Арнаға қаржылай көмек KASPI GOLD 5169 4971 7661 3655
Реклама сотрудничество +77072989335
@_bagjan_
_bagjan_?igshid...
Vk programs2017
Бәріңізге Ассалаумағалейкум
Отыз екі тісімен бірнеше тонна жүкті сүйреп, 6 қасқырды иығына арқалап күллі әлем жаңарта алмай келе жатқан рекордты орнатқан қазақтың Қажымұқаны туралы не білесіз? Оның Алашордалықтарға қарсы шығып, советшіл Сәкен мен Сәбиттерді жақтағаны распа? Әлихан мен Ахметтің атылып кетуіне себепкер болғаны дәлелденді ме? Бұл туралы шынайы ақпараттарды сізге Білген дұрыс!
Қажымұқан қатты өкініш үстінде отыр. Жасы жетпіс беске қарап қалған тұсы еді. Бір кездері жанынан бір елі алыстамаған зиялысымақтар бұл күні хәлін білуге де келмейтін болды. Қажекең жасынан советшіл болды, совет өкіметі дегенде ішкен асын жерге қойып барын салатын. Қызбақанды, сырдың суын тізеден кешпейтін Қажымұқан бір кездері Алашордашыларға қарсы шығып: сендер бүлікшісіңдер, ескілікті аңсайсыңдар, адал достықты қалайтын үкіметтен аз халықты алып кетпекшісіңдер, шпионсыңдар деген дақпыртқа да бой берді. Тіпті паңтюркист, өңшең бозөкпелер жиналған Үш жүз партиясының да құрамында болды. "Тіршілік" газеті, "Айқап" журналдары ұлт зиялыларын қатарынан кемсітіп отырғанда бөгет жасамады. Сәкен Сейфуллин өзінің күнделігінде: Қанеке, біздің саяси партияның жартасы болды. Ақылға көнбегендерді күшпен басып отырды, ол аса бір ақылды адам болмаса да күштінің-күштісі еді деп естелік қалдырды. Ақмолаға келген Алашордалықтардың елшілерін де үрейлі үнімен үркітіп, қуып жіберген де Қажымұқан болатын. Бұл туралы Сәкеннің "Тар жол тайғақ кешуінде" бүге-шүгесіне дейін айтылады. Ия, ол соншалықты ақымақтық жасағанын кеште болса түсінді. Әлихан, Ахмет, Міржақыптардың "Оян қазағынан" ол да оянды.
Өзіне қаншалықты қаражат аударылса, соның бәрін Алашорданың игілігіне жұмсауға кірісті. Бірақ, совет өкіметіне де аз қызмет жасаған жоқ. Алаштың айбоздары репрессиясының қармағына ілінгеннен кейін, ол барлық байлығын халық жолына салды.
Мінекей, 75 жасқа толған шағында осының барлығын ой елегінен өткізіп отыр.
Өкінішке қарай, кезінде туған халқының шексіз сүйіспеншілігіне бөленген Қажекең қартайған шағында кіріптарлық күйге түсіп, қатты қиналды. Тоталитарлық жүйе атақты палуанды қайраты қайтқан шағында сөлін сығып алып лақтырып тастаған жеміс ағашындай, назардан мүлде тыс қалдырған.
Шарасы таусылып осындай пұшайман хал кешкен қарт палуан
Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Президиумының төрағасы Қазақбаевқа: «Өмірімнің 55 жылын күрес өнеріне арнадым. Америкадан басқа шетелдердің бәрінде болдым. Қазір жасым 75-те. Менің әл-ауқатым нашар. Шәуілдір ауданының мекемелері жөнді көмектесіп жатқан жоқ. Азық-түлікті анда-санда береді. Ол қай жыртығымды жамайды? Былтыр шамам бар кезде қорғаныс қорына 100 мың сом салып едім. 75 жылдығыма дайындық барысында далада қалатын түрім бар, атым еш жерде аталмайды. Қазір қара нан мен қара суға зар болып отырмын. Көрші Өзбекстанға көшем бе деген ойым бар. Сондықтан, маған Қазақстаннан Өзбекстанға көшуге рұқсат беруіңізді сұраймын» - деп хат жазады.
Осылайша, 1948 жылы қазақ балуаны назалы күймен дүниеден озды. «Қолда бар алтынның қадірі жоқ» деп бекер айтылмаған
Қажымұқан-қазақтың бағына біткен балуан перзенттерінің бірі де бірегейі. Оның ұлылық пен ізгілік жолындағы ерен ерліктерін айтпай кетсек күнә болары анық. Ол 1871-жылы 7 сәуірде Ақмола уезі, Сарытерек болысы, Жәдік деген өңірде дүниеге келген.
Күндердің күнінде аталмыш бір циркке өнер көрсету үшін Мәскеуден «Сібір аюы» деген лақап аты бар орыстың бір балуаны келеді. «Сібір аюы» цирк аренасында күрескендерің барлығын жығады. Ақыр соңында онымен күресер адам табылмай қалады. Цирк әкімшілігі ойын одан сайын қызықты бола түссін деген оймен қомақты ақша тігіп көрермендер арасынан «Сібір аюымен» белдесетін адам іздейді. Бірақ көрермендер арасынан ешкім шыға қоймайды. Болмаған соң «не болса да көрейін, жығылсам жер көтерер» деп Қажымұқан өзі шығады. Екеуі ұзақ айқасып бірін-бірі ала алмайды. Ақыры тең түседі. Кейбір әңгімелерде Қажымұқан атамыздың шыққан бойда орыс балуанын алып ұрып қабырғасын сындырғаны айтылады. Алайда ақиқатында екеуі тең түскен. Есесіне жас балуанның есімі күллі Ақмола өңіріне тарап кетеді. Қажымұқанның бұл күресі цирк қожайыны әрі атақты балуан Злобиннің көңілінен шығады. Кәсіби түрде күреспен айналысуға кеңес береді. Тіпті, тиісті жерге хатын жазып, жолын ашып береді. Осылайша Қажымұқан Мұңайтпасұлы күтпеген жерден Санкт-Петербордағы атақты Иван Лебедевтің күрес мектебіне тап болады. Бұл 1904 жыл еді. Осыдан кейін Қажымұқанның жеңісті жылдары басталғанын білеміз. 1904 жылы Ресей мен батыс Еуропаның біраз қаласында өткен жарыстарға қатысады. Одессадағы 40 балуан қатысқан жарыста екінші орынға берілетін кіші алтын медаль алды. Бірінші орын атақты Иван Поддубный бұйырған еді. Толығырақ Видеода...
27 янв 2020
