تصنیف کل و کرنا آواز: مظفر صالحی و ملیحه نادری آهنگساز فرهنگ تیرگیر شاعر مرادی و تنظیم سعید رضایی 

شرحی برترانه ی مناظره عاشقانه "کِل وکَرنا"
..........
کِل آوای بلندی است که زنان هنگام جشن وشادی سر می دهند و کَرنا نام سازی بزرگی است که با دهل همراه است.
متاسفانه اخیرا ترانه ای مناظره مبتذل به نام « در وازکن» که توسط گروه ضد فرهنگی عجم در قالب یک مناظره زن و مرد با ترویج ادبیات و ناهنجاری‌های جنسی با گویش بختیاری که بیش از ۴۰ میلیون بازدید کننده در شبکه های اجتماعی و میلیونها بازدید کننده در رسانه های ماهواره ای بیگانه برای ترویج فرهنگ و فساد از زبان موسیقی بختیاری ساخته شده و در حال پخش می باشد و از آنجایی که این تصنیف در وازکن با گویش بختیاری توهین بسیار وسیعی به زنان و مردان نجیب قوم بختیاری می باشد و احساسات این قوم را جریحه دار کرده لذا در جواب این کج دهنی به فرهنگ موسیقی بختیاری و جریحه دار کردن عواطف انسانی زنان و مردان بختیاری
تصنیف « کل و کرنا» که یک مناظره عاشقانه در قالب نجابت و اصالت فرهنگی قوم لر بختیاری برای تطهیر افکار جامعه کشور ساخته شد که نشان دهد در ادبیات کهن بختیاری مرد و زن بختیاری در قالب نجابت و شرافت بر اساس انگیزه های انسانی و اسلامی به همدیگر احترام گذاشته و تبیین این اصالت گامی موثر در مبارزه با تهاجم فرهنگی بیگانه برای ترویج فحشا از زبان موسیقی اقوام خواهد بود.
هرچند عشق ورزیدن زن به مرد و مرد به زن در فرهنگ وعُرف بختیاری بسیار ظریف ودر عین حال متعصبانه ومحتاطانه است و شاید نشود در قالب نوشتار آنرا نگارش وترسیم کرد ولی در جشنواره ها ی سنّتی و عروسی ها بگونه ای عشق ورزی خود را نشان می دهند. زنان متعصب بختیاری هیچگاه در انظار عموم عشق خودرا به همسر جلوه وبروز نمی دهند واین قضیه تاجایی پیش رفته است که زن محجوب بختیاری هیچگاه در حضور بیگانه و غریبه نام مردش را صدا نمی زند.
ترانه ی "کِل وکَرنا" یک مناظره عاشقانه حماسی در بختیاری است در قالب یک سناریوی دیالوگ محور.درابتدای این اثر، عاشق از حنجره ی کرنا معشوق را صدا می زند واز او می خواهد همنوای کرنا، صبحگاهان از جای برخیزد ولباس شادی به تن کند.
از دیرباز بختیاریها با دمیدن در کرنا همگام با طلوع آفتاب، آمدن روز را نوید می دادند.در این ترانه ،شاعر باظرافت خاص معشوق را کنار آفتاب قرار داده است واززبان عاشق خواهان آن است که معشوقش همراه با آفتاب از بسترخواب برخیزد و در ابتدای روز قوّت قلبش باشد. معشوق هم درجواب عاشق درحالیکه چشم گشوده است با دیدن یار وهمکلام ودرجواب او دلبخاخته اش می شود واز اومی خواهد که مردان وزنان ایل را برای بزرگداشت یک رویداد ویک جشنواره شکوهمند دعوت به حضور نماید.
شاعر این اثر باالهام از فضای بومی درخلق یک ترانه ی متفاوت بابکارگیری اصطلاحات بکر درقالب واژه های که بار تصویری وشاعرانگی خاص دارند موفق بوده است.شاعر دراین اثر، مخاطبِ خسته ی شهرزده ی به دور مانده از فضای زندگی ایلیاتی را فی الحال دعوت به حضور در یک جشنواره ی شکوهمندبومی می نماید.در این اثر،چینش کلمات و واژه یابی برای ایجاد دیالوگ هایی مناسب بارعایت شان ومنزلت زن در فرهنگ قوم بختیاری، کاملا رعایت شده است .
در مناظره کل و کرنا لحن خوانش و بار واژه ها روایت گرِ یک عشق پاک وراستین است.در این مناظره عاشق معشوق را به آفتاب و ماه وکبک و چشمه تشبیه کرده است واورا شریک زندگی خود قرار داده است ومعشوقه، عاشق دلبخاته اش را به ستون زندگی اش تشبیه کرده است واورا آرمان و آرزو خطاب کرده است.
دراین ترانه جایگاه معشوق وعاشق معین ومشخص نیست "گاه عاشق معشوق می شود وگاه معشوق عاشق"
عشق ورزی در این اثر،به دور از خصوصیت های ظاهری زن ،وبرداشت سطحی از شخصیت وجنسیت ،یک معاشقه ی شرافتمندانه است. در همخوانی این مناظره عاشق ومعشوق درکنار هم ،شببه ستاره و ماه، کبک وچشمه عاشقی را روایت می کنند.
نوع مناظره در ترانه ی کِل و کَرنا،یک گفت وگوی صرفا محض دونفره احساسی ویک لایه نیست چراکه واژهای بکار رفته در این اثر دربرگیرنده عشق سمبلیک و آرمانی مردان و زنان بختیاری است.
دردیالوگ های این مناظره قبل ازاینکه تقابل صورت پذیرد یک تعامل وعشق ورزی بومی رقم می خورد.بختیاری ها معمولا در گردهمایی ها وجشن ها به شکل سنتی ودر فضای عمومی عشق ورزی می کنند.هیچ زن ومرد بختیاری به شکل اختصاصی در حضور دیگران عشق ورزی نمی کنند وبرای همدیگر نمی رقصند و آواز نمی خوانند.
. ترانه ی "کل وکرنا" روایت رقص دسمال بازی"سه پا" است.
رقص دستمال یا اصطلاحا دسمال بازی در بختیاری دارای هفت پرده یا مرحله است که ابتدا ملایم شروع می شود و بسته به حسّ رقصندگان ریتم تشمال تند وتندتر میشود و طی مراحل هفتگانه دریک تایم زمانی خاص به نقطه ای اول برمی گردد و تمام می شود.
واکل و کرنا دُر وُری واپا
دُر وری زیترسربکن مینا
کر وری واپا وُر بکن چوقا
دس بده دستوم وا رویم صحرا
نادن‌ تشمالِ منه مالا
دِر بده دسمالِ بُورَ بالا
زنگل ایبازن چوپی و سرناز
پابه پا زرده ری به ری تاراز
دل و یک دادیم چی مه و آفتو
همنشینم بو تا گورده شو
تو مهی ووی هم اَفتَوِی ولا به آسمونُم
شیر زرد، کرچوقا به ور ولا هم آرمــــونم
کــل بزن همه مالِ بکن منه جاوار پاری
در بخور منه وار دلم ولا جات منده خالی
کل بکش وی کــل مخملی ولا از مال بالا
تا بیان همه یک بگرن ولا زنگل مالا
نادن‌ تشمال به من مالا
دِر بده دسمالِ بُورَ بالا
زنگل ایبازن چوپی و سرناز
پابه پا زرده ری به ری تاراز
وُری وابایک " دُهدر" بوازیم
به دَور تش تا سحر بوازیم
ستین جونُم بیو به وارُم
تونه که دارم غمی ندارم
چی کوگ و چشمه یه دل یه جونیم
وابایک بازیم وابایک خونیم
خُم و خوت واید تل یَک بوهیم
مه و آستاره کل یک بوهیم
مه و آستاره کل یک بوهیم
خم و خوت واید کل یک بوهیم
.