Менің 60-тан асқан жасым бар. Енді көргенім, білгенім: Осы қарттың айтқаны орынды. Арнап соярда немесе басқа келгенде бата. Бастың жағын сыйлы әжеге, апаға не қонақ әйел адамға. Бас арнаулы адамға, не сыйлы үлкенге.Рулас не ағайындылар отырған жерде үлкені не ағаның баласына. Басты қайтарғанда төңкеріп бермеу, келгенде алдымен әкелу. Реттерімен ауыз тигізу. Асқа бата бермей алып кетпеу. Әзірлегенде тісінен тазалау. Барлықтарымызда осы жағдай болса екен. сәлеммен Ислам.
Әрине әр рудың дәстүрі әр басқа. Меніңше бала кезіден көріп келемін. Қонақтар үзілмейтін.,екі көзді бір адам жемейді. Бір көзді алакөз болады деп бөлмеді. Екі езуін кесіп ауыз тигенді естіп көрмегенмін. Осы бас туралы неше түрлі естіп таңқалдым. Әйтеуір айту керек.
Құлақ деген бас табақтың етін тураған кісіге беріледі ағайын Басты күлдіру деген бар, тұмсығынан желкесіне қарай, көздің алдынан көлденең кесіп төртке бөліп қояды жартылай, күлдірмеген баста көресің кейде,оны есі түзу ақсақал ұстамайды тартқанда 1) Бас табақта баспен бірге- жанбас, бел омыртқа, екі қабырға, сүбе, құйрық май қосылад, жілік кіші болса жанбас қасына кәрі жілік қосады 2-ші табақ, Кәрі жілік, омыртқа, екі тал қабырға, сүбе, құйрық май 3-ші табақ, Ортан жілік, омыртқа, екі тал қабырға, сүбе, құйрық май, Міне осы үш жілік ер адамдар табағына тартылып отырады, табақ санына қарай 4)- тоқатай жілің, омыртқа, екі тал қабырға, сүбе, құйрық май, төсті қосып күйеу табаққа тартылатын қолайлы жілік Әйелдер табағындағы жілік 1) әйелдердің бас табағында яғни бірінші табағына Әжелер табағы, Жақ, жауырын,омыртқа, сүбе, екі тал қабырға, майы 2)- қыздардың табаға, асық жілік, омыртқа, сүбе, екі тал қабырға, құйымшақ, майы 3)- бұл келіндердің табағы, бұғанда қолайлы тоқатай жілік, омыртқа, екі тал қабырға, сүбе, майы, ырымдап ұлтабарды салады Осы табақ жасау жолы, қонақ ретіне қарай
Маш Аллах қандай жауһар бір ғана қойдың басы бүкіл жаһан өркениетінің өркениетінің үйрете алмай жатқан құндылықтарды қамтып кетіп жатыр. Ойланған кісіде осы Қазақтың ата бабасының даналығының кішкентай ғана бір көрінісінде Бала тәрбиесі Ағайын татулығы батыр тәрбиелеу ер, әйел орны теңдік керек десең кәзір өзінше атап алған демократиясыда сиып жатыр😍😍😍😍😍😍😍😍😍😍😍
Табак тарттканда бир сан жилик,бир кол жилик, кабырга, субе куйрык май,омыртка салынып сыйына жараса ретимен салынып тартылады. Казакта тос куйеудики куйымшак кызга деп куйеу табак болады
Жас үлкен адамға беріледі. Тұмсығынан күлдірген жерінен жалғастырып кеседыюі. Егер адам көп болса толық бас туралып рет ретімен соын барлық адамдар ауыз тиеді. Көзді осы әлетке көзің нің қарасын сал деп, құлақты жас балаға, тілдің ұшын алып тастап әйел адамдардың табағына салады. Таңдайды сол үйдің қызына не есе келініне береді шебер бол деп. тт. Басты оң қаратып сый қонаққа береді ал жақтырмаған қонаққа да бас тартады қазақ тек теріс жағынан береді. Оны оң қаратып о ырып бата беріп кешір і м сұрап жейді.
Ия. Тісін қақпай, жағын айырмай,тілің салақтатып екі құлағы қалқитып алып келетіндерде бар. Бата сұрауды да білмейді. Ал сол жерде отырған шал құйқасынан бір кесіп жейді де, ары қарай береді. Сонымен столды айналып, төрден есік жаққа ауысып, елеусіз бір жерге қоя салады. Сол мыйы ашылмаған күйі жуындымен қоқысқа лақтырылып жатқанды көріп естіп жүрміз... Айтсаң біртүрлі үрписіп жақтырмай қарайды."Құдай-ай кім жеп отырады дейсін деп". Жалпы обал-сауапты ұмытып барады кәзіргі жұрт. Абыз-Қария қалмады ғой. 60-70-80 дегі чалдар селтеңдеп бастарына тақия киіп алып, жас қыздармен би жарыстырып жүрсе, не дейсің одан кейін..?🤔☝ Қазақ 30-жылда рухани азғыңдады. Тағы кәзіргі зомби билік "Жаңа Қазақстан" құрамыз дейді... Өңщен сатқын-алаяқтармен бірге. Қара Халық дәл кәзір ешкімге сенбейді.
Баяғыдан басты сол күнгі дастархан басындағы ең сыйлы қонаққа ұсынылатын.... Егер жаңа құда болып жатса, онда талассыз бас жаңа құданікі,...әрине ең бірінші бата берілетін ..қазір басты қыдыртып мүжитін болыпты, бұл үрдіс те кейін пайда болды,әр жақтан елдердің келуімен бірге.. Бала кезімізден көріп өстік..Басты мүжіген ең сыйлы ақсақал құлақты ойын баласына,таңлайды кішкене қызға, құйқаны жанындағы барлық улкендерге өз қолымен үлестіретін де,екі көзін өзі жейтін еді..сосын табақтағы бастың миын уй иесі жесін деп қайтаратын... Шынымен басты қыдыртып мүжитін тым ерсі және дұрыс емес...бастың қадірін кетіреді... болмаса Атаңның қолынан алған бастың бір кесім құйқасының өзін мәртебе көріп жеуші едік қой...
Ал бауырым жергілікті орыстанып кеткен қазақтардың , бастың жағын айырмай " тілін " тістеп келген басты көріп , Ұшынып ауырғандарымызда бар ?!. Сен айтқандай әр жақтан келген қазақтарда , бүндайды көрмедік ?!..
Солтүстікте де осылай тартады. Бас, қой кімнің құрметіне сойылды, соған тартылады , бастың етін тарату тәртібіде ұқсас. Бастың тістері қағылмай, қазанға салынбайды.
Құлақты үлкен кісілер табақ етін тураған кісіге береді, бір үлкен үй толып отырған ақсақал арасында үйдің кенжесі деп бала жүрмейтіні анық, құлақ тек ет тураған кісінікі
Иә, басты алып келгенде тұмсығын алға қаратып әкелу керек. Бас сыйлы қонақтарға ұсынылады(құда, т. б.). Кейде былайғы қонақтар болса, үлкен адамға ұсынылады. Бас ұстаған адам бастың оң жақ езуінен бастайды және басты жалаңаштап тастауы керек. Яғни, құйқасын сыпырады. Бастың бір көзін өзі жеп, бір көзді сол үйдің жақын ағайынына беріп, осы үйге бас-көз боларсың деп тілек айтады. Не болмаса жасы үлкен көрші болса, көршіңе қарасып тұрарсың деп ұсынады. Таңдайды жас келіншекке не болмаса жас қыз балаға беріп, таңдайың тақылдасын деп, алқанына сарт еткізіп соғып береді. Басқа бата беру-біздің жақта жоқ. Бұл жазылғандар батыста, соның ішінде Атырауда іс жүзіне асырылады.
МЕНІҢ ӘКЕМ МАЛ СОЙЫП БАС АСҚАН КҮНІ ҚҰДАНЫ ШАҚЫРАТЫН , ЕТ КЕЛГЕНДЕ БАСТЫ ҚҰДАҒА ҮСЫНАТЫН , ҚҰДА СІЗДІҢ ЖАСЫҢЫЗ ҮЛКЕНДЕП ӘКЕМЕ ҮСЫНАТЫН ! СОНДА ҚАРАП ОТЫРСАМ БІРІНЕДЕГЕН СТЛАСТЫҚТА ЖАТЫР ЕКЕНҒОЙ ! ТОПЫРАҒЫҢ ТОРҚА БОЛСЫН , ҚАЙРАН МЕНІҢ ӘКЕМ ҚАС БАТЫРДЫҢ ҰРПАҒЫ !!!
Бәрі де тек бір алланың қолында Ағзубилләһи минашойтанир рожим бисмиллахир рохманир рахим деп алдыңа қойылған асты басты шайқамай тәкәппарлық мақтаншақтық жасамай мен құдамын мен қонақпын демей сабыр сақтап сыйласып қонақ екеніңді ұмытпаған жөн. Бәріміз де алланың құлымыз мұсылман адам жасына лауазымына қонақтығына қарамай бір бірімізге құрмет көрсеткен дұрыс. Жаман үйді қонақ билейді деген атам қазақ. Қойды құда үшін соймайды алла разылығы үшін сояды. Ырымға сенем деп алланы ұмытып кетпейік ағайын. Әрдайым қазаққа аллам жар болсын аумин.
Өте дұрыс айттың, бәрі алла х тағала разылығы үшүн болу керек. Әнгіме ішкен жегенде емес. Әнгіме аллах тағалаға ұнамды амал жасау. Ол үшін шариғат пен танысу керек.
@@Kz-pk2pm бәрі бір түсінгіңіз келмесе айтып не қылайн дөрекі сөзім үшін кешіріңіз бірақ әкесі тірі адам бас ұстауға болмайт деп аталарымыз айтып кетті және менде өзімнен кейінгілерге солай айтамын.
Егер табақта адам аз болса онда бас толық туралмайды күлдірген жерінен жартысын қалдырады да үйдің иесіне қалдырады оны аудармасы дейді. Артыннан дейді. Ертесінен немесе сол күні. Басты шатырға лақтырып тастайды. тт.
Қаи жері дұрыс екенін білеміз бірақ жағын аиырып əкелген баста тіл қаи жерінде тұрады сен аитқандаи үидің иесі топас болмас арнаиы қонағына тартқан болар басты .Сен өтірік аитып қоидың əр нəрсенің баиыбына барып аиту керек
Кеше бир ауылга барып дастархан басында бираз ангиме болды. Мусылмандар Алла жаратушымыз бар десе, италяндыктар материалист, козбен кормей колмен сипамасан калай сенемиз деген сурактарды койган екен. Сонда Молдалар айтып тусиндире алмай жатырса, бир кишкентай сегиздеги бала орныннан атып турып. Мен жауап берсем боладыма депти, Аксакалдар келисимин билдирипти. Жас жигит айтыпты: Жер анамыздын жартысы Тениз, Мухитан турады, распа депти сойтсе италяндыктар рас деп жауап берипти. Сол Тениздерде Кемелер болады дурыспа депти, дурыс депти. Биз ол тениздерди Кемелермен жузип журемиз депти, сол Кемелерде тежегиши барма деп сурак койыпты, бар биз оны Штурвал деймиз депти. Егер сол штурвалы жок болса не болады деп ? койыпты. Жер шарыда бир Кемедей ози айбынында жузип келеди, егер онын Тежегиши болмаса биз баска Муз айдындарга ягни баска планеталарга согылып калуымыз ыктимал деген екен.
Сен үйретпей ақ қойшы алдымен өзіңді жөндеп ал Қытай қазақ деп бөлініп отқан түрің анау сен не білесің. Кімнің айтқаны емес не айтқаны маңыздырақ ау бұл жерде.Мықты болсаң айт.ел тыңдайтын ақылың білімің болса.
nurali bauirim,menimshe bar salt-dasturlarimiz kaymagi buzilmay sol Shigis Turkistanimizda jatir ma deymin! Bizder Ata-jurtimiz,karashanirak-Otanimizda otirip mankurttenip baramiz. Birli-jarim kabari bar kuymakulaktarimiz bolmasa! Kobimiz orisshalandi,ozbekshelendi degendey. Jalpi osi bir OLIARA SHAKTA salt-dasturlerimizdi tezirek umitilgandarimiz bolsa tugendep,juyelep alganimiz abzalirak! Oytkeni ar tonirekterde ar turli aytilatin,ar turli ustanatin ozgeshelikterdi tokaylastirgandarimiz jon. Keyingilerimizge buringilarimizdan kaldiratin AMANAT!
Әкем тірі мен бас ұстамайм деп жатады, бұл сөздің таразысын білген жөн, ол құранның сөзі емес, ата-баба даналығы, бала жастай басқа құмар болып бас ұстап қария қадірі кетпесін дегенді алға тартып- әкесі бар адам бас ұстамайды деген, Қонақ келіп қой сойып қонақ асы берсең, табақ жасарда маған бас ұстауға болмайды деп 80ге келген әкеңді сөйреп келмейтін шығарсың қазан басына...... Унемі әкең қасыңа еріп жүрмейді, шалғайға қонаққа барсаң, атап-арнап қонақ асы беріп пәленшенің баласы деп, алдыңа бас ұсынса, менің әкем бар деп, асын теппейтін шығарсың, атаған құрметін аяқ асты қылып, кісі басыңды ұлы деп құрметтесе, қадіріңді білу керек, Басты әкесі бар адам ұстайды деп қағида қылып ұстап алғандар бәрі дегендей бас емес жілік атын біліп ажырата алмайтын сорлылар.....
Әкесі бар адам бас ұстамайды деген бұл Тәрбиеліктің белгісі , ал бір жерге қыдырып барсаңыз , бір өзіңа бір табақ тартпайтын шығар , қасыңа жас үлкен адам шығадығой , сол кісіге беріуіңізге болады , бұлда жасы үлкенді сыйлау құрметтеуге жатады . Ад сол кәсі ауыз тиіп , балам , інім , басты майдалап , миын алып бер деп рұқсат берсе , ұстай беруге болады. Бәрі қазақтың тәрбие , әдептілігіне , әкеге деген құрметінің белгісі.
Оттаған екен қонағың.Қайдағы бір малдың басын құдайға теңеп(АстағфирАллаһ),содан үміттеніп,"зияны тиеді"-деп қорқып.Әй,қазағым-ай осындай ырым-жырымдарды қашан қоясыңдар?Құлағын жесе-ақылды,көзін жесе-көргіш,ұртын жесе-көңілді... Қайдағы тәрбие. Бұл тек Аллаға серік қосудан басқа ештеңе емес. Тағы да айтам:қонағың да,айтып отырған кісің де - оттапты!
