حکیم عمر خیام نیشابوری در ۲۸ اردیبهشت سال ۴۲۷ خورشیدی در نیشابور زاده شد. نام کامل او غیاث‌الدین ابوالفتح عُمَر بن ابراهیم خَیّام نیشابوری است که با نام‌هایی نظیر خیام نیشابوری، خیامی النّیسابوری و خیامی نیز خوانده می‌شود. این دانشمند، ریاضی‌دان، ستاره شناس، فیلسوف شاعر رباعی سرای برجسته ایرانی در زمان سلجوقیان می‌زیست.
.
.
با اینکه وی از نظر علمی جایگاه بالایی دارد و به او لقب «حجّةالحق» داده‌اند اما بیشترین شهرتش را در سطح جهان مدیون رباعیاتش است. رباعیات او به بسیاری از زبانهای زنده دنیا ترجمه شده است. ادوارد فیتزجرالد با برگردان رباعیات خیام به زبان انگلیسی نقش زیادی در شهرت وی در غرب دارد.
.
.
در اوایل دوران زندگی عمر خیام، ابوریحان بیرونی و ابن سینا به پایان عمر خود رسیده بودند. خیام نیشابوری در میان سالی فقه را در محضر امام موفق نیشابوری آموخت. همچنین ستاره شناسی، تفسیر، حدیث، فلسفه و حکمت. در برخی منابع ذکر شده که وی فلسفه را مستقیما از زبان یونانی آموخته بود.
.
.
با سرپرستی قاضی‌القضات سمرقند و ابوطاهر در نزدیک سال ۴۴۹ هجری قمری، کتابی با عنوان رساله فی البراهین علی مسائل الجبر و المقابله درباره‌ی معادله‌های درجه‌ی سوم به زبان عربی نوشت و به دلیل رابطه‌ی خوبی که با خواجه نظام‌الملک داشت، این کتاب را پس از نگارش به او هدیه داد. پس از این دوران خیام نیشابوری به دعوت پادشاه جلال‌الدین ملک‌شاه سلجوقی و وزیرش نظام الملک برای سرپرستی رصدخانه‌ی اصفهان به این شهر رفت. او هجده سال در آن‌جا ساکن بود. با مدیریت او زیج ملکشاهی آماده می‌شود و نزدیک سال ۴۵۸ طرح سر و سامان دادن گاه‌شمار را تنظیم می‌کند.
.
.
خیام تقویم جلالی یا گاه‌شمار جلالی را دسته‌بندی کرد که به نام جلال‌الدین ملک‌شاه معروف است، ولی پس از مرگ ملک‌شاه این گاه‌شماری کاربستی نیافت. در این دوران او به عنوان ستاره‌شناس در دربار خدمت می‌کرد هرچند به ستاره‌شناسی اعتقادی نداشت. عمر خیام در سال ۴۵۶ رساله فی شرح ما اشکل من مصادرات اقلیدس، تأثیرگذارترین و مهمترین اثر ریاضی خود را می‌نویسد و در آن نظریه‌ی نسبت‌ها و خطوط موازی را شرح می‌دهد. پس از درگذشت ملک‌شاه و کشته شدن نظام‌الملک، خیام مورد بی توجهی قرار گرفت و کمک مالی به رصدخانه زیج نیز قطع شد.
.
خیام اصفهان را بعد از سال ۴۷۹ به قصد اقامت در مرو ترک کرد. احتمال می‌دهند او رساله‌های قسطاس المستقیم ومیزان الحکم را در آن‌جا نوشت. همچنین رساله‌ی مشکلات الحساب نیز احتمالا در همین سال‌ها نگاشته است. به گفته غلامحسین مراقبی خیام هیچ وقت ازدواج نکرد. برخی درگذشت خیام را میان سال‌های ۵۱۷ تا ۵۲۰ می‌دانستند اما پس از بررسی‌های لازم تاریخ مرگ وی در سال ۵۱۷ هجری قمری مشخص شد. آرامگاه وی در شهر نیشابور، در باغی که آرامگاه امامزاده محروق در آن واقع می‌باشد، قرار گرفته است.
.
.
.
ممنونم که کانال باریکه راه تاریخ رو دنبال می کنی و ویدئو هارو تا پایان نگاه می کنی ، لایک میکنی و کامنت میذاری 🙏🙏🙏🙏.
/ @barikehrahetarikh
.
.
.
من کیارش شادرام هستم دوستدار تو و تاریخ کشور عزیزمان ایران و البته تاریخ جهان . از وقتی خودم رو شناختم مشغول مطالعه کتاب و پژوهش شدم . و ایمان دارم که راه نجات یک کشور تنها اینه که مردمی آگاه داشته باشه و من از خودم شروع کردم و خیلی دوست دارم که این اشتیاق رو در تو و دیگر دوستان ایجاد کنم به امید فردای بهتر و کشوری آزاد و آباد💪💪❤️❤️
.
.
حکیم عمر خیام
عمر خیام
خیام
زندگی نامه خیام
خیام چه دوره ای زندگی می‌کرده
خیام بی خدا
دین خیام
قبر خیام
#خیام
#تاریخ_ایران
#انگلیس
14 окт 2024
