دیپلوماسی روز حسام برومند/تاروزسقوط درسنگردولت،تاامروزدرسنگرمقاومت/طالب وحقایق درهم پیچیده افغانستان 

بحث این برنامه ،بحث : سلطه ء طالبان وواقعیت ها ی درهم پیچیده افغانستان
افغانستان تحت سیطره طالبان فاقد اداره ومنجمنت وفاقد صلاحیت های کاری برای پیشبرد
امور کشوری امیخته با انواعی مشکلات سیاسی ‫/ اجتماعی / فرهنگی / تباری ناشی از دامن زدن‬
از طریق دشمنان این خطه واین ملت ‫/‬ در حال عبور از مسیر پرپیچ و خم چالش‌های اقتصادی،
بحران‌های بشردوستانه و تحولات جهانی است. در حالی که طالبان به رشد اقتصادی و موفقیت میبالند.
طالبان ادعا می‌کنند که در سال ۲۰۲۴ رشد تولید ناخالص داخلی ۲.۷ درصد رسیده و تولید
محصولات کشاورزی نیز به طور قابل توجهی افزایش یافته است. طبق آمار آن‌ها، تولید گندم۲‫/‬۱۳
درصد و تولید پنبه ۶۸.۹ درصد افزایش یافته است.
با این حال، این ارقام با تردید روبرو است. فرهاد تولیپوف، مدیر اتاق فکر کاروان دانش،
صحت این اعداد و مبنای محاسبه آن‌ها را زیر سوال می‌برد. او می‌گوید: “آمارهایی که
طالبان در مورد رشد تولید ناخالص داخلی ارایه می‌کند، فقط آمار عمومی کلان است.
معلوم نیست این ارقام بر اساس چه داده‌های مشخصی است. با توجه به محدودیت‌های
شدید بین‌المللی و دارایی‌های مالی مسدود شده، این رشد اقتصادی چگونه ممکن است؟”تولیپوف در توضیح چالش‌های ناشی از دسترسی محدود طالبان به منابع مالی می‌پرسد:
“تا زمانی‌که این دارایی‌ها آزاد و توسط حکومت طالبان استفاده نشود، چگونه می‌توان
اقتصاد را توسعه داد و به رشد اقتصادی مشهود یا ملموس دست یافت؟” این پرسش
بر عدم ارتباط بین موفقیت اقتصادی گزارش شده طالبان و واقعیت‌های روی زمین
تأکید دارد.این نگرانی‌ها از سوی داکتر نجیب‌الله وردک، یکی از مقامات پیشین دولت افغانستان
که تجربه زیادی در سازمان‌های بین‌المللی و دولت افغانستان دارد، تکرار می‌شود. او
در ارزیابی خود به وضاحت می‌گوید: “مقامات دفاکتو ارقام را دستکاری می‌کنند.
واقعیت با آنچه که آن‌ها توصیف می‌کنند فاصله زیادی دارد.” او می‌گوید که وقتی
آن‌ها از رشد ۲.۷ درصدی تولید ناخالص داخلی صحبت می‌کنند، خنده‌آور است.به گفته وی، تولید محصولات کشاورزی افزایش یافته است، اما این به تنهایی نمی‌تواند
نرخ رشد تولید ناخالص داخلی را به این حد افزایش دهد، به‌ویژه وقتی کسری تجاری
افزایش یافته و قدرت خرید مردم به طور قابل توجهی کاهش یافته است.وردک در ادامه توضیح می‌دهد که وضعیت اقتصادی این کشور با گذشت هر سال بدتر
می‌شود. او خاطرنشان می‌کند: «سطح واردات افزایش یافته است، اما سطوح صادرات
کاهش یافته است که منجر به افزایش کسری تجاری می‌شود». علاوه بر این، به دلیل
ضعف قدرت خرید مردم افغانستان، ۸ درصد کاهش قیمت وجود دارد.با وجود بهبود امنیت، کمبود فرصت‌های شغلی و رکود اقتصادی همچنان بر شانه‌های
جمعیت این کشور سنگینی می‌کند.
بحران بشردوستانهدر حالی که طالبان آمارهای اقتصادی را برجسته می‌کند، واقعیت بشری روی زمین داستان
متفاوتی را بیان می‌کند. مرسی کورپس، گزارش داده است که نیمی از جمعیت افغانستان
اکنون به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند و بیش از یک سوم آن‌ها با ناامنی شدید غذایی
روبرو هستند. ویس قیس، یک تاجر افغان که در کابل فعالیت می‌کند، بر اهمیت حمایت
بین‌المللی به‌ویژه برای بخش کشاورزی افغانستان تاکید می‌کند. قیس توضیح می‌دهد:
«بخش کشاورزی یکی از عناصر کلیدی برای ایجاد درآمد برای جمعیت آسیب‌پذیر افغانستان
است. اما برای تحقق این امر، برنامه‌های بین‌المللی باید این جوامع آسیب‌پذیر را در بر گیرد و منابع
لازم را برای احیای کشاورزی در اختیار آن‌ها قرار دهد.»قیس همچنین در مورد حال و هوای کابل در جشن‌های اخیر طالبان که به مناسبت بازگشت
آن‌ها به قدرت برگزار شده بود، صحبت می‌کند. او می‌گوید: «دیروز جشن‌هایی در سراسر
کابل برگزار شد و تا حدی مردم از دیدن آن‌ها خوشحال شدند. اما واقعیت این است که
مردم از این نوع جشن‌ها به تنگ آمده‌اند. آن‌ها به غذا نیاز دارند.»
حقوق زنان؛ واقعیت تلخشاید یکی از مهم‌ترین و ویران‌گرترین تغییرات پس از بازگشت طالبان به قدرت، عقب‌گرد
در زمینه حقوق زنان باشد. تحت حکومت طالبان، زنان به طور سیستماتیک از حقوق‌شان
برای تحصیل، کار و مشارکت عمومی محروم شده‌اند. با وجود وعده‌های طالبان مبنی بر
اتخاذ موضع معتدل‌تر، واقعیت در صحنه کاملاً متفاوت بوده است.آلیسون دیویدیان، رییس دفتر بخش زنان سازمان ملل متحد در افغانستان، به عقب‌گرد
ویران‌گر حقوق زنان تحت حاکمیت طالبان اشاره می‌کند و وضعیت را با سه سال پیش
مقایسه می‌کند که زنان افغانستان می‌توانستند برای ریاست‌جمهوری نامزد شوند.
اکنون، بسیاری از زنان حتی نمی‌توانند تصمیم بگیرند که چه زمانی خوراکی بخرند.
دیویدیان که از کابل صحبت می کرد، هشدار داد که محدودیت‌های طالبان بر زنان و
دختران پیامدهای ماندگاری خواهد داشت و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که تا سال ۲۰۲۶،
محرومیت ۱.۱ میلیون دختر از مکتب و ۱۰۰ هزار زن از دانشگاه می‌تواند منجر به افزایش ۴۵
درصدی به دنیا آمدن فرزند زودهنگام و تا ۵۰ درصد افزایش مرگ و میر مادران شود.پیامدهای این محدودیت‌ها عمیق است. وردک تاکید می‌کند: «آموزش زنان فقط یک موضوع
حقوق بشری نیست، بلکه عامل حیاتی برای توسعه اقتصادی است.» وقتی نیمی از جمعیت
از فرصت مشارکت در اقتصاد محروم می‌شوند، توانایی کشور برای رشد و شکوفایی به طور
چشم‌گیر مختل می‌شود.
چالش‌های جیوپولیتیک و روابط منطقه‌ایپیامدهای جیوپولیتیکی حکومت طالبان فراتر از مرزهای افغانستان است و بر ثبات منطقه‌ای
و روابط بین‌المللی تأثیر می‌گذارد