دریاچه آرال (چرنوبیل خاموش شوروی که دنیا را شوکه کرد!) 

توی این ویدئو توضیح می‌دیم که خشک شدن دریاچه آرال چه ارتباطی با جنگ بین کشورهای ازبکستان، تاجیکستان و ترکمنستان داره. بحرانی ازش به عنوان چرنوبیل خاموش هم نام برده میشه.
شاید کمتر کسی فکر می‌کرد که فروپاشی یه امپراطوری کمونیستی به اسم شوروی در سال 1991 و تصمیم‌هایی که برای تغییر طبیعت به منظور بهره‌وری بیشتر اقتصادی گرفت چه فجایعی رو در جهان ایجاد می‌کنه.
00:00 مقدمه و داستان دریاچه آرال
00:42 چه اتفاقی برای دریاچه آرال افتاد
02:37 آب دریاچه آرال از کجا تامین میشه
04:40 برنامه سیاسی تحول بزرگ استالین
06:41 طرح خودکفایی پنبه شوروی
09:50 مرگ تدریجی دریاچه آرال
11:20 کار اجباری مزارع پنبه
13:50 مرگ ماهیگیری دریاچه آرال
15:40 تغییرات اقلیمی مرگ دریاچه
18:20 مسموم شدن آب و طوفان‌های سمی
20:07 فجایع طوفان‌های سمی
21:15 پیش‌بینی مشکلات تغییر اقلیم
23:50 وضعیت سیاسی و پیش‌بینی جنگ
27:16 جمع‌ بندی
قبل از دهه 1960 دریای آرال برای هزاران سال در استپ‌های خشک آسیای مرکزی وجود داشت. موقعیت این دریاچه تقریبا در مرکز قاره اوراسیا بود. درست مثل دریاچه ارومیه بیشتر آب این دریاچه از رودخانه اطراف تامین می‌شد و نه بارش باران.
تا این که در دهه 1930 جوزف استالین برنامه تحول بزرگ طبیعت رو کلید زد که شامل بازسازی و شکل‌دهی دوباره طبیعت برای مناسبت تر شدن برای کشاورزی و صنعت بود.
در این طرح قرار بود تا مسیر رودخانه‌های منتهی به دریاچه آرال منحرف بشه تا زمین‌های کشاورزی جدید که در استپ‌های بیابانی قرار گرفته شده بود آبیاری بشه، زمین‌های جدیدی که عمدتا در اون‌ها پنبه کشت می‌شد.
اما اتفاقی که این تغییرات شوروی را تشدید کرد اتفاقی بود که در سمت دیگر قاره آسیا در حال شکل گیری بود. در سال 1973 مصر با اسرائیل وارد جنگ شد که باعق افزایش قیمت نفت شد.
مصر در این مصر شکست خورد و برای بازپسگیری جزیره سینا مجبور شد تا اسرائیل رو به رسمیت بشناسه و همین اتفاق باعث شد تا از تیم شوروی جدا بشه و فروش سلاح از شوروی به مصر متوقف بشه. مصر هم در جواب صادرات پنبه رو به شوروی متوقف کرد.
شوروری تصمیم گرفت برای خودکفایی در تولید پنبه روی زمین‌های کشاورزی بیابانی سرمایه گذاری کنه.
این طرح برای مدتی خیلی خوب جواب داد. در سال 1988 جمهوری سوسیالیستی ازبکستان بزرگترین صادرکننده پنبه در جهان شد.
ولی هزینه خودکفایی کم کم به سراغ شوروی اومد. همون طور که گفتیم زمانی که رودخانه‌های منتهی به دریاچه آرال منحرف شد، تعادل ظریف آبی دریاچه آرال که قرن‌ها دوام آورده بود، بهم خورد. نرخ تبخیر تغییری نکرده بود ولی نرخ ورودی آب به شدت کاهش پیدا کرده بود.
شوروی برای تولید پنبه سالانه به اندازه 4 دریاچه ارومیه آب مصرف می‌کرده!
در سال 2012، 95 درصد آب دریاچه آرال تبخیر شده بود و امروز تقریبا اثری از دریاچه آرال باقی نمونده. در نتیجه این اتفاقات 45 درصد از اقتصاد ازبکستان رو کشت پنبه تشکیل میده.
و همین وابستگی دولت ازبکستان به گشت پنبه باعث شد تا دولت برای کشت پنبه از قانون کار اجباری در کشور استفاده کنه.
Instagram:
/ chorazmedia
Twitter:
/ chorazmedia
Telegram:
t.me/choraz
این ویدئو با همکاری مجموعه رسانه‌ای اکوایران تولید شده.
تدوینگر: پارسا اوجی
طراح کاور: امیرارسلان حسین زاده