گنجینه وَخش، شاهکاری از هنر هخامنشی | The Oxus Treasure, A great Achaemenid art Masterpiece 

دهگان
"گنجینه وَخش، شاهکاری از هنر هخامنشی"
"Ганҷинех Вахш, шоҳкори санъати Ҳахоманишиён"
/ mamfist
پیرامون سال های 1870 میلادی ولایت خَتلان و گستره پهناوری از آسیای میانه در پی اردوکشی های روسیه، بخشی از خاک این امپراتوری گشته بود و این چنین روسیه تزاری با مستعمرات بریتانیا در هندوستان و افغانستان هم مرز شدند.
در این سالها، ژنرال مایِو فرماندار نظامی روسیه در خَتلان گزارش هایی از یافت شدن شمار انبوهی سکه و دست ساخت های زرین در کرانه رود کافرنهان در نزدیکی تختِ قباد دریافت نمود، این جایگاه در دور دستای چهل کیلومتری از تختِ سنگین قرار دارد اما در آن روزگار هنوز، این پایگاه باستانی آشکار نگشته بود.
به گفته روستاییان قباد، این گنجینه آنچنان پراکنده بود، که آنان در فصل های کم باران در بستر گل و لای رود به دنبال سکه های زر میگشتند، رویدادهای بسیاری را میتوان پنهان نگاه داشت، اما خبر پیدا شدن طلا را، هرگز...
در سال 1877 گروهی از بازرگانان هندی، بخش بزرگی از این گنجینه را از سوداگران گوناگونی در بخارا خریداری نمودند، آنها بر آن بودند تا این آثار گرانقدر را به قیمت گزافی به گوهریان هندوستان به فروش برسانند، هرچند برای نپرداختن مالیات مرزی، این گنجینه را درون خورجین چارپایان، پنهان نمودند و از راه افغانستان راهی هندوستان گشتند.
در میان راه با شبیخون راهزنان شماری از همراهان بازرگانان کشته شدند و همه گنجینه یکجا ربوده شد، مال باختگان به دادخواهی نزد سروان برتون نماینده سیاسی قرارگاه نظامی بریتانیا در کابل رفتند، با پیگیری های برتون و کشمش های فراوان، راهزنان دستگیر شدند اما بیش از یک چهارم از این گنجینه در مخفیگاه آنان یافت نشد.
نویسنده و گوینده: محمد آمیغی
Videos & Animations
Saeed Zangeneh ............................. Parse,Pasargad
/ saeed_zanganeh
Farjam Nikfarjam ................................................... Tous
/ @farjamnikfarjam
The British Museum ............................... Oxus Treasure
Vladimir Bondarenko ............................... Thessaloniki
English Pathe ........................................... Afghanistan
British Film Institute .............................................. India
PiruSaein .............................................................. Pamir
The Getty ............................................... Oxus Treasure
Czech Travelholics ............................................... Pamir
Germany Archive ................................................. Parse
BBC ......................................................................... Parse
Paintings & Illustrations
Lawrence Alma Tadema
Joan Francesc Oliveras
www.artstation...
Written & Narrated by: Mohammad Amighi
#گنجینه
#گنجینه_آمودریا
#هخامنشیان
{رشته کوه پامیر،رشته کوه هندوکش،رود وخش،آمودریا،تمدن آمودریا،اهورامزدا،زرتشت،،مرو،بلخ،هخامنشیان،داریوش بزرگ،داریوش سوم،اسکندرآی خانم،تخت سنگین،دولت یونانی بلخ،گنجینه باختر،گنجینه آمودریا،گنجینه وخش،روستای قبادیان،تخت قباد،امپراتوری بریتانیا،امپراتوری روسیه،هندوستان،تاجیکستان،ایران،تخت جمشید،پارسه، پرسپولیس،پاسارگاد،ارنست امیل هرستفلد،موزه بریتانیا، هنر هخامنشی،}
«Хазинаи Амударё», ё «Ҷавоҳироти Окс» иборат аз коллексияи ҷавоҳироту тангаҳои тилоӣ ва нуқрагин аст ( 1300 номгӯй) , ки соли 1877 аз ҷониби тоҷирони бухороӣ дар Қабодиён (Тахти Қубод) харидорӣ шудааст. Тоҷирон аз сокинон дар бораи ин бозёфт хабардор шуда онро харидорӣ намудаанд. Минбаъд, тоҷирони бухороӣ, ки барои тиҷорат сӯи Ҳиндустон равона буданд, ният доштанд, ки ба заргарони ҳинду «Хазинаи Амударё» -ро фурӯхта даромад мекунанд. Ва ҳамин тавр ҳам шудааст. Дар Ҳиндустон аксарияти ҷавоҳироту тангаҳои хазина аз ҷониби амалдорони бритониёгӣ харидорӣ шуда, баъд аз чандин сол моли музейи Британия, ки дар ш. Лондон воқеъ аст, гардидаанд.
Номи «Хазинаи Амударё» - ро (ки ба бозёфтҳои Шаҳркадаи Тахти сангин мансуб медонанд, муҳақиқи англис О.М. Далтон гузоштааст. Ба пиндошти ӯ, дар давраи баъди харидорӣ намудани моли «Хазинаи Амударё» дар Қабодиён ва то моли музейи Британия гардидани ин бозёфтҳо шояд, дар байни он инчунин молҳои дигар низ бошанд. Бо вуҷуди ҳамин, аксарияти ҷавоҳироту тангаҳои тилоӣ ва нуқрагин аст (1300 номгӯй) коллексияи хазина ба бозёфтҳои Бохтари Шимолӣ таалуқ доранд. Инчунин, мувофиқи тадқиқотҳои таърихшинос И.Р. Пичкина «Хазинаи Амударё» аз ганҷинаҳои "Маъбади Окс", ки дар охири асри IV то мелод бунёд шудааст, иборат аст. Ганҷинаҳои маъбади Окс аз инъому бахшишҳои сокинон ба маъбаду худованди Окс (Вахшу) ба вуҷуд омадааст. Дар ин гаҷинаҳо инъому бахшишҳои бохтариҳои қадим, юнониён ( маданияти элинҳо) ва давраи кушониён маҳфузанд. Чунки, "Маъбади Окс" муддати дер, тахминан то асри I мелодӣ вуҷуд дошт.[1]
«Хазинаи Амударё», ё «Ҷавоҳироти Окс» дар музейи Британия ва музеи Виктория ва Алберти Англия маҳфуз аст. Ҳукумати Тоҷикистон бо Ҳукумати Англия доир ба баргардонидани коллексия гуфтушунид гузаронида истодааст.