Саха Республикатын народнай суруйааччыта Николай Алексеевич Лугинов 1948 с. атырдьах ыйын 14 күнүгэр Кэбээйи улууһугар төрөөбүтэ.
1972 с. СГУ физико-математическай факультетын бутэрэн, Хаҥалас улууһугар, Хатаска орто оскуола учууталынан, ЫБСЛКС обкомугар инструкторынан, Нам улууһугар типография директорынан үлэлээбитэ. Москваҕа Үрдүкү литературнай куурустары бүтэрбитэ. Билигин П.А.Ойуунускай аатынан Литературнай музей директорынан, СРдуховноска академиятын вице-президенинэн, СР президенин сэбиэтин чилиэнинэн, Россия суруйааччыларын союһун бырабылыанньатын хос бэрэссэдээтэлинэн үлэлиир.
1974 с. бэчээттэнэр. Бастакы кинигэтэ "Кэпсээннэр" 1976 с. тахсыбыта. Элбэх сэһэн, роман кинигэлэр ааптара. Театрга ситиһиилээхтик турбут пьесалардаах. Кини кинигэлэрэ нууччалыы, сорох Европа тылларыгар тылбаастаммыттара. "Алжир - культуралар быһа охсуһууларыгар" аан дойдутааҕы, Казахстан "Алаш", Россия "Улахан литературнай"бириэмийэлэрин лауреата, СР искусствотын үтүөлээх деятелэ.
Кини прозатын улахан ситиһиитинэн "Таас Тумус" сэһэннэрэ уонна үс кинигэлээх "Чыҥыс-Хаан ыйааҕынан" романа буолар. Суруйааччы быһыытынан айымньылара философскай хабааннаахтар, ураты сахалыы колориттаахтар.
Суруйааччы союһугар ылар коллегия бэрэссэдээтэлин быһыытынан элбэх литературнай ыччаты үүннэрдэ. Россияҕа тылын-өhүн ылыннарар биир дьоһуннаах киһибит. Кини кэлин сылларга олус наадалаах классиктары нууччалыы тылбаастааһын боппуруостарын туруорсар.
Н. Лугинов 1979 с. ССРС суруйааччыларын союһун чилиэнэ. Аан дойдутааҕы тюркскай академия дьиҥнээх чилиэнэ.
Норуоттар доҕордоһууларыгар, литература сайдыытыгар үтүөлэрин иһин Монголия "Найрамдал" уордьанынан, "Россиялыын бииргэ-370", "Гражданскай килбиэн" знактарынан наҕараадаламмыта.
16 май 2020
