Uloq, koʻpkari - Oʻrta Osiyo xalqlarining qadimiy ommaviy, milliy oʻyinlaridan biri. Asosan, gʻalaba va hosil bayramlari, toʻy va sayillar munosabati bilan oʻtkazilgan. Hukmdor va har xil amaldorlardan tashqari oʻziga toʻq odamlar, hatto oddiy aholi ham Uloq oʻyinlarini tashkil etgan. Koʻproq xatna (chipron) toʻylarida rasm boʻlgan. Uloq turkiy xalklar, ayniqsa, uning qoʻngʻirot, qurama, ming, mangʻit, oyrat, yoyilma, kenegas, qipchoq, barlos kabi urugʻlari orasida ommalashgan. Uloq tomoshalari oldidan maxsus jarchilar qishloq, ovullarga yuborilib, odamlar gavjum joylarda, bozorlarda U. kim tomonidan, qayerda, qachon va nima maqsadda oʻtkazilayotganligini hamda qoʻyiladigan sovrinlarni eʼlon qilgan. Turli joyda har xil qoida boʻyicha (chortoq, sudratma, marra, poyga, pakka, minbar va boshqa nomlar bilan atalgan) U. oʻyini uyushtirilgan. U. koʻngilochar tomosha yoki shunchaki oʻyin boʻlmasdan oʻgʻil bolalar, yigitlarni mard, jasur, epchil, dovyurak qilib tarbiyalash vazifasini bajargan. U. oʻyinlari ot naslini yaxshilashga, chidamli, tez harakat qiladigan zotlarini koʻpaytirishga yordam qilgan. Qorabayir, arabi, axaltekin, qurama, laqay, kustanay, qorabogʻ va hozirgi Orlov ot zotlari U.chi otlar qisoblanadi.
22 дек 2023
