Ўзбек боксининг сири ёки
боксчининг ютуғи кучли мушаклари эмас, балки ақлий кучидир
Париж-2024 ёзги Олимпия ўйинлари тугади, аммо ҳаяжонлар ҳали босилгани йўқ. Аввалига дзюдочимиз Диёра Келдиёрова ўзининг биринчи олтин медали билан ҳаммамизни хурсанд қилди. Керакли жойда керакли вақтда бўлиш, буям бир ютуқ аслида. Диёра билан боғлиқ ҳаяжонларимиз босилмасдан туриб бизнинг боксчиларимиз етти вазн тоифасидаги жанглардан бештасини ғолиблик билан якунлади.
Ҳа, бугун ўзбек бокс мактаби ҳақида гапирмоқчимиз. Бунга эса бир қозоқ бовуримизнинг ўзбек боксчилари ҳақида айтган илиқ фикрлари бўлди. У шундай деди: «Ўзбеклар баракалла, нафақат Ўрта Осиёда, балки бутун дунёни қойил қолдирдингизлар, бу бизнинг ҳам ютуғимиз».
Умуман ўзбек боксининг ютуқларига нима сабаб бўлаётгани ҳақида хориж экспертлари, блогерлари жуда кўп фикрларни айтишган. Ҳаттоки, ўзбек боксчилари нима учун бу қадар кўп ютуқларга эга бўлишмоқда деган саволга, уларга кубалик тренерлар сабоқ беришмоқда, дегувчилариям бор. Келинг мозийга қайтамиз.
«Ўзбекистонлик тўрт нафар боксчининг ҳаммаси бугун жаҳон чемпионлиги учун ўзларининг финал жангларини кубалик боксчиларга қарши ўтказишади. «Менинг изимдан бориб, ҳамма кубаликларни ютиб, жаҳон чемпиони бўлишсин», - дганди 2017 йил Би-би-сига берган интервюсида афсонавий бкосчимиз Руфат Рисқиев. Руфат ака Рисқиевнинг ўзи эса, икки карра Куба Очиқ чемпионатининг чемпиони бўлади. «Мен кубаликлар билан саккиз марта рингга чиққанман. Ўшандан фақат биттаси очколар ҳисобига, қолган барчасини эса, нокаут билан ютганман. Мендан бошқа кубаликларни «урган» одам йўқ СССРда. Фақат Ўзбекистондан, биз - ўзбеклар ютганмиз. Шунинг учун ҳам болаларга фақат омад тилайман», - дейди ўша интервюсида Руфат ака.
Боксдаги фаолияти орқали бутун дунёда «Тошкент йўлбарси» номи билан донг таратган афсонавий боксчи Руфат Рисқиев ўз карьераси давомида 189 та жанг ўтказиб, шундан 174 тасини ғалаба билан якунлаган. Илк бор 1972 йилда 75 килограммгача вазн тоифасида Собиқ иттифоқ чемпионлигини қўлга киритган. Ўзбек бокси афсонаси 1974-76 йилларда қаторасига уч бор яна мамлакатда тенгсиз эканлигини исботлаган.
У 1974 йилда Гаванада ўтказилган бокс бўйича илк жаҳон чемпионатида барча рақибларини енгиб олтин медални қўлга киритади.
AIBA шу йили яъни 1974 йилдан эътиборан ҳаваскорлар ўртасида жаҳон чемпионати ташкил этиш бўйича қарор қабул қилган ва Руфат Рисқиев дастлабки чемпионлардан бири сифатида тарихга кирган.
Руфат Рисқиев 1976 йилда Монреаль шаҳри мезбонлик қилган тўрт йилликнинг энг нуфузли мусобақаси саналмиш Олимпия ўйинларида финалгача етиб бориб, мусобақанинг кумуш медалига сазовор бўлган. Ушбу Олимпия ўйинларидан сўнг 27 ёшли Руфат Рисқиев фаолияти давомида орттирган жароҳатлари сабаб катта спортни тарк этишга қарор қилади.
Руфат Рисқиев собиқ Иттифоқ бокс федерацияси томонидан «Энг яхши боксчи» унвони билан тақдирланган. Ушбу мукофот 1948 йилда Россияда бокснинг 50 йиллиги муносабати билан таъсис этилган бўлиб, унвонга ўз даврининг енгилмас боксчиларигина сазовор бўлишган.
Ҳатто Руфат Рисқиев ўз ҳаётига бағишлаб ишланган «Рингга чорламоқда... » фильмида суратга тушган.
1997 йилда Руфат Рисқиев WBAнинг ҳакамлар бўлимига аъзо бўлди ва Марказий Осиёда профессионал бокс бўйича халқаро тоифадаги биринчи ҳакамга айланди.
Мана Руфат Рисқиевнинг дуолари ижобатими 2016-2017 йиллардан то шу кунгача боксчиларимиз боксда дунё бўйича олдинда.
«Оқ Тайсон» номи билан машҳур яна бир боксчимиз Руслан Чагаев ўзбек боксининг тирик афсонаси. У ҳаваскор боксда 2 карра жаҳон чемпиони. ҳисобланади. 19 ёшли ҳамюртимиз 1997 йилдаги чемпионат финалида кубалик номдор боксчи Феликс Савонни мағлубиятга учратади. Аммо, кейинчалик у медалдан маҳрум қилинади. Чунки, Чагаев бу вақтга қадар АҚШда икки бора профессионал жанг ўтказиб улгурганди. Шундай бўлса-да, Руслан Чагаев Феликс Савонни 2 маротаба мағлуб этган кубалик бўлмаган ягона боксчи саналади. Қолаверса, у бу ишни Савон мунтазам жаҳон чемпионатларида ғалаба қозониб келаётган вақтда амалга оширган. Савоннинг юртдошимиздан қабул қилиб олган мағлубияти фаолиятининг охирги 10 йилликдаги мағлубиятсиз жангларига нуқта қўйганди. 2001 йилда ҳаваскор боксда жаҳон чемпионлигини қўлга киритганидан сўнг, Руслан Чагаев тўлақонли профессионал боксда ўтади.
2007 йилда Руслан Чагаев жаҳон чемпиони Николай Валуев билан 12 раундлик тўлиқ жангда ғалаба қозониб, ўзининг дастлабки жаҳон чемпионлик камарини қўлга киритади.
Шундан 2016 йилгача бир неча жангларда ғалаба қозонади. Ва ўзбек бокси тарихидаги супер оғир вазнда 2 карра жаҳон чемпионлик камарини қўлга киритган Руслан Чагаев 37 ёшида ўз фаолиятини якунлайди.
Кейин улар изидан Муҳаммадқодир Абдуллаев тез орада яхши натижалар билан ўзбекистонлик боксчиларнинг енгилмас ва унутилмаслигини исботлади.
Кейин эса Ҳасанбой Дўсматов, Баҳодир Жалолов... улар жуда кўп.
Xabar.uz 2024
Telegram: t.me/xabaruzof...
Twitter: / xabaruzofficial
Facebook: / xabar.uz
Instagram: / xabar.uz
16 сен 2024
