Кезінде қазақ жазушысы Дінмұхаммед Қонаев жайында бір жайсыз сөз айтқан екен. Жазушы үшін сол сөздің зардабы қандай болды? Және Мұқановтың көп айтыла бермейтін қандай елеулі еңбектері бар?
АЛАШ ЗЙЯЛЫЛАРЫДА ОСЫНДАЙ ЕКИ ЖУЗДИЛЕРДИН, САТКЫНДАРДЫН КЕСИРИНЕН АТЫЛЫП КЕТЕ БАРДЫАУ, А БАЙТУРСЫНОВ АТАМЫЗДА В.И.ЛЕНЙННИН ЕКИЖУЖДИЛИГИН БИЛМЕЙАК КЕТТИАУ...СТАЛЙНДИ ГАНА БИЛДИКАНДАЙЖЕКСУРЫН ЕКЕНИН...КАНШАМАСЫ ЖАЗЫКСЫЗ КЕТЕБАРДЫ,КАЙРАН СУТ БЕТИНДЕГИ КАЙМАКТАРЫМЫЗДЫ ,КАЗИРГИ ЖАСТАР АТТАРЫНДА БИЛМЕЙ ОСИП КЕЛЕДИ!!!
Осы аталған жазушылардың еңбектерін мектепте керемет оқытты.Бәрін жаман деуге болмас. Ол да бір орыс саясатының иірімі шығар.Біз ауыл балаларымыз. Бір ауыз орысша білмедік. Сол кезде бізге облыстан бір ауыз қазақша білмейтін орыс мұғалімдері келіп оқытатын. Ол кезде ауыл адамдары ,оқушылар концерттер беретін. Неге екенін кім білсін, бізге орысша өлеңдер үйретіп оны сахнаға шығарды. Қазір ойласам, олда саясат екен.
Димаш Ахмедович қанша жұмсақ болсада, нағыз таза,шыншыл,әділ адам болған жоқ.Ол кісі жетпісінші жылдары трайбализмге қатты жол берді,әсіресе кадр мәселесінде қызметке Үйсіннен басқа адам жоқ деп есептеді.
Мен Сәбит Мұханов "Ботагөз" романын Сәкен Сейфуллиннен ұрлап алған деп ойлаймын.Оның "Өмір мектебі"кітабында Амантай туралы ешнәрсе айтылмвйды.Ал Сәкеннің "Тар жол тайғақ кешу" кітабында Амантай ауылындағы көтеріліс деген бар
Кереку өңірінде Мағжан Жұмабаев ең ірі байдың баласы болған .Мағжан Омбыдан , Петербордан білім алған , Қазан қаласынан түрлі әдеби кітаптарды әкеліп , Сәбиттің сауатын ашқан адам .Сәбит сол кезде Мағжанның үйінде жалшылықта жүрген жалшы болған .
Кейіннен ұрпағымыз КНБ -- архивінен оқымасын десек, қазіргі сатқындарды осы бастан әшкерелеуіміз керек Өкініштісі бізге кезінде осы сатқындарды үлгі өнеге етіп оқытты Қандай жиіркенішті ? Кімдерді тау тұлға еттік?
Өте дұрыс айтасыз. Сол кезде де негізі көреалмаушылық көп болған. Сәбиттер ақшалы болған ғой дейм. Әбділланың өлеңдерін сүйіп оқитын едім. Енді оған деген өшпенділкгім ба. Өлеңін оқып отырып түсінбеймін. Мағжанды да құртқан осы Сәбит емес пе. Қасында екі үш кәрі итімен. Білімділерді құртқан. Өйткені өзінен білімі жоғарыларды асырғысы келмеген ау
Біздің бағыт та сол болу керек, кімге не жазды, кімге қиянаты жасады, кімге жақсылық жасады, ұлт үшін не істеді, кемшілігін де, артықшылығын да ашық айтып, ашып көрсетуді үйренуіміз керек.
Ол кезде Сәбит Басшыларғ тіке айтқан Кеңес кезінде бай мен кедей бір бірін жек көрді .Бұл , әлі жалғасады.Аш халық олигархтарды жеп қоюы мүмкін. Ол ,рас . Аталарың шенге алыпты. СТорайғыров . Ақынның Кедей поэмвсы бар
Архивы НКВД давно открыты, непричастность к трагическим событиям С.Муканова доказана. Почитайте статью "Маузер Сабита Муканова" Улугбека ЕСДАУЛЕТА. Все станет ясно
Жақсы стқын болса болған шығар кеңес үкіметіне жағамыз деп қазір егемен елміз кімге жалтақтаймыз қазіргі опасыз сатқындар жетіп жатыр мәңгүрттер жетіп жатыр соларды тиып алаиық
@@sweetbun6103 Тарихты білмей, көз ашылмайды? Ел даму үшін өз тарихын жетік білуі керек! Өтірік тарихпен , өтірік үкімет шығады! Шын тарих ашылғанда ғана, ел түзеледі, көз ашылады, халық оянады!!!
Не жамандықтың бәрін ҚАЗАҚҚА жаба беру топастық .1917 - 1928 жылдары Ресей ИМПЕРИЯСЫНА БАГЫНЫП ТҰРҒАН ОРЫСТАН БАСТАП БАРЛЫҚ ҰЛТТАР ,ҰЛЫСТАР БАИ МЕН КЕДЕИ АҚ ПЕН ҚЫЗЫЛ БОЛЫП ҚЫРЫЛЫСТЫ .АЗАМАТ СОҒЫСЫНДА ӘКЕ МЕН БАЛА ,АҒА МЕН ІНІНІҢ БАРИКАДАНЫҢ ЕКІ ЖАҒЫНДА БОЛУЫ ,ЕКІ ЛАГЕРДЕ БОЛУЫ АЗ БОЛҒАН ЖОҚ. ҚАЗАҚТЫҢ САТҚЫНЫ КӨП ДЕГЕНДЕР ОСЫНЫ БІЛІҢДЕР . АЛАШОРДАНЫҢ АРЫСТАРЫ ДА ҚЫЗЫЛ КОМУНИСТЕР САКЕН ,ТҰРАРЛАР ДА ҚАЗАҚТЫҢ АУМАҒЫНЫҢ ТҰТАСТЫҒЫ ,ХАЛҚЫМЫЗДЫҢ БАҚЫТТЫ БОЛАШАҒЫ ҮШІН КҮРЕСТІ. ЕЛДІҢ ЕРТЕҢГІ КҮНІ ҮШІН ЕҢБЕК ЕТКЕН ЕРЛЕРІМІЗБЕН ТӘУЕЛСІЗДІК АРҚАСЫНДА ХАЛҚЫМЫЗ ҚАУЫШТЫ. ЕНДІ ҚАРА БАСЫНЫҢ ҚАМЫ ҮШІН ОРЫС ОТЫРШЫЛАРЫНА ҚЫЗМЕТ ЕТКЕН СӘБИТ МҰҚАНОВ, ӘБДІЛДА ТӘЖІБАЕВ Т.С.СИЯҚТЫЛАР КЕШЕГІ КОЛБИННЫҢ ТАБАНЫН ЖАЛАП ҚАЗАҚТЫҢ ПАТРИОТТАРЫНА ТАС АТҚАН ҚАРА БЕТТЕРГЕ ӘДІЛ БАҒАСЫН БЕРУ КЕРЕК. ҰЛТТЫҢ САТҚЫНДАРЫНЫҢ ҰРПАҚТАРЫНА ГОС ,СЛУЖБАДАН ШЕКТЕУ ҚОЮ КЕРЕК.
Жаратушы АЛЛА бар қазаққа бір-бірін жақсы көретіндей қасиет дарытсыншы! Әйтпесе, Шынболат(иманды болғыр) ақын айтып кеткендей«жеткен жоқ па өзіңе, өз құрбаның»
Сәбит Мұқанов Алаштың зиялыларын сатқан, олардың атына арыз жазған адам деп естіп жүрмін, кезінде оны білмедік, қазір барлық шындық ашылып жатыр ғой. Ал Д. Қонаевты қатты құрметтеймін.
Алаштын зиялыларын саткан Турар Рыскулов, Сталиннин озине тикелей жазып отырган, донос жасаган.Донос хаттары архивтен алынып газеттерге шыгарылды. Сосын Мухамеджан Тынышпаев деген.Ал, Сабит Муканов акын жазушыларды саткан бирен саран.Бирак ол жалгыз емес сол кездеги акын жазушылардын бари бир бирин сатып отырып кобиси отырып шыккан. Казир де онып тургандары шамалы. Сондыктан айтылган гой акын болма, азамат бол деп.Астарында улкен ман жатыр гой.
@@otkir Билмесен оттай берме. Не нарсени де алдымен зерттеп алу керек. Магажаннын айели Зылиханын естелик китабында айтылган. Оган усталарда Магжан оз аузымен айткан.Мухтар Шахановтан сурауына да болады. Шыншыл акын гой биледи. Ол да жазды.
Димаш атамыздай болып алындар косеп жамандап аруагын лайламай барибир жукпайды. Бай мемлекетти баскарып еки комнаталы уйдёт турды. Халыктан кашкан жок унеми жаяу журетин халыка жанашыр сондай басшылар болу керек. Кремилмен тайталасып кеткен жерди кайтарды ессин жиберген жок.Сол атамыздын индустрияланганымен али журмиз.
Өмірден өткен адамдарды қозғап сөз еткенше , қазіргі өмірде жүрген тірі өліктерді жөнге салар ой - парасаттарыңды айтпайсыңба ?аруақты қозғағанда саған келер - кетері не ? Өтті - кетті қазір сол өткен күнді қайта орнатасыңба ? Димаш атаның аруағынан қорықпайсыңба ? Ақша үшін не болса соны жаза бересіңдер , оданша алдағы күнді , халықтың тыныштығын ойлап жаңа . Қазақстан болуға ат салыспайсыңба ?
Бір комментатордың тамаша, тағылымды сөздерін келтіріп отырмын: "Қайран Сәбе Мына ел сіз туралы жаңсақ пікір айтып, сіздің құрдасыңыздай есіміңізді ойыншыққа айландырды ғой. Сіздің істеген орасан зор еңбегіңізді бағаласа нетті. Қайран Сәбе! Осы жұрт Сабиттің творчествалық еңбектері мен ғылыми еңбектерін, Алаштықтарға, Мағжан мен Сәкенге жасаған жақсылықтарын білсе қоғам арасында теріс пікірлер айтылмас еді. Біздің әлсіздігіміз бірден бір классиктерімізді халықтың әсіресе жалған ақпарат таратушылардың табасына қалдырып қоямыз! Оларды дүниеден өтіп кетсе де заңмен қорғайтын баптар енгізссе ғой. Әлеуметтік желіден неше түрлі сөздерді естіп төбе шашың тік тұрады. Айналайын ау Сәбиттің жанында жүргендей, бірге арыз жазғандай қылып айтады. Ал факт айт десең жым болады Сұмдық қой. Классикті қадірлемеу халыққа сын емеспе?! Осыдан кейін қалай өсеміз? Қалай өркендейміз?!"
Ия, көзі тірісінде маңайындағы зиялылары мен қаламдастарына жасаған қиянаты жетерлік екен! О дүниеде де тозақтың отында шығып жатқан болар. Қандай тексіздік, сатқындық, бетсіздік. Біздер білім алған жетпісінші жылдары осы жазушыны әдебиеттен оқығаныма жиіркене ін. Артында қалған ұрпақтарына жаным ашиды...
Сәбит Мұқановтың арызы бойынша 1937 жылы Мағжан Жұмабаев халық жауы деген атпен құдаланып кейін атылып кетті. Негізі Сәбитті әдебиетке ұстаздық етіп алып келген Мағжан еді ғой.......
Қаратаевты да жұмысқа алып жанында юүріп қастық жасаған, оны ұстап қамаған бойда үйіне келіп заттарын далаға лақтырып жатқанда Мғжанның әйелі келіп Қайным-ау, бұның не дегенде, енді бұл үйде мен тұрамын, халық жауының жанұясы бшндай үйде тұруға тиіс емес депті. Көп қазақтың алдыңғы қатарлы сауаттыларын ұстатып құртқан С.Мұқанов, Ә. Тәжібаев, М. Қаратаев болған екен.
Не деген зұлым болған, бұл Муканов. Кейінгі кездері естіп журміз неше түрлі сұмдықты жасағанын. Талай зиялы боздақтарымыздың түбіне жеткен екен бұл Сәбең
Биржакты каралай беруге болмайды. Тергеу кезинде маркум Магжан да, Сейфуллин де талайды саткан. Акын жазушылардык кобирек сотталуы сондайдан да. Архив кужаттарында жатыр гой дуниелер. Биреуди актап биреуди каралаудын кереги жок. Магжан да сатты.Жалпы акын жазушылар нашар адамдар. Оларды кадирлеудин кереги жок.Екижуздилер.Казир де олар онып турган жок. Халыктан да алыстап кетти.Биликке жалбактап бирдене сураудан басканы билмейди. Бурында солай казирде солай. Пошли они все на...
Сәбиттің біраз шығармаларян оқыдым. Миымыздың сссрдың үгітімен уланғандыүы ма осы кісінң шығармалары керемет көрінген. Баламыз ғой ол кезде. Есейген кезде өзгерді пікірім. Іліп алар ештеңе жоқ екен
Сәбит мұқанов инстиктивті түрде коммунист тұғырында тұрып ақсүйек топтарына дұрыс қарсы болған Ол кезде қазақ біткен миллиондап қырылып қалған кез Тек сатқын қазақтар мен ақсүйек парсы арабтан шыққан өздерін қазақпыз деген бірақ жаулықпен қазағым деп жүріп жүз миллион қазақты өздері билеген он алты жыьда қырнан алаш жауыздары тірі қалған кез ғой Менің ойым әлі қазақстан билігінде қазақтан бір адам жоқ Тек генетикасы парсы арабқа келетін сол баяғы ақсүйек ұлы жүз руларынан
Бұл қазақ қайда барады? Қорқақ,жалтақ, екі сөзді, екі жүзді, ынжық болып қалды-ау деймін?! Жалпы, шындық деген біреу-ақ емес пе? Екі күн, екі ай, екі Жер т. с. с. жоқ сияқты?!. Кейінгі ұрпағын ойлаған ата-әжелер түлкі бұланға салыну ер мінезге, адамгершілікке жатпайды деп тәрбиелемеп пе еді. Бұлай кете берсек ұлт, ел болуымыз қиын-ау. Ұлтқа қиянат жасағандарды ақтаушылардың өздерінің арғы жағы дұрыс емес деп білу керек . Болмаса кейбіреулердің гитлер, сталин, берия, егоров, микояндарды, т. т. ұлтының, "елінің қамы үшін жазықсыз жандарды қыруларына тура келді" деген пікірлерін "е, о да дұрыс екен-ау" деп жақтаудың басқа ештеңе қалмайды. Сонда ана жазықсыз өмірін сүре алмай кеткендердіғ не кінәсі болды, Оларың ақ-қарасын кім айтып, оларға кім жанашырлық танытады. Адамның адамдығы да жаныашыршылық танытумен танылмай ма?! Мұсылман пенделер Құранда Алла тағаланың Өзі өтірікшілер мен екіжүзділерді, ұятсыздарды қатал жазалайтынын ескерткенін жақсы біледі. Ол не үшін айтылған? .....
Есенберлиннің Каһарында : Мені Қара Үлекке қосыңыз. Төрелер түңіліп тұр қатынынан деген сөздер бар . Сәбит Кенесары жайлы тау инженері Есенберлиннен жетік білген. Қазір билікте Қонаевшылдар. Сәбит олардың түсіне кіріп иазалауда
@@daddyfreeman6054 Есенберлин қазақтың өліп жатқан санасын ,рухын дүр сілкіндірген адам.Ол қатардағы жазушы емес.Тоталитарлық заманда ондай еңбек жасау өте қауіпті болған. Қысқасы жүректі адам болған.Ол кісіні құртқан өзіміздің қазақтар , қызғаныштан.Интернетте бар , керек болса , естеліктер.Ол кісінің атын құрметпен атауымыз керек ,халық үшін қызмет еткен адам ,партия үшін емес .
@@user-iz1mf5sn6i І Есенберлин , жазушы . Тарихи романдары жайлы баға беріп,айту қиын. Қазір Қазақ тарихы дұрыс зерттелуі керек. Өтірік мақтамай , тек шындық жазылуы керек. Ілекең Кенесары - Наурызбай бейнесін толық аша алмады . Оған тарихшы ғалымдар толық мәлімет бере алмады.Әр тарихшы қазақ ғалымдарының қасында Панкратова, Ерофеева, Дахшлейгер сияқты бақылаушылар отырды. Бір Ж Қасымбаевтың соңынан қанша өсек ерді, Шақаетай батыр жайлы. Әулие Марал Ишан, Кенесары -Наурызбай жайлы шындықты кездейсоқ, жақында , былтыр Әулиеккөлдегі өрттен кейін білдім. Кенесары , бүкіл қазақтың ханы болған жоқ. Ол патшаның шоқындыруына қарсы шықты . Нағашы жағы жоңғар болса да , Қостанайлық әулие Марал Ишандай Кеңесшісі болды , Намаз оқыды . Абылай сияқты аруаққа табынды ма білмеймін. Ілекең Кенесары - Наурызбай дегені жөн еді. Кенесары шағын ғана Қостанай маңында мұсылман қазақ хандығын құруға Ресей Патшасынан көмек сұрады . Патша қарсы болды. Жауап ретінде қазақтарды Өзара қырылыстырды . Сәбеңнің айтқаны сол, тақырып толық ашылмаса , сол кездегі қазақ интеллигенциясы Өзара қырылысар еді. Патша кейін Кенесары - Наурызбайды арандатып, Ұлы Жүз қазақтары, қырғыздар, Қоқан хандығымен , мұсылмандармен қырылыстырды Кенесары қатесін түсінді. Ол, тұтқынға түскенде 2 рақат Намаз оқып болып: Мұсылмандар бір болайық,- деді. Осы сөзді әлі түсінбей келеміз. Бізге Орта Азия мұсылмандарына бірлік керек. Ілекең , өте ақылды реалист жазушы. Ол, мақтауға мұқтаж емес. Ілекеңнің Н Оразалинге берген сұхбатынан ұққаным, Ол 1954 жылдардағы Тың игеру жылдары жайлы жазған " Көлеңкеңмен қорғай жүр" романына ерекше мән берді. Мүмкіндік болса , қайта қарап шығу ойымда бар,-деді . Бірақ , Әдебиет сыншылары бұны байқай алмады. Исламды түсіне бастаған соң , Көлеңкеңмен қорғай жүр сөзін былай түсіндім, Дұрысын, Алла біледі. Иа , Алла , СССР 1930 жылдарда Бізді Діннен айырды , Енді Хрущев Тыңды сылтауратып, жерімізге кірмелерді көшіріп әкеліп, қазақ мектептерін жауып тілімізді алды. Көлеңкеңмен қорғағандай ұлтыма пана бола гөр, Әмин Деп айтқысы келді ме,- деген ой келді. Қазақ хандығы жайлы да күмәнді жайлар көп. Біз алдымен, Скифтер тарихын білуіміз керек . Өзбекстан, Тәжікстан тарихын толық зерттей алсақ, Біраз тарихқа көз жеткізуіміз мүмкін. Бізге парсы тілі мамандары қажет. Өзбек ұлты , Біздің Бабаларымыз бен тәжіктердің араласуынан сарт, кейін қазіргі отырықшы өзбек ұлты болып қалыптасқан. Бізді , көшпелі өзбек деген. Содан: Өзбек Өз Ағам ( Көшпелі өзбектер,Бабаларымыз). Өзбек тарихшылары көшпелі өжбектерді , қыпшақтар дейді. Ал , қазақтың тәңіршіл тарихшылары көшпелі өзбектердің Қазақ ұлтын құраған негізгі халық екенін мойындағысы келмейді. Тәңіршіл жүрген жерде рушылдық қатар жүреді
@@user-iz1mf5sn6i Есенбетлинді сынаған жазушылар жайлы жаздым . Түсініп оқы. Есенберлиннің мақсаты , Көлеңкеңмен қорғай жүрді елге жеткізу . Сол үшін , Ол Ғашықтарды , Каһарды жазды . ДМ Қонаев қолдауына ие болу үшін, Оған ыңғайлап Көшпенділерді жазды . Сөйтіп, Димекеңнің шымбайына бататын Көлеңкеңмен қорғай жүрді баспадан шығарды . Бірақ марқұм бұл кітапты қайта жазуға үлгермеді ғой ,- деймін. Қазақстанның (Тәуелсіз )Мемлекеттік силығына Мен үшін лайық шығарма І Есенберлин Көлеңкеңмен қорғай жүр және Д Исабековтың Храни Свою Звезду шығармалары деп ойлаймын.
Сәбит, Ғабит мынау тұрған қай ит деген Хамит Ерғалиевке арнаған сөз бар. Сөз өнері адамдары. Заман солай болды. Аруақты қозғап не істейсіздер. Кемшілік із пенде жоқ. Өткеннен сабақ алайық
Сәбиттің жаназасында қандай адам болғаны айтылатын еді, қазақтың бұрынғы дәстүрімен. Қанша адамның өмірін үзді, ақтауға түрмайтын кісі, әруағы риза болсын
Сабит муканов в свое время многих подвёл под плаху Беймбет Майлин это верхушка айсберга,а сколько других. Такие людишки и в наше время найдутся - ради сладкой жизни на многое пойдут. Но всем им в ином мире Аллах судья.
Сәбит Мұқанов кедей отбасынан шыққан.Ол кезде Алашордашылардың барлығы бай отбасынан шыққандар.Сәбит Мұқанов Алматыда,үлкен қалаларда қазақ мектептерін,қазақ балабақшаларын ашуға үлкен атсалысқан адам.Мықты классик жазушы.Алдымен романдарын оқыңдар.Жазушы ретінде тануымыз керек.Ол кездегі саясат КЕДЕЙ адамдардың мүддесін көздеген,Сәбит сол саясаттың құрбаны болған шығар.Кедейдің сөзін сөйлеп,сойылын соққанның не айыбы бар.
Қазірдің өзінде қазақ қауымы көп нәрседен хабарсыз екенсізер.Қазақ мектептерінің көпшілігі Димекеңнің кезінде жабылған.Сәбең сол кезде бұл науқанға қарсы шыққан.Сәбең мен Димекеңнің арасындағы қайшылықтың түп-тамырын бімейтіндеріңіз көрініп тұр.Өмір мектебі Есею жылдары романдарын дұрыс оқымағансыздар.Сәбит Мағжан ауылында жалшы болмаған.Олардың елдері бір бірінен алшақ жатыр
Бір журналистің жазғаны бар еді. Ол кгбда істейтін танысына" сендер неге архивты толықтай ашуға рұқсат бермейсіңдер, біз шындықты жазғымыз келеді" дегенінде, қазір оның уақыты емес, егер архивты оүгел ашсақ, сендер қазіргі дәріптеліп жүрген көп адамды жек көріп кетесіңдер, тіпті М. Әуезовты да, деген екен.
Сәбит-еңбекші халықты жақтаған жазушы. Жас ақын,жазушыларға қамқорлық жасаған. Үйіне тұрғызған. Әбдіжәміл Нұрпейісов "Курляндия"романын сол үйде жатып жазған. Мәлік Ғабдуллин соғысқа кетіп бара жатып,бар жазғанын Сәбитке тапсырып кеткен. Сәбит Сәкен Сейфуллин үшін партиядан шығарылған,ондай жазаны Ғабит Мүсіреповте алған. Жазушылар арасындағы пендешілік қазірде бар дүние ғой.Ол кісі жетім өсіп, байлардан қорлық көрген адам, тап күресі деген саясатқа кедей шаруаның көзқарасымен қараған. Замандастары адам есебінде жоғары бағалаған. Мұхтар сияқты тар болмаған,қолы ашық,дәмі қонағына дайын болған. Нағыз қазақи адам болған.
Жауыз адам - кекшіл. Қазақ халқындағы тектілікті жойған адам екен ғой! Ал айтыңдаршы: керемет тұлғаларды ,олар байлардың балалары болған деп қараладыңдар, ал оларды көре алмай аттырған сатқындарды заман солай болған деп ақтадыңдар. Сонда жеткіншек жастарың кімдерден үлгі алмақ?!!!!
1960 жылы Қазақ мектептерін аралас мектепке, ал Қазақ газеттерін орыс тілді газеттердің арасына салатын вкладыш- парақша етпек болғанын тастап кетті, жаңа айтып өткендей Щербаковпен қырқысып мектепті де, қазақ газеттерін де алып қалған Сәбит Мұқанов . Сонда мысық тілеулес ақын-жазушысымақтардың бәрі бұғып қалған. Сафуан Шәймерденов, Мәлік Ғабдулин ғана қасынан табылған. Қонаев Мұхтар Әуезовпен құда. Ал С.Мұқанов Қонаевпен отбастарымен жақсы араласқан. Мәриям апай естелігінде Сәбең қайтқанда барлық жөнелту рәсімін үлкен кісі өз мойнына алды. Қонаевтың жары қайтқанда мен де барып көңіл айттым, өткен-кеткенді еске алдық, ол кісі жарын ерекше құрметтейтін деп еске алады. Қонаевтың "Географиясы келмейді екен" деген сөзі сол кезеңде кең тараған шындық. Евней Букетовке талай тісі батқан. Кәкімбек Салықов Қарақалпақ асып, кейін Мәскеуде елден жырақта: "үш жүзге бір қазақты бөлме деген" атадан қалған ең асыл сөз деп қатты ескерткен "Биографиясы келгенмен, географиясы келмеген" әлі қазақтың қыр соңынан қалмай келеді. Тарихтың көлеңкелі тұсын іздейтін жымысқы жазушылар өткенде Бауыржан айтыпты деп жазды. Сәбит Мұқановпен ерекше араласқан әке-шешесіндей көріп араласқан. Мәриям апайды концерт кештерде құрметтеп қасына отырғызған, өзі қызмет көрсетіп шығарып салатыны жазылған естелікте. Мәкең елдің анасы деп құрметтеген. 1928 жылы Түркістан төңірегінде дүрбелең басталады. ӘБІЛДА , Баукең , Темешәлі Барболов бірге техникумда оқып жатқан едік. Оян қазақ" листовка жазыпты деген желеумен 80 студент ті Бекбауов ГПУ бастығы алып кетті, ешқайсысы қайтпады, сіра атылып кетті ғой деймін деп Темешәлі өзінің Баукеңмен бірге оқығанын жазады. Момышұлы Сібірде әскери міндет атқарған содан соғысқа кеткен. Сөйтіп Әбілда Баукеңмен оқыған екен. Қабырға газетін шығарып активист Әбілда шегірткедей шырылдап жүргендердің бірі екен. Кейін мойындаған. Баукең Сәкенді ұстап бердіңдер деп Ғабитпен ұстасқан . Баукең Мұхтар Әуезовке де бетіне айтқан. Қазірде біріңнің етіңді, бірің жеуге дайынсыңдар жазып отырған шырағым. Қазаққа төрелер ғана хан болады деп Әлихан хан болғысы келді, сол үшін Колчакпен ақылдасты, оның ақылымен 2000 мың қазақ оқығандарын өлтірді. Үкімет құрды деп 1916 жылы Ұлт-азаттық көтерілін сардары Амангелді Имановты қолына құран ұстап қаруымызбен берілуге келдік деп алдап басын кесіп Колчакқа сарбаздарын рапорт берген Самарада Колчак-Әлиханға. Кенесарының сарбазы Иман батыр Астанада 200 ) Жерленген. Тарихқа ақиқат жолымен кел, әйтпесе әруақ қозғағанның оңғанын көрген жоқпын. Құдайдан қорықпайтындар шаһиттерді қозғап жатыр арты өз бастарыңа келіп жүрмесін. 1937 жылы репрессия жасаған ұстап берген қазақтың ұрпақтары билікте отыр сұралатын уақыты жеткен шығар. Сәкенді атқан Мұса милиция қызметкері қазақ, Шәкерімді атқан қазақ, Рахымжан Дүйсенбаевті атқан қазақ, Мәди Бапыұлын атқан қазақ тізе берейін бе, бәрі қарқаралық,семейлік неге?! Алашорданың , Колчак үкіметінің ордасы (1918-1920). Нұрғали Құлжанов, Рақымжан Дүйсенбаев, Көлбай Төгіс неге зерттелмейді қазаққа сіңірген еңбегі неге еленбейді, аяғы барып Алашордаға тіреледі, арттары ашылады.
Сіз сірәда Сафуан Шаймерденовтың қызы боларсыз .Мына жазғандарыңыз өз ойыңызба әлде бір кісілерден жазбаша қалған тұжырым естелікпе ? Не десекте Мұқанов туралы кереғар пікірлер көп .қайссы рас .өтірігі қандай ? Ал Қонаевқа келсек қазіргі кезде кілең біржақты мақтау пікір айтылып жүр .Әрине Назарбаевпен салыстырғанда елге әулие көрінеді .бірақ ол кісініңде пенде екенін ұмытпағанымыз жөн .Бірғана мысал ол Қазақстанда орыстанлыру саясатына қарсы тұра алмағандығы .үндемей қалтарыста қалып қойғаны .
Қонаевқа сөз тигізбеңдер! Ол таза адам болған. Қайта Сәбит Мұқанов талай ақын, жазушыларының үстінен арыз жазған екен. Әбділда Тәжібаев та осындай адам болған.
70-ші жылдары мен мектепте оқып жүрген кезімде бір туысыма ілесіп қазіргі опера театрында өткен С.Мұқановтың 90-жылдық тойына бардым.Сол тойда Сәбең сөйлеп тұрып,тоқтап қалып:"Мен қазақша сөйлеп тұр ма едім,әлде орысша сөйлеп тұрмын ба?"-деп елді күлдіргені есімде.Сол тойда Совет одағына арнап:-Мен сенің өгізіңмін сен үшін барлық жүкті көтерем-дегендей өлеңін оқыды.Мұқановтың балалық шағы туралы кітабында тақыр кедей тұқымнан екенін, балалық кезінде жоқшылықтың тәуқіметін тартқанын жазады.Совет үкіметі кедейлердің көзін ашқаны шындық қой.Ол кісі нағыз пролетариат жазушысы болды.Ол кісіні біз кінәлауға қақымыз жоқ.Ол кісі-өз заманының түлегі.Жоғалған тарихымызды енді түгендеп жатқанда,қазақ туралы сөз жазған жазушыларымызды алақанымызда аялап ұстап,сақтауымыз керек.Олар біздің қазнамыз,олар жақұт,сапфирымыз.Пендешілігін міні етпейікСол үшін Сәбитті зерттеу керек,түсіну керек.Келешек ұрпаққа Сәбитті де,Мағжанды да қазақтың нағыз жазушылары деп тапсырайық.
Жоқ! Сатқынды дәріптеуге болмайды. Мағжан мен Сәкеннің ұрланған еңбектерін өздеріне қайтару керек, бәрін толық зерттеу керек. Сонда ғана әділдік орнайды. Оның балалық кезіндегі заманда бүкіл қазақтың жалқауларының бәрінің өмірі қиын болған. Анам байдың қызы болған. Ол кезде кім еңбектенеді ,сол бай болатын дейтін. Ал түске шейін ұйықтап жатса ,қайдағы байлық?! Тектілердің ұрпағы тырысып , жан таласып ,намысқа тырысып ,ақырында бай боп шығатын деген еді анам. Сендер оданда тектілікті халқымызға қайтаруды ойлаңдар. Тексізден тексіз туады,соны ұмытпаңдар.
Қонаевтыда мақтап қажеті жоқ.Оның тұсында қазақ ауылдарында қазақ мектептері жаппай жабылып, таза қазақ ауылдарына , аудан орталықтары мен ауыл- мекен атаулары түгелдей орысшыланып, аудандардың,совхоздардың,колхоз басшылары орыстар болған. Таза қазақ ауылдарының жағдайлары өте төмен болды,жол ,энергия,телефон болмаған. Магазиндерде бір мөшек ұн алу үшін екі жәшік арақ міндеттелінетін. Әр отбасы бір сиыр,үш қой ұстауға ғана рұқсат етілген,артық малға налог (ет, май,жұмыртқа өткізу) төлейтін. Комиссия келеді дегенде қазақ байқұстар артық малдарын тау тасқа,орманға тығатын. Мектепте қазақ тарихы оқулығы 15-ақ бет болған. Алматыда тек орыстар мен татарлар үй алып солар жақсв қызметте істеді.Қазақтар ұйғыр, орыстардың жетім бұрышында тентіреп жүрген. Татардың бетін тырнасаң орыс шығады - деп мақалдайтын сол заманда Қазақтар. Әкесі татар ,анасы қазақ екен дейтін. Өзінің інісін Қазақ академиясына академик қылып сайлау үшін ғалым химик Бекетовты қудалаған. Қазаққа жақсылықта жасап қарқ қылмаған.
ӨЙдөйт! Тым көп біледі екенсің! Артық малға налог салу сол кездегі барлық одатақтас елде болған СССР бойынша тек Қазақ ССР-да емес. Қонаев Евней Букетовты ( толық қазақша аты Ебіней Боқкөтов екенін де білетін шығарсың?) Қарағанды Университетіне ректор етіп тағайындаған да Қонаевтың қолдауы шығар, ол замандарда үлкен лауазым!!! Қазақ ауылдарында мектептер орысша дегенің тым өтірік!!! Кейінгі жастарды адастырмақ пиғылың. Ауылдың барлығында, аудан орталықтарында қазақ мектебі және аралас мектептер ғана болды. Тек Алматы қаласында орыс мектебі көп болғаны тұрғындардың сұранысы солай болған. 70-ші жылдарға дейін қазақтар қалада өмір сүруге қатты ұмтылмаған! Бір мөшек ұнға арақ қосып сататын деген жаңалықты сенен естіп отырмыз. Демек ішкіш ақымақтары көп ауылда өскен боларсың. Қазақ ауылдар артта қалған деп шағым айтпағаның дұрыс, тап қазіргі заманда да сол ауыл қатты өзгерген жоқ, зәулім үйлер салып тас қорамен тұмшаланып алған қазақтар. Үй маңына бір тал екпеген отыр кімнен не қызғанып жасыратынын өздері де білмейді-ау! Ақмола обоысында РОДИНА деген ауыл барын естіген боларсың басшысы Иван Сауэр деген неміс кісі, халқы орыстар, немістер тұрғылықты қазақтар т.б. Ютубтан көруге кеңес берем барлық жылаңқыларға!!! Әрбір адам өзі тұрып жатқан ауылының көркеюуіне өзі жауапты. Мал сияқты отырса, мал сияқты өмір сүреді. Біреу келіп жасап беруге міндетті деп талап ету надандық! Қазір де сол орыстардың шал-кемпірлері қалт-қүлт етіп қаладан 50-60 шақырымдағы саяжайларға барып еңбек етіп жүр, біздің 35-45 тегілер май басып семіріп, зорға жүріп тұрса да той-тойлаумен әлек. Ағын суы жоқ тақыр далада жер астынан су тартып аптасын екі рет екі сағаттан су ағызады, сол сумен бау-бақша егіп жайнатып жүр. 30-40 адам таңғы 5-6 да кішкентай автобусқа симағаны түрегеп түрып барады, арасында көп болғанда үш қазақ боламыз. Ал сендер жылы үйде отырып алып өткенді қазбалап, кейінгі жастарды арандатып теріс тәрбие беріп отырасыңдар. Алдағы уақытты ойлау керек, өткен шақпен арпалыспай! Мың жерден жамандасаңдар да ешнәрсе өзгерте алмайсыңдар, әр адам өз дәуіріне қызмет етті, қазақтың қазақтан өзге жауы жоқ! Көреалмаушылық, қызғаныштың барлығы аталарымыздың көп әйел алған ашкөздігінің салдары, ол қанмен сіңген біщдің халыққа. Күндес болған екі әйелдің балалары да бақталас болып өседі, ілуде бірлі-жарым болмаса. Бос сөзді қойып алдағы өмірді ойлаңдар!!
Өсек жайлаған қазіргі заман. Сталин кезінде не істер едің? Мағжан орыс тілі мұғалімі болды. Сәбит басында Оның Есенинге еліктеген өлең тұстарын сынаған болар( Мұқағали парақор жүйе Қазақстанда оқуға түсе алмай , Ресейден Орыс тілі мұғалімі болып оралды. Есенинге еліктеген өлең жазды. Ол кезде атеистік қоғамда мұсылмандық сауатты өлең жазуды сол кездегі жас ақындардан талап ету , қателік) . Сталинизм кезінде Қазақ зиялылары болайын деп сатқын болған жоқ. Осылай айтасың, айтпасаң , халық жауы Сен боласың ,- деу көп болды. М Әуезовтың : Абайды шығару үшін Құнанбайды " өлтірдім" деуі содан. Екінші жағынан Құнанбай шоқындыруға қарсы Кенесарымен соғысқан адам. Қонаев кезінде идеология секретары болды. Ол құртатын адамын жазушылардың бірінің сөзі арқылы айттыратын. Баспанасыз Тастақта квартирада тұратын талай жазушылар ішіп кетті. Қонаев Хрущевкада ұйғыр , татарға пәтер берсе де Қазақ жазушыларына пәтер бере алмады. Пәтер түгілі Қазақ жазушылары балаларына қазақ кластарын аша алмады. Қазақша өлеңдерін балалары түсініп , рахаттанып оқи алмаса , ақын ішпегенде не істейді. Бауыржанның сайрайтыны Ол, неприкосаемый . Оған реклама жасау үшін Сталин А Бекке Волоколамск тас жолын жазғызды. Оған сын айтуға Қонаев қорықты. Екінші жағынан Ұлы Жүз. Ал , Қонаевтың бақталасы Бәйкен Әшімовтың жерлестері Сәбит пен Ғабит жайлы не айтса да болады. С Мүқанов Музей үйі терезесінен Қонаевтың бюстінен сығалап қарап тұр. Олар өмір бойы бір бірін аңдысқан жандар. Қонаевқа қазақ мектептерін көбейту жайлы мәселе көтерген Сәбең. Сәбең, мүсылмандықтың жаршысы . Сәбеңді қазбалау, Қонаевты идол қылу кімге тиімді?
Бәрін айт та бірін айт: Қазақты орыс қылған ҚОНАЕВ! Қанша мақтасаң онша мақта ,ол татардан аса алмаған адам. Алла кешірсін, қалың қазақ балалары өз тілінен айырылды, әлі де соның зардабын тартып отырмыз. Тіл құрыса ұлт құриды!
@@darkus5833 Иә , Дін , соң үлт. Мына кісілер Алматыда 1989 ж шыққан М Жұмабаев шығармаларын толық оқымаған сияқты. 1918-1920 жж Қазақ бай , кедей болып қырылды. Қазір , Евроцентрист, аиеист, оппозиция , орыс , қазақ тілді, тәңіршіл, мұсылман қазақтар болып дауласып жатырмыз. Қазақ бұлай алауыздықпен алысқа бара алмауы мүмкін.
Барлыгымзда пендеміз, халкым откенди казбалап ,озимиздин артымызда ашып не пайда табамыз, ондай нәрселер ,солай калукерек ,оданда казирги озимиз корип отырған ,билип отырған саткындарды катырып алайык
С Муканов кезинде казактын басына кун туып Хрущев Конаевтын артына шырак алып тускен кезде Казак ССР ин курту ушин Казакстанга келип пденум откизип Казак ССР ин расыормировать етпек бодган кезде барлык казак партия совет кайраткелеримен бирге галым жазушыларды юириктирип Конаев пен Ташеновтын касына бириктируге улкен улес коскан
Ол кездегі жағдай мен қазіргі жағдайды салыстыруға болмайды. " Жығылып жатып, сүрінгенге күлмейік". Қазақ әлі пендешіліктен, көрсеқызарлықтан, алауыздықтан, құлдық санадан арылған жоқ.
@@user-qr7ve9mx9k Балам, мен білмейтін жайтты жазғаныңа шексіз алғыс .Ал, Әнуар Әлімжанов жөнінде мен жақсы пікірде едім. Қазақ құлдық санадан арылмай, өзіне- өзі жақсылық жасай алмайды.
Биреудин кемшилигин корип жаксылыгын жазганша, касиретти ар адам баласынын басынан откермейинше тусинбетинин тусинбей журмиз. Биз биреудин жасаган катесинен кате жасамаудын орнына. Али бир биримиздин аягымыздан тартудамыз. Бас кескеп болсада тил кеспек жок. Сол жалгыз тилимизди дамыта алмай отырмыз. Коршилер отыр кашан булар бир бирин кенирдегин жулат деп. Нагыз Казак бир ак рет туылып бирак рет Абыроймен олу керек. Мын олип мын тирилген деген болмау керек. Ол намыссыздыкка алып келеди.
Түйін . СССР - Союз Совокупных Сатанинских Республик. Бұл, қазақ пен қазақты қырылыстырған кезең. Сол үшін Жазушыларға , Олардың Жұбайларына түсіністікпен қарайық. Студент кезде талай жазушыларды көрдік, тыңдадық. Мұхаң Ол кезде қайтыс болған еді. Сәбеңнің Жұбайын, Рахманхұл Ағайды, жазушыларды тыңдадық. Жұрт студенттердің көзін ашқан Р Бердібаевты неге еске алмайды? Қазір СССР кезіндегі ауру, Өз мемлекетін жау көруге ауысты . Өз тарихымызды ( тәуелсіз еліміздің ) бағаламайтын болдық. Орыстардың қазақша білмегеніне шүкір. Әйтпесе , масқара болар едік. Мен , Жазушылар Одағындағы Проблеммаларды айтқым келмейді. Кім Жұмекен Нәжімеденовтың Даңқ пен Дақпырт романын оқыды . Сағи Жиенбаевтың Қарттарым аман саумысың өлеңі біраз нәрсеге үйрететін секілді . Астана Алматыдан Ақмолаға көшіп , мінезіміз қыстың қатал суығына ұқсап бара жатқан жоқ па? Алматы таулары етегінде өсетін эдельвейстей жайқалайықшы , бұйырса
Қадірге сәбит жақынба Мағжанды атырып еңбегін пайдаланғн Мағжанға жете алмайды сәбиті ақтап керегі жоқ атағын шығарамыз деп әуреболмау керек сәбиті ұмыту керек
Мен жастарға сенемін фильмінде жақсы көрсетілген Сәбиттің бұрыс, сатқын әрекеттері. Мағжанның өмірі мен жақсы істері жайлы фильм.Сәкенде Мағжанға көп кедергілер жасаған екен
Ол заманғы ақын жаузшыларды нағыз зиялы қауым деуге болады. білімді ақылды кешірімді. бір бірінің сынаған сынына ренжімеген. Ал . Қонаев атамыз ұлы тұлға киелі кісі тазалығы мейірімділігі түрінен көрініп тұрады. Осындай тұлғаларды іздеп тауып халыққа көрсетудің өзі үлкен еңбек еңбегіңіз жемісті болсын. Әлі талай тасада қалған тұлғаларды ел естімеген жақсы жаңлықтарды алып шығып халыты қуанта беріңіз
Осы омитден кеткен адамдарды козгамай ак койсандаршы, талай. Казах батырлары онкей келимсек выскочка сумелектердин созине сенип кор болды, кайран ак конил. Казах ага аталарымыз ай арманда кеткен, жаткан жерлериниз торка болсын.
Архив. Бар. Ол зор болған Зорлығы корлыгы көп болған Озі жетим бала Соны бай баккан сол байдың барин жоккылды Таза саткын болған Казирде журго жер сатып байлыкты таратып сол сабИТ тин избасарлары
С,Мұхановтың мерейтойында не себепті Еңбек Ері атағын ала алмағандығын Әди Шәріповтың еңбегінде айтылған.Ал Исатай Әбдікәрімов тың С.Мұқанов музейін ашып бергені үшін қызметтен кеткенін білесіз бе
Мүмкін,Қонаевтың заказымен қарсыласы Сәбеңді басқа жазушылар арқылы өсектеткен шығар ? Марал Ишан болмаса , Кенесары - Наурызбай болмас еді. Науан Хазірет тәрбиесін көрген Сәбең бұны білді. Өсекші қазақтар. Алматы халқының сайлауға аз баруы , осындай өсектің зардабы
@@darkus5833 Мен ұлтшыл емеспін. Маңғыстауды Хрущевтің талабымен Түрікпенстанға беруге Нұртас Оңдасынов қарсы тұрғанда А Косыгин қолдаған . Басқа қазақ басшыларын Москвада біреу қолдамаса , Олар түк бітіре алмас еді. Қазақ мақтаншақ,Өз руын мақтауды біледі. 1979 ж Целиноград оқиғасы болмаса ( Осы оқиғаны ұйымдастырған Адамға Астананың орталығынан көше беру керек. (Бірақ , Ол адамды аныұтау, Димашқа көлеңке түсіруі мүмкін) Қазақтың үш облысы Волга немістері автономиясы болып , Ресейге кетер еді ( Хрущевтың Целинный крайының Брежневтік анологиясы). Осы кезде Гурьев облысынан жаңа облыс ашып Түрікпенше Маңғышлақ атын бергенде, ел құлағын үйретіп , ескі жыр қайталанбақшы болды. Пір көретін мақтаушыларың солай. Шүкір, Сібір , Ертіс суын мақта үшін Сырдария, Әмударияға беру ойы жүзеге аспады . Косыгиннің арқасында Б Әшімов Қазақстан экономикасын Одақта 3 орынға көтерді. Косыгин биліктен кеткесін , қолынан түк келмейтін Брежнев елді тоқырауға тықты Б Әшімов биліктен кеткесін Қазақстан дағдарысқа ұшврады ( 68 жсста пенсияға кетті. 95 жыл өмір сүрді) Алматыда Розыбакиев көшесіне, Павлодар қаласына А Косыгин есімін берсе , бұл Ресейдегі саяси жағдайдың оң өзгеруіне әсер етер еді. Әңгіме ұлтта емес, адамның адамгершілінде. Кейбір дарынсыз басшылар жоғарыға жағымпаз, төмендегілерге Дікеңдегіш болады.
@@darkus5833 Ақылды әйел Райса Горбачева, Титаренко. Ол , үйде отырып,күйеуі арқылы саяси мәселелерді шешпей, Күйеуінің қасында жүрді. А Косыгиннің әйелі де сондай болған. ( Ер адам жалғыз жүрсе, ішкізіп , Оның бар сырын ақтарту СССР басшылығында болған)
Сабит туралы естидим, окыдым талай арыстарга саткындык жасап, тубине жеткен, ауылдан келген сабитти адам катарына косып, паналаткан сакенге не истемеди, бул заманда озинен артык, дара тулгаларга деген коре алмаушылык, кызганыш
Неге сатқын болып жаралды екен қазағым, Сатқындықтың шегіп жатыр,бүгінге дейін азабын. Тұрмыс ауыр,ақсақтай құлап тұрып, Жойылып кету,көргелі тұрмыз тозағын.
