نحوه کارکرد کلید مینیاتوری.  

تاسیسات, تاسیسات الکتریکی, کلید و پریز و آیفون
کلید مینیاتوری چیست؟ | بررسی انواع و کاربرد آن
امروزه ایمنی برق در ساختمان‌ها به یکی از مسائل مهم تبدیل شده که تحت قوانین مصوب سازمان نظام مهندسی ساختمان انجام شده و مورد تاکید قرار گرفته است. به همین دلیل است که ابزارهای حفاظتی گوناگونی برای تامین امنیت برق کشی ساختمان روی کار آمده است. به جرأت می‌توان گفت که کلید مینیاتوری یکی از پرکاربردترین نوع از تجهیزات حفاظتی است. کلیدهای مینیاتوری همچون پریز برق بسیار متنوع هستند و از خانه‌ها تا کارخانه‌های بزرگ از این تجهیزات استفاده می‌شود. در ادامه بیشتر با کلید مینیاتوری یا همان فیوز آشنا خواهید شد.




فهرست مطالب پنهان
‪@mr.barghe‬
کلید مینیاتوری چیست؟
کلید مینیاتوری چیست؟
کلید مینیاتوری یا فیوز، یا به عبارت دیگر MCB مخفف Miniature Circuit Breaker است که یک کلید الکترومکانیکی خودکار به شمار می‌رود. از این تجهیزات برای حفاظت مصرف کننده در برابر خطای اتصال کوتاه و همچنین جریان اضافه بار استفاده می‌کنند. از آنجایی که کلید مینیاتوری به صورت خودکار عمل می‌کند، پس از قطع شدن، دوباره به مدار باز خواهد گشت. این کلیدها غیر قابل تنظیم بوده و می‌توانند به صورت مغناطیسی و حرارتی عمل کنند. شاید از خودتان بپرسید که چرا این کلیدها را کلیدهای مینیاتوری نامیده‌اند؟ در واقع در این کلیدها عمل قطع مدار به صورت خودکار و اتوماتیک صورت می‌گیرد و مجددا به حالت آماده به کار باز خواهند گشت.
یکی از تفاوت‌های اصلی کلیدهای خودکار مینیاتوری با فیوزها همین موضوع است. به عبارت دیگر فیوزها یکبار مصرف هستند و پس از یک بار قطع شدن مدار، آب شده و باید تعویض شوند تا بتوانند مجددا به چرخه‌ی کار بازگردند. اما کلید مینیاتوری علاوه بر اینکه قابل قطع شدن زیر بار هستند و هم به صورت خودکار هم دستی قابل تنظیم هستند، پس از قطع مدار نیز مجددا به چرخه‌ی کار باز خواهند گشت و می‌توانند بارها این کار را انجام دهند.
نحوه عملکرد کلید مینیاتوری
این تجهیزات دو نوع عملکرد دارند که در ادامه هریک از آن‌ها را مورد بررسی قرار داده‌ایم.
عملکرد الکترومغناطیسی
همه‌ی ما می‌دانیم که اتصال کوتاه یک نوع خطا است که در صورت وقوع آن جریان بسیار بالایی از مدار عبور کرده و سبب ایجاد حرارت بالا و وارد کردن شوک به مدار خواهد شد. در برخی موارد نیز ممکن است سبب آتش سوزی و از بین رفتن مدار و مصرف کننده و کلید و پریز می‌شود. با توجه به این موضوع لازم است که تجهیزاتی برای تشخیص و حفاظت از مدار جهت جدا کردن قسمت آسیب دیده از بخش سالم مدار، استفاده شود. کلید مینیاتوری می‌تواند این جریان اتصال کوتاه را از طریق یک سیم پیچ با تعداد دور کم و در عین حال قطر زیاد، تشخیص دهد.
عملکرد بی متال
همانطور که در بخش قبل گفتیم، یکی از وظایف کلیدهای مینیاتوری تشخیص جریان اضافی است. این کار در کلیدهای مینیاتوری مانند بسیاری از تجهیزات دیگر، از طریق دو قطعه فلز نیمه هادی (بی متال) صورت می‌گیرد. به طوری که هرچه جریان بیشتری از سوی مصرف کننده (بار) کشیده شود، فلز نیمه هادی گرم تر شده و در نهایت خم شده و ارتباط مدار را قطع می‌کند. محدوده‌ی جریانی کلید مینیاتوری بین ۲ تا ۱۰۰ آمپر می‌باشد که به صورت تک فاز و سه فاز در انواع تک پل، دو پل، سه پل و چهار پل و معمولا تا قدرت قطع ۱۶ کیلو آمپر موجود می‌باشند.
از آنجایی که محدوده‌ی قطع کلیدهای مینیاتوری محدود است، جهت حفاظت از بارهایی که جریان اتصال کوتاه بالایی دارند، مناسب نمی‌باشند و در این نوع بارها باید از کلیدهای اتوماتیک کمپکت استفاده کرد که جریان قطع اتصال کوتاه بالاتری دارند.
انواع کلید مینیاتوری براساس محدوده قطع جریان
انواع کلید مینیاتوری
تنوع در کلید مینیاتوری به دلیل تفاوت در محدوده‌ی قطع جریان در آن‌ها است. بر همین اساس به دو دسته‌ی تندکار و کندکار تقسیم می‌شوند و انواع تیپ کلیدها را تعیین می‌کند. معمولا کلیدهای تندکار محدوده‌ی قطع جریان کمتری دارند و پس از احساس جریان اضافه در مدار، با تاخیر بسیار کم مسیر جریان اضافه را قطع می‌کنند. اما کلیدهای کند کار نسبت به کلیدهای تندکار محدوده‌ی قطع جریان بالاتری دارند و سرعت قطع جریان توسط این کلیدها ملایم تر است و با تاخیر بیشتری عمل می‌کنند.
به همین دلیل است که در اضافه جریان بیشتری فرمان قطع را صادر خواهند کرد. از کلیدهای کندکار معمولا برای حفاظت از مدارهای موتوری استفاده می‌کنند. زیرا در این مدارها جریان راه اندازی بالا بوده و دلیل نامگذاری این کلیدها به کندکار نیز تاخیر آن‌ها در عملکرد است که سبب قطع سریع موتور به محض راه اندازی نمی‌شود.
کلید مینیاتوری تیپ B (تندکار)
این نوع کلیدها برای تجهیزاتی که ضریب اتصال پایین تری دارند مورد استفاده قرار می‌گیرد. تشخیص اضافه بار توسط این کلیدها با سرعت بالایی صورت می‌گیرد و می‌تواند جریان اضافه بار لحظه‌ای بین 3 تا 5 برابر جریان نامی و در زمان مشخص، جریان خروجی را قطع کند. از کلیدهای تیپ B معمولا در مصارف خانگی و روشنایی وهمچنین سیستم‌های IT و TN استفاده می‌کنند. به همین دلیل به این نوع کلیدهای مینیاتوری، تیپ روشنایی نیز گفته می‌شود.
کلید مینیاتوری تیپ C (کندکار)
از این نوع کلیدهای مینیاتوری برای مصارف خانگی و موتوری مانند موتورهای القایی و همچنین موتورهایی با توان کم و جریان‌های راه اندازی پایین استفاده می‌کنند. علاوه بر این، در بارهایی با ضریب اشباع پایین مانند موتورهای کولر گازی یا پمپ‌های آب خانگی از کلیدهای مینیاتوری تیپ C استفاده می‌کنند. این کلیدها مدار را در جریان‌های اضافه بار بین 5 تا 10 برابر جریان نامی، قطع می‌کنند. محدوده قطع جریان در این کلیدها نسبت به تیپ B بیشتر است. نام دیگر این تیپ از کلیدهای مینیاتوری، تیپ موتوری می‌باشد.