متفاوت ترین مراسم ایران در کردستان 

مراسم پیر شالیار
در شهر اورامان‌تخت (هورامان) کردستان، هر سال دو بار در نیمه بهار و نیمه زمستان مراسمی برگزار میشه و عروسی «پیر شالیار» در سه روز جشن گرفته می‌شود. ۱۲ تا ۱۴ بهمن
مراسم ویز شالیار در اورامانات شامگاه سه‌شنبه با تقسیم گردوهای باغ پیر شالیار بین اهالی روستا آغاز می‌شود و به ترتیب با مراسم «کلاو روچنه»، قربانی کردن گاو و گوسفند و بز، پخت غذاهای مخصوص، دف‌نوازی، سماع، پخش نذورات بین اهالی، نماز و ذکر و دعا و همچنین برپایی مراسم شب‌نشینی پخت نان مخصوصی به نام «کلیره مژگه» (که از خمیر آرد، گردو خرد شده و پیاز درست می‌شود) 3 روز متوالی ادامه می‌یابد.
پیرشالیار اول کیست؟
چنان که در کتب تاریخی نیز آمده است، پیرشالیار سیاو پسر جاماسب 150 سال پیش از میلاد مسیح در اورامان می‌زیسته است. پیرشالیار اول پیرو آیین زرتشتی بوده و کتاب معرفت پیرشالیار را نوشته است.
پیرشالیار دوم کیست؟
در کتب تاریخی آمده که پیرشالیار دوم سید مصطفی خداداد است که پس از اشاعه دین اسلام در منطقه اورامان در عصر شیخ عبدالقادر گیلانی در سال 561 هجری قمری می‌زیسته و پیرو طریقت قادریه بوده و با افکار و عقاید پیرشالیار سیاو آشنا بوده است. کتاب معرفت را دستکاری کرده و احکامی را که در رابطه با زرتشت بود، حذف و احکام اسلام را در آن نوشته است.
در متون تاریخی دو دیدگاه متفاوت در رابطه با پیرشالیار وجود دارد. عده‌ای بر این باورند که پیر شالیار یک نفر و عده‌ای نیز معتقدند پیرشالیار دو شخصیت متفاوت بوده است.
از جمله کسانی که معتقد هستند پیرشالیار یک نفر است، ملا عبدالکریم مدرس و محمد امین هورامی هستند که به ترتیب در کتاب "بنەماڵەی زانیاران" و "مێژووی ئەدەبی هەورامان" از آن بحث کرده و تنها به پیرشالیار دوم اشاره می‌کنند که همان سید مصطفی پسر خداداد است.
از جمله کسانی که معتقد هستند پیرشالیار دو شخصیت متفاوت است، آیت الله مردوخ در کتاب "مێژووی کورد و کوردستان" و محمد امین بهادین در "دیوان پیرشالیار" می‌توان اشاره کرد.
کتاب معرفت:
محتوای این کتاب پند و اندرز دینی است که مردم هورامان معتقدند قدمت این کتاب از قرآن بیشتر است که متاسفانه در حال حاضر نمونه‌ای از آن در دسترس نیست و تنها چند بند شعر به این کتاب نسبت داده شده که هنوز هم در میان مردم رواج دارد.
عروسی پیرشالیار:
پیرشالیار در اذهان مردم هورامان شخصیتی صاحب کرامت است و به علت داشتن کرامت، شابهار خاتون دختر پادشاه بخارا که کرولال بوده را شفا داده است. پدر شابهار خاتون نیز وعده می‌دهد هرکس شابهار را شفا دهد، به عقد وی درمی‌آید که پس از بهبودی شابهار خاتون به دست پیرشالیار، مردم هورامان برایش عروسی برپا می‌کنند که هنوز هم سالانه مراسمی در هفته دوم بهمن ماه با عنوان عروسی پیرشالیار در هورامان برگزار می‌شود.
کودکان هورامان روز چهارشنبه هفته دوم بهمن که این مراسم برگزار می‌شود، گردوهای باغ پیرشالیار را به درب منازل برده آن را تقسیم می‌کنند و هر ساله بیش از هزار راس گوسفند را قربانی کرده و بین مردم تقسیم می‌کنند و از آنچه باقی می‌ماند، غذا پخته و روز چهارشنبه پس از نماز عصر آن را پخش می‌کنند.
بعدازظهر چهارشنبه رقص آیینی و دف نوازی در مدح پیامبر آغاز می‌شود و شبانه نیز به بحث در رابطه با پیرشالیار و دین و آیین و عرفان می‌پردازند و با خواندن قصیده و دعا مرام را خاتمه می‌دهند