حمایت اختیاری از دیپ پادکست:
/ deeppodcastiran
Instagram: / deep.podcast
Telegram Channel: Https://www.telegram.me/deeppodcast
music by
@incompetech_kmac Kevin MacLeod
جنگ چالدران یکی از مهمترین اتفاقات در تاریخ ایران به شمار میرود. اما باید بدانیم چرا جنگ چالدران اتفاق افتاد؟ جنگ چالدران بین چه کشورهایی بود؟ سلطان عثمانی چه کسی بود؟ چرا ایران و عثمانی با هم وارد جنگ شدند؟ چرا جنگ چالدران بین ایران و عثمانی اتفاق افتاد؟ ایران جنگ چالدران را آغاز کرد یا عثمانی جنگ چالدران را آغاز کرد؟ دشت چالدران در کجا قرار دارد؟ نتیجه جنگ چالدران چه شد؟ چرا ایران در جنگ چالدران شکست خورد؟ یا در این زمینه میتوانیم در مورد جنگ چالدران اینگونه بگوییم که آیا ایران در جنگ چالدران شکست خورد؟ یا چرا ما در جنگ چالدران شکست خوردیم؟ شاه اسماعیل صفوی چگونه قدرت رو به دست گرفت و چرا شاه اسماعیل صفوی وارد جنگ چالدران شد؟ جنگ چالدران دقیقا چرا اتفاق افتاد؟ دشت چالدران کجا قرار دارد؟
شاید سوالی در مورد جنگ چالدران پیش بیاید که جنگ چالدران چه بود و نتیجه آن چه شد؟ تقابل بین شاه اسماعیل و صفوی و سلطان سلیم عثمانی به چه نتیجه ای رسید؟ در مورد جنگ چالدران چه روایت هایی وجود دارد؟ آیا کتاب ذبیح الله منصور در مورد جنگ چالدران موثق است؟ در واقع کتاب شاه جنگ ایرانیان در جنگ چالدران نوشته ذبیح الله منصوری به هیچ عنوان موثق نیست زیرا در ابتدای کار در این کتاب در مورد جنگ چالدران اسامی افرادی را میبینیم که به هیچ عنوان حقیقت ندارند و از اون طرف برخی از شخصیت های واقعی در این کتاب در مورد جنگ چالدران اسامی آنها جا به جا و به اشتباه آورده شده است. خیلی ها جنگ چالدران را جنگ شاه اسماعیل و سلطان سلیم عثمانی میدانند. بعضی ها جنگ چالدران را جنگ ایران صفوی و ترکان عثمانی میدانند. برخی مورخین جنگ چالدران را جنگ آذری های ایران و ترکان عثمانی میدانند. اما واقعیت این است که در جنگ چالدران که در دشتِ چالدران در حوالی خوی رخ داد ما هم زیاده خواهی های امپراتوری عثمانی را داشتیم که سلطان سلیم که حاکم عثمانی بود زیاده خواهی داشت و چشم طمع به خاک ایران در دوران صفویه و دوران حکومت شاه اسماعیل صفوی را داشت و به همین دلیل جنگ چالدران بین ایران و عثمانی اتفاق افتاد یا جنگ چالدران بین ایران و عثمانی رخ داد. اما جنگ چالدران دلایل دیگری هم دارد در واقع یکی دیگه از دلایل جنگ چالدران بر میگردد به امپراتوری صفویه و همچنین شاه اسماعیل صفوی که او هم یک پای جنگ چالدران بود. شاه اسواعیل صفوی هم در جنگ چالدران نقش مهمی ایفا کرد و قبل از جنگ چالدران بین ایران و عثمانی شاه اسماعیل صفوی بسیار در امور داخلی حکومت عثمانی دخالت میکرد و شاه اسماعیل صفوی کارهایی رو در خاکِ امپراتوری عثمانی صورت داده بود که همه این کارها قبل از جنگ چالدران اتفاق افتاد و این کارهای شاه اسماعیل صفوی که قبل از جنگ چالدران رخ داد باعث شد که جنگ چالدران شکل بگیره و یکی از دلایل رخ دادن جنگ چالدران باشه. اما سوالی پیش میاد که جنگ چالدران میان ایران و عثمانی چگونه رخ داد و نتیجه اون چی شد؟ چرا صفویان در جنگ چالدران از عثمانی ها شکست خورند؟
قشون ایران بعد از طی مسیری، از تبریز به قسمت شمال غرب ایران رسید. جایی به نامِ چالدران. چالدران در بیست فرسنگی شهرِ خوی قرار داره. شاه اسماعیل به اکثر نیروهای ایران اجازه داد که فعلا کارِ خاصی انجام ندن و استراحت کنند و البته این هم یکی دیگه از اشتباهات سپاه ایران بود چون همین کار باعث شد نیروهای عثمانی قوای خودشون رو با خیال راحت منسجم کنن و آرایش جنگی بگیرن.
چالدران موقعیت بسیار خوبی برای نیروهای ایرانی بود. چالدران دشتی وسیع بود که بین دو رشته کوه قرار داره و طولِ دشت، شرقی و غربیه. جایی که نیروهای ایرانی حضور داشتن، به شکلی بود که در شمال و جنوب موانع طبیعی وجود داشت و قشون سلیم نمیتونست از اون موانع عبور کنه. به همین دلیل دور زدن نیروهای ایرانی و محاصره کردنشون، اصلا کارِ ساده‌ای نبود
جنگ چالدران تمام شد و ایران در این جنگ شکست خورد. عثمانی با وجودِ پیروزی، به خیلی از خواسته های خودش نرسید و این پیروزی برای عثمانی هم یک پیروزی مقطعی بود. در جریان این جنگ، کردستان باختری یعن (کردستان ترکیه، کردکردستان عراق) برای همیشه از خاکِ ایران جدا شد. شاه اسماعیل بعد از جنگِ چالدران دچار افسردگی شد و هیچوقت کسی لبخند بر روی چهره شاه اسماعیل ندید. بعد از این نبرد شاه اسماعیل هیچگاه فرماندهی لشکر صفویه رو بر عهده نگرفت. پیوندِ میان شاه به عنوانِ روحِ هدایتگرِ نیمه خدایی و قزلباش، به طور جبران ناپذیری شکسته شد. در حدود یک سال بعد از این شکست، عناصر قزلباش ، اقتدار شاه اسماعیل برای مدیریت امور کشور رو بسیار ضعیف میدونستن.
اما از اون طرف، با اینکه ایرانی ها در جنگ چالدران شکست خوردند ،شهرتِ جنگیشون رو در همین جنگ جاویدان کردند. سلطان سلیم وقتی شهامت و بی باکی ایرانی ها رو دید دیگه هیچوقت به فکرِ حمله به ایران نیفتاد در عوض به کشورهای عربی و مناطقی از اروپا حمله کرد و پیروزی های خیره کننده‌ای به دست آورد اون تونست امپراتوریِ عثمانی رو وسیع تر کنه. سلطان سلیم اولین سلطانِ امپراتوریِ عثمانی بود که خودش رو خلیفه کلِ مسلمینِ جهان خوند.
شاه اسماعیل صفوی در سن 38 سالگی بر اثرِ بیماری و افسردگی از دنیا رفت. پیکرش رو در آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی به خاک سپردند. در تاریخِ ایران از جنگِ چالدران به عنوانِ یک شکستِ حماسی یاد میکنند و کشته شدگانِ این جنگ رو قهرمانانِ ملی میدونند. پیکرِ جانباختگانِ جنگِ چالدران، در اردبیل و در محوطه‌ای به نامِ شهیدگاه به خاک سپرده شد
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
منابع:
جنگ چالدران - محمد علی اکبر پوری بهنامی
استاجلو از چالدران تا مشروطه
شاه اسماعیل اول و جنگ چالدران نوشته هاشم حجازی فر
24 дек 2023
