Հայրիկ Մուրադյան - Խիո խիո (Armenian folk song) 

Վանա սանդի երգ՝ Հայրիկ Մուրադյանի կատարմամբ:
For English visit: • Hayrik Mouradian - Khi...
На русском языке: • Айрик Мурадян - Хио, х...
Թվում է, թե երիտասարդ տղան իրենց տան առջև աշխատում է սանդով, հացահատիկ է ծեծում, մեկ էլ հանկարծ մոտակա մի տնից դուրս է գալիս ու դռան մոտ կանգնում իրենց հարևաններից մեկի աղջիկը, ում ինքը սիրահարված է: Տղան զմայլված նայում է աղջկա գեղիրան կերպարանքին: Նրա մեջքն այնքան բարակ է, որ կարելի է մեկ բռով բռնել՝ ինչպես դաշույնի կոթը: Ահա փոքր-ինչ ուժգին քամի է բարձրանում, որի զորությունից աղջիկը մի պահ տատանվում է տեղում և շուռումուռ գալով հարմար կեցվածք ընդունում քամու դեմ: Նրա այդ լռիկ պայքարի շարժումներին հետևելով տղան՝ վիզը ծուռ, շարունակում է հիացած նայել աղջկան՝ իր սիրուց շվարած: Ապա, կարծես, մի պահ սթափվում է և շարունակում սանդ ծեծել ու հետն էլ ձայնակցել՝ խիո խիո, խանե խանե:
Ապա, ինչպես երևում է, աղջիկը սկսել է անցնել-դառնալ տղայի տեսադաշտում, և վերջինիս թվում է, թե նա քայլում է մաքու նման նուրբ քայլերով և շորորում է, ինչպես ձկնիկը՝ լողալիս շարժում է իրանը: Եվ ափսոսանքով տղան մրմնջում է, թե բախտը չթողեց, որ ինքը պսակվեր իր գեղանի հարևանուհու հետ: Եվ սկսում է երազելով պատկերացնել, թե ինչպես հաշտ և սիրով կապրեին իրենք, եթե ամուսնանային. նա աղջկա ձեռքն ու ոտքը հինա կդներ (հավանաբար ուզում է ասել՝ կնոջը նուրբ կպահեր, չէր թողնի, որ դժվար աշխատանքից ձեռքն ու ոտքը չորանային ու դալկանային), նրա հետ նռան գինի կխմեր և սիրուց ու գինուց արբած՝ կքներ իր ջահել կնոջ ծոցում:
Եվ մինչ տղան այսպես երազում էր, մեկ էլ հանկարծ սթափվելով, նկատում է, որ աղջիկն աննկատ ինչ-որ տեղ է հեռացել: Շրջակայքի լռությունը միայն խախտում է սարից եկող աղբյուրի ջուրը, որ թափվում է մարմար քարից: Տղան նախ, ասես ինքն իրեն կշտամբում է անուշադրության համար, ապա, դարձյալ ինքն իր հետ խոսելով՝ խնդրում է առանց այն էլ դարդից տառապող սրտի վերքն իրար չտալ՝ ինքն իրեն մեղադրելով: Առանց այն էլ՝ ինքն այժմ տառապում է, որ չիմացավ աղջկա անհետանալը: Եվ շարունակելով սանդը ծեծել, նա հայացքով փնտրում է աղջկան, որին վերջապես նկատում է սարի վրա՝ աղբյուրի ակունքի մոտ կանգնած: Եվ դա զարմանալի չէ, որ նա այդքան շուտ նկատեց աղջկան. չէ՞ որ նրա փայլը մրցում է արևի հետ:
Երգի խոսքերը՝
Տնեն էլար դու կայնար տյուռ,
Մեջքդ բարակ, խանջարի պյուռ,
Քյամին էզար, իտու շուռ-մուռ,
Ես քո սիրուն շիվար ու ծուռ:
Խիո, խիո, խանե, խանե,
Խիո, խիո, խանե, խանե:
Քելքդ մաքու, շօրօր` ձկան,
Կուզիմ ըլնիս ’ձի սիրական,
Թուխ կոնդուրդ , սիվտակ փուլակ,
Ես քի տ’առնե, չիթող ֆալաք :
Քի կին ըլնի, ես քի կընիմ,
Քու ծեռ ու ոտ խինա դընիմ,
Նըռան գինի խետ քյի խըմիմ,
Սարխոշանամ , ծոցդ քնիմ:
Ջուրն ի փրթիր, կըգա սարեն,
Կըգա թափվի մարմար քարեն,
Հիրուր մի տու սըրտիս յարեն ,
Խաբար չունիմ անուշ յարեն:
Դու կայնիր իս աղբրի ական,
Փելքյըտ կտա արեգական,
Կարմիր թշեր արուն կաթան,
Կլոր հիրես, պստիկ բերան:
Կոնդուր - թուրք.՝ kontur ուրվագիծ, այստեղ հավանաբար՝ թուխ արտաքին
Ֆալաք - բախտ, ճակատագիր
Սարխոշանալ - հարբել
Հիրուր - իրար
Յարա - վերք
Խաբար - լուր, տեղեկություն
Փելք - փայլ