"Бир қишлоқ тарихи" кўрсатуви
"Ўзбекистон тарихи" телеканали
Самарқанд Ўзбекистоннинг жанубий - ғарбий қисмида, Зарафшон водийсининг ўрта қисмида, Дарғом ва Сиёб каналлари орасида, денгиз сатҳидан 725 м . баландликка жойлашган, аҳолиси 400 мингга яқин, майдони 0,09 минг м 2 .
Самарқанд жуда бой ва қадимий тарихга эга. Шаҳарнинг пайдо бўлиши ва ривожланиши ниҳоятда мураккаб жараёнда кечган. Археологик маълумотларга қараганда тош давриданоқ Зарафшон водийси ибтидоий аждодлар томонидан ўзлаштирилган. Бунга водийнинг серунум тупроғи, мўътадил иқлим ва одамзод яшаш учун қулай шароит мавжудлиги сабаб бўлган. Ургут тоғларидаги Омонқўтон, Булунғур туманидаги қўтирбулоқ, Нарпайдаги Зирабулоқ, Самарқанд шаҳридаги «Динамо» ўйингоҳининг ёнида топилган ибтидоий одамлар яшаган манзилгоҳлар фикримизнинг далилидир. қолаверса тош асрдан кейинги бронза даврида Зарафшон водийсининг бир неча жойларга одамлар истиқомат қилганлар. ҳозирги Самарқанд ҳудудида ҳали шаҳар пайдо бўлмасдан анча олдин Университет хиёбонининг жанубий томонида Лолазор маҳалласи ўрнида, Оби Раҳмат ариғининг чап қирғоғидан қўрғонча маҳалласида ва Сартепа мавзеининг жанубий қисмида энг қадимги қишлоқлар юзага келган.
Маълумки, 1970 йилда ЮНЕСКО ташаббуси билан Самарқанднинг 2500 йиллиги нишонлаган. Бу юбилей ўша даврда қадимшуносларимиз қўлга киритган ютуқлар асосида қайд қилинган эди. Мустақилик шарофати туфайли Самарқанднинг пайдо бўлиш тарихи янада ҳам қадимийроқ эканлиги аниқланди. ўзбек археологлари М. Исомиддинов ва А.Отахўжаевларнинг франциялик олимлар Поль Бернар, Франц Грене, ва Клод Рапенлар билан ҳамкорликда Афросиёбда олиб борилган тадқиқотлари натижасида унинг энг қуйи маданий қатлами ўрганилди. Натижада ер сатҳидан 10- 15 метр чуқурликда милоддан аввалги IX - VII асрларга таалуқли ашёлар топилди. Булар қўлга ясаб рангли нақш берилган идишларнинг парчалари ва шунингдек, гуваладан тикланган 7 м . қалинликдаги мудофаа девори қолдиқларидир. Топилган ушбу намуналар Франциянинг Жив-Сюр-Ивст шаҳридаги радиоактив лабораториясида тадқиқ қилинди. Лабораториядаги таҳлиллар бу ашёлар бундан 2750 йил илгари яратилганлигини кўрсатди.
30 дек 2021
