ขุดที่มานิยายสามก๊ก : ทำไมโจโฉเป็นฝ่ายมาร 

ขุดที่มานิยายสามก๊ก : ทำไมโจโฉเป็นฝ่ายมาร
#สามก๊ก#โจโฉ#เล่าปี่
สำหรับเราท่านที่ได้อ่านวรรณกรรมอิงประวัติศาสตร์สามก๊ก คงปฏิเสธไม่ได้ว่าเนื้อหาได้ถูกโน้มเอียงในเรื่องความชอบธรรมไปทางฝ่ายของเล่าปี่ และถึงแม้ท่านจะไม่ถูกโน้มน้าวไปทางนั้นก็ตาม เนื้อหาก็ยังเป็นอยู่เช่นนั้น แต่เมื่อเราอ่านซ้ำและนำมาครุ่นคิด หรือศึกษาที่มาที่ไปเพิ่มเติม ก็อาจจะพอสันนิษฐานได้ว่าจริง ๆ ก็มีที่มาที่ไปของวรรณกรรมเช่นนี้ แต่ก็เป็นเรื่องปกติ ที่ถ้าเราจะเขียนนิยายขึ้นเรื่องหนึ่ง เราต้องมีฝ่ายดีฝ่ายร้ายเพื่ออรรถรสในการอ่าน
จากเหตุการณ์ยุทธนาวีโผหยางทำให้นักประวัติศาสตร์วิเคราะห์กันว่า หลอก้วนจงได้นำเอายุทธนาวีครั้งนี้ดัดแปลงเข้าใส่เนื้อหาในซานกว๋อจื้อทงซกเหยี่ยนอี้ นิยายสามก๊กต้นฉบับ มีการใส่ลักษณะของนิยายเสริมเข้าไปอีกกว่าสามจากสิบส่วน ซึ่งก็ยังไม่มากนักในแง่ของการนำประวัติศาสตร์มาสร้างนิยาย ความจัดจ้านของหลอก้วนจงในแง่ของนิยายก็ไม่เสียชื่อของอาจารย์ของเขา ซีไน่อัน ผู้ประพันธ์เรื่องซ้องกั๋ง หรือ 108 ผู้กล้าแห่งเขาเหลียงซาน เป็นจุดเริ่มต้นของการขีดแบ่งเส้นฝ่ายธรรมมะ อธรรม โดยนำเอาเหตุการณ์สงครามที่ตนได้พบเห็นและร่วมสมัยผนวกเข้าไว้ในสามก๊กเล่มนี้ ความเก่งกาจของขงเบ้งเองก็อาจจะเป็นการมองภาพตนเองที่แม้เก่งกาจแต่ก็เป็นฝ่ายที่พ่ายศึกสิ้นแผ่นดิน ให้ก๊กของเล่าปี่มีความชอบธรรมในการสืบทอดบัลลังค์กษัตริย์ ตรงกันข้ามกับจดหมายเหตุสามก๊กของเฉินโซ่ว
แต่อย่างไรก็ตามจะกล่าวหาหลอก้วนจงเช่นนั้นก็ไม่เป็นธรรมนัก เพราะสามก๊กฉบับที่เราท่านได้อ่านทุกวันนี้ แท้จริงแล้วเป็นฉบับที่ดัดแปลงโดย สองพ่อลูกเหมาหลุนและเหมาจงกัง ในยุคราชวงศ์ชิง ที่ฝักใฝ่แนวคิด เจิ้งถง คือแนวคิดเรื่องการสืบสันตติวงศ์ ว่าด้วยความชอบธรรมของการสืบต่อราชบัลลังค์ ดังนั้น การอ้างว่าเป็นเชื้อสายกษัติย์ของเล่าปี่จึงเป็นหนึ่งในต้นเรื่องที่จะสร้างให้เล่าปี่เป็นฝ่ายธรรมมะ ทั้งวีรกรรม ตำนาน นิทานชาวบ้านของกวนอู ตามที่เคยเล่าไว้ในคลิปด้านบน และความนิยมในตัวของขงเบ้งเองก็เป็นที่นิยมมาตั้งแต่สมัยราชวงศ์จิ้น ในขณะที่ฝ่ายโจโฉเอง เป็นคนเหี้ยมหาญ เจ้าเล่ห์ เด็ดขาด เป็นลักษณะนิสัยคล้าย ๆ จูหยวนจาง รับบทการกดขี่ฮ่องเต้แบบทรราช ข้อสังเกตุนี้เป็นข้อสังเกตุของงานวิจัยทั้งฝั่่งไทย จีน และโลกตะวันตก
เหมาหลุนและเหมาจงกังได้ปรับเปลี่ยนแนวคิด ตำแหน่งขุนนาง สถานที่ บางส่วนแตกต่างจากหลอก้วนจง ทำให้สามก๊กฉบับนี้ขยับออกห่างจากคำว่าประวัติศาสตร์ไปทุกที แต่มีข้อดีคือการใช้ภาษา การดำเนินเรื่องให้กระชับเข้าใจ จนเป็นต้นแบบในฉบับแปลไทยของเจ้าพระยาพระคลัง(หน)ที่เราท่านได้อ่านกันทุกวันนี้
ถ้าจะเปรียบเทียบกับสมัยปัจจุบัน หากมีผู้สร้างภาพยนต์ต่อต้านผู้มีอำนาจในประเทศที่เข้มงวดเรื่องการรักษาอำนาจ ภาพยนต์เรื่องนั้นก็คงไม่ได้เข้าฉายในโรงภาพยนต์ เช่นเดียวกัน หากบทละครงิ้่วเชิดชูโจโฉ ผู้ที่ทางประวัติศาตร์แล้วเป็นใหญ่ขึ้นมาได้ด้วยกองกำลังจากโจรโพกผ้าเหลืองที่พิชิตได้ ทำให้มีกองกำลังตั้งตัวได้อย่างรวดเร็ว ผู้ที่ปิดประกาศทั่วเมืองว่าต้องการคนมีฝีมือมาทำงานโดยไม่เกี่ยงว่าจะเป็นโจร หรือเคยทำความผิดมาก่อน จึงเป็นที่ขัดใจต่อชาวลัทธิหยูที่มีมากในแผ่นดินที่ยึดหลักความดีงาม รวมถึงการสั่งประหารขงหยงซึ่งเป็นเชื้อสายขงจื่อจึงเป็นการประกาศตนว่ามิได้ฝักใฝ่ในสิ่งที่คนมีอำนาจอยากจะให้เป็น จึงเป็นสิ่งที่ทำให้คนส่วนใหญ่รวมถึงผู้ปกครองในยุคหลังไม่ต้องการให้เกิดคนแบบโจโฉขึ้นอีก ในขณะที่ฝ่ายจกก๊ก โดยขงเบ้งเป็นฝ่ายที่ฝักใฝ่และดำเนินชีวิตตามหยูและเต๋าอย่างเด่นชัด เป็นเส้นแบ่งที่ชัดเจนระหว่างธรรมมะและฝ่ายมาร
เรื่องราวของสิ่งที่โจโฉถูกยัดเยียดบทบาทก็ทำให้นึกถึงการที่กวนอูถูกยกย่องให้เป็นเทพเจ้าแห่งความซื่อสัตย์แทนงักฮุย ที่เคยเล่าไว้ในคลิปด้านบน "เพราะเป็นเรื่องของสิ่งที่อยากให้เป็น ของผู้เขียน และอยากให้ดำรงอยู่ โดยผู้มีอำนาจ"
แต่จะว่าจดหมายเหตุสามก๊กถูกต้องเสมอไป ก็มีเสียงวิจารย์ว่าไม่อาจเป็นเช่นนั้นเสียทั้งหมด เพราะจดหมายเหตุสามก๊กที่ไม่ได้ว่าใครดีหรือเลวเหมือนในนิยายนั้น ก็อาจจะมีอคติกับขงเบ้งอยู่ก็ได้ เพราะผู้บันทึก คือ ตันซิ่ว มีบิดาชื่อ ตันเซ็ก เมื่อครั้งเคยอยู่กับขงเบ้งเคยถูกขงเบ้งลงโทษปลดออกจากตำแหน่ง บทหนึ่งจึงมีบันทึกว่า "แม้ขงเบ้งจะมีความสามารถดุจยอดคนอย่างก่วนจ้งและเซียวเหอ แต่บั้นปลายชีวิตกลับไม่เคยประสบความสำเร็จทางการทหารเลยเพราะขาดการพลิกแพลงยืดหยุ่น" บทบันทึกนี้จึงแตกต่างจากฉบับของหลอก้วนจงและเหมาจงกังอยู่ไม่น้อย และยึดให้วุยก๊กของโจโฉ และจิ้นก๊กของตระกูลสุมา มีความชอบธรรมในการสืบทอดอำนาจ เพราะตันซิ่วทำงานให้ราชสำนักจิ้นที่สืบต่อมาจากก๊กของโจโฉ แต่โดยรวมก็เป็นการยกย่องขงเบ้งอยู่ไม่น้อย
ดังนั้นไม่ว่าบทบาทจะถูกเขียนไปเช่นไร สิ่งที่ผู้อ่านควรนำมาขบคิดคือข้อคิดกลอุบาย อุทาหรณ์ที่ได้จากเรื่อง จึงไม่สำคัญที่ใครจะเป็นเช่นไร ใครจะเก่งจะดีกว่าใคร คิดเสียว่าตัวละครแต่ละตัวคือตัวแทนของคนที่มีนิสัยเช่นนั้น แล้วนำมาครุ่นคิดศึกษา ก็จะได้คุณค่าจากการอ่านมากกว่า
@วณิพก ยกมาเล่า
ช่องทางติดต่อ
Email : wanipok869@gmail.com
.........................................................................................................
ติดตาม
Facebook : / wanipokhistory
Blockdit : www.blockdit.c...
Tik tok : วณิพก ยกมาเล่า