Ашықтұқымды өсімдіктердің тіршілік кезеңі (жизненный цикл голосеменных)
7 сынып (класс).
Қарағай - бірүйлі өсімдік. Көктемге таман, жас бұтақтарында екі түрлі кішкентай бүрлер көріне бастайды. Қызғылттау түсті - аналық бүр. Аналық бүрдің әрбір қабыршағында аналық гамета(жұмыртқа жасуша) орналасқан екі тұқымбүр дамиды. Аналық бүрде жұмыртқа жасушасы түзілетін аналық гаметофит түзіледі.
Жасылдау-сарғыш бүрлер - аталықтар. Жасылдау-сарғыш бүрлердің қабыршағында екіден тозаңқаптар дамиды. Одан тозаңдар жетіледі, бұл-аталық гаметофит. Тозаңға жеңіл салмақтылық беріп тұрған екі ауа қапшығы болады. Жетілген тозаңдар шашылады, жел арқылы аналық бүрлердегі тұқымбүрдің тозаңкіреберісіне барады. Бұл үрдіс - тозаңдану деп аталады.
Ашықтұқымдылар өте көп тозаңдарды шығарады. Тозаңданудан кейін, аналық бүр қабыршақтары шайырмен бірігеді. Жабылып біріккен тұқымбүрде Ұрықтану жүреді. Нәтижесінде зигота түзіледі. Зигота әрі қарай ұрыққа бастама беріп, ал тұқымбүрдің өзінде эндоспермде жинақталған қоректі заттары бар тұқым түзіледі. Тұқымның қабығы тұқымбүрдің сыртқы қабатынан түзіледі.
Сонымен, ашықтұқымды өсімдіктердің жынысты көбеюінен кейін, ұрықтан, эндоспермнен және тұқым қабығынан тұратын тұқым түзіледі. Әрбір тұқымда жел арқылы жақсы таралу үшін қанатшамен қамтамасыз етілген. Топыраққа түсіп, тұқымнан жас өсімдікке бастама беретін өскін шығады. Ашықтұқымды өсімдіктердің ересек өсімдігі - спорофит түрінде боп келеді.
19 апр 2020
