жерге барсаң ол аңшысымақтар көбісі , тіпті , бозбалаларының өзі таймен , атпен қуып қоян , түлкіні тазымен талатса , соған мәз . Не терісін илеп қарық қылмайды , не оған " жөнсіз тимеңдер , қиянат жасамаңдар " деп ақыл беретін үлкендері жоқ баяғының .
Сол қазақы болмысымыз бен біліміміз, табиғатпен біте қайнасқан тірлігімізден қол үзіп қалдық. Оны қалпына келтіру үшін осындай әңгіме, повесть, шығармалар мен ғылыми еңбектерді көбейтуіміз керек. Осы жолда , Қуат мырза, сіздің еңбегіңіздің үлесі зор.
Тамаша әңгіме! Оқыған дауыс ырғағы құлаққа. жағымды, кино көргендей көз алдыңнан өтіп жатады әңгіме желісі. Тәрбиелік мәні бір төбе. Рахмет, авторына және оқыған Қуат мырзаға.
"Қаратау" ұлттық қорығында арқарлардың саны ұлғайған екен, бұл жақсы көрсеткіш. Қазіргі кезде "Қаратау" қорығында арқарлар жүретін жолдарға қара тікен тұз қояды.
Әсіресе Жақсы ит деген әңгімеңіз қатты ұнады, қара шаңырақты тастамау, иесіз қалдырмау, шаңырақ пен иттің қасиетті екенін түсіндіріп кеттіңіз, рахмет авторға және Қуат аға сізге.
Аң мен құстың сырын табиғатпен етене өскен қазақ та, қалмақ та, Америка мен Африканың аңшысы көріп, сезініп өскен еді кезінде. Хатқа түскені қалды, қалғаны құйма құлақ қарттармен бірге кетті...
Бундай окига вообще естімейтінмін осы Аганын окигаларын естимін Корейский дорама карап жүретінмін :) жакын куннен бастап карап журмін осы аганын окигаларын☁️🕊🤍🌸 🌙❤️
АРҚАР,дегенде,Семей облысының,Жарма ауданындағы,алақандай ғана ауыл еске түседі.Кеңес дəуірінде ,Крюши ,дейтін,қазіргі атауы Арқарлы.Сол өңірде,бұрын Аю, Арқар көп кездесетін.Айтайын дегенім,Маусымның аяқ кезі болатын,Қарақат теруге барып,машинамыз сынып қалып, таң азанда ерте тұрып қарағандағы,көрініс Арқарлар таудың қасында кетіп барады екен.Бірінің артынан бірі.Одан бері қаншама жыл өтті. Осы бір ойымда қалғаны .Арқардың киесі атады дегені рас ау,өйткені сол кезде бір лауазымды ауылдасымыз,архарды атқан екен,мүгедек болып қалды.,жақсы адам болатын негізі ,білмейміз ғой ол кезде.Аңның киесі бары,анық екені.Бəлкім,Құлжасына тап болып,киесі аттыма.?
Осы әңгімелерді балаларға тыңдату керек екен, тәрбиесі бар, ұрпағымыз саналы болсын десек осындай тәлімі бар мульфилмдерді көрсету керек. Балапан арнасынан шетелдің мультфильмдерін көрсеткенше осындай қазақи тәрбие беретін киноларды көрсету керек. Өз ойым осы.
Әкем қайтыс болғанда мен 11 жаста едім. Әкем ауылда жақсы қызметте болды, аңға шыққанды жақсы көретін. Аң атуға дайындалатыны есімде: үстелге үлкен шүбірек жайып патрондарына ұсақ сары жез темір кигізіп, порох салып, 10тиынның көлеміндей киіз және қорғасын қағазбен тығыздап отыратын. Есейгенде мамамнан естідім: Ракпен ауырып ас өтпей жатқанда мамама айтыпты "мені аңның киесі ұрды" деп. Ауыратынан бір жыл бұрын қабан шошқаны қуалап жүріп атып өлтірген екен, қазақ шошқа жемейміз ғой, азартқа беріліп кеткен емес пе! Алыста қалған мотоциклін әкеліп, қабанға жақындай бергенде езуін көтере шығып тұрған азу тістері мүйізге ұқсап бұқаға айналып кеткендей көрініпті. Есімде аса жоқ, әйтеуір қуып жүргенде де бұзауға ұқсап көзін алдаған ба.. Содан қойш, мотоциклге тиеп әкелді, теңкиіп тісі ырсиып қорада жатқаны есімде. Аудан орталығынан қабанды алып кетуге келген орыс досы (фамилиясы Ложкин болған соң қазақтар Қасықбай дейтін) жеуге келмейді майына қан сіңіп кеткен екен - деген соң ауылдың сыртына апарып көмді. Күзге қарай малды ауылдарда санақ болатын. Сондай бір командировкадан мотоциклмен келе жатып, тоя жеген ет-сорпадан ба екен, жүрегі айныған сияқты болып тоқтапты. Ішкен-жегенінің бәрі шығып, тер жауып, бұлаққа шәйініп әзер есін жиып жан-жағына қараса, қабанды сүйреп мотоциклге тиеген жерде отыр екен. Тіпті жапырылған бұта, аққан қанда сол күйі жатыр дейд.. Содан кейін-ақ тамақ батпай, ішкенін құсып тастайтын болды. Осы оқиғадан кейін арасы жылға жетпей небәрі 42 жасында рак деген жаман аурудан қайтыс болды.
Керемет әңгіме Архарды, елікті тау жануарларын атуға болмайды ол рас. Бірақ мұнау жетіскендер үйірімен атып тоқтайтын түрі жоқ қатаң заң болмай түкте болмайды
Ағамыз әңгімесін бастаған кезде кино басталғандай әсерде боласың,бұндай адамдар 100жылда бір туады.Недеген қазақый сөздер ,тек өкімет бұндай адамдарды бағалап жоғарыдан орын бермейді.
Иа ,арқардың киесі болады дегенге сенемін .Өйткені менің атам өте мерген кісі екен алдынан арқарды құр жібермейтін мерген болған екен.Бір күні үлкен арқарды атып салады ,арқар тобылғының түбіне топ ете қалады. Атам жаймен аяңдап барса жатқан арқар ақ көбік болып жатыр дейді.Сол -сол екен атам аңшылықты қойған екен.Қайта атпадым себебі бір рет көрдім киесін енді атуға болмайтының түсіндім деп отырушы еді.
Сөзді патшада қарапайым адамда айтады бірақ сөзді жөнымен айтатын киелі ауыз жұиелы сөзды ,тылынде өткір оты бар адам шешен тылды болмақ,даусыңыз қарлықпасын!!! Қуат аға
Қуат сізге коп-коп рахмет осындаи қазақ тың аңыздарын ютупқа шығарғаныңыз үшін Қуат, не деген создер аңның киесі ұра ды деген,Сізге Алланың нұры жаусын осындаи қазақ тың аңыз дары коп болсын.
Менің Ағамада көрінді Тау арасында таң қылаң бере Арқар аңдып отырғанбыз Ағам әріректе ескі соқпақтың төменгі жағында отырған көзі ілніп кетіпті тарсылдаған дауыстан оянып кетсе жоғарыдан ақ сақалды шал тұрған екен аңның киесі осы екендеп жібере салған.
Түсінікті, ұғынықты жеткіздіңіз.Халқымыздың аңыздарында, жырларында осы жайлы көп айтылады. Оны көбі елемейді, аңғармайды, білгісіде келмейді. Қозы Көрпеш-Баян сұлу жырында, Жезкиік аңызында, аққужайлы аңыздарды айтылады. Өзіміз де аңшыларды білеміз талай, аңның киесі тиген депжатады үлкендер
Өте дұрыс айтылған оқиға жаратушы Аллам бұл дниени қарында барин ойластырып қойған орын орнымен сондыктанда баримиз өз орны ізді биленимиз дұрыс деп ойлайм.
