ความไม่แน่นอนและการเมืองของปัญหาไฟป่า-หมอกควัน : กรณีศึกษาจังหวัดเชียงใหม่ พ.ศ. 2564-2567 

ราวสิบปีที่แล้ว มาตรการ “ห้ามเผา” ได้รับการเสนอให้เป็นแนวทางสำหรับการแก้ไขปัญหาไฟป่า-หมอกควันในภาคเหนือ แต่ในช่วงตลอด 3-4 ปีที่ผ่านมา จังหวัดเชียงใหม่ได้เปลี่ยนแนวทางการจัดการแบบใหม่ คือ มิได้ห้ามเผา แต่อนุญาตให้เผาได้ เช่น การชิงเผาเพื่อลดเชื้อเพลิงในป่า เผาเพื่อกำจัดเศษวัสดุทางการเกษตร หรือเผาเพื่อหาของป่า แต่กิจกรรมการเผาแต่ละครั้งจะต้องมีการขออนุมัติและได้รับการอนุมัติจากเจ้าหน้าที่ภาครัฐเท่านั้น
.
แม้จะเป็นแนวทางใหม่ที่เป็นธรรมมากขึ้นต่อการใช้ไฟสำหรับฝ่ายเจ้าหน้าที่ภาครัฐและชาวบ้าน แต่ด้วยปัญหาเชิงโครงสร้าง ปัญหาด้านกฎหมายด้านป่าไม้และที่ดิน และความขัดแย้งในชุมชนที่สะสมมาแต่อดีต ความยากในการใช้งานเทคโนโลยีภูมิสารสนเทศ รวมถึงความแปรปรวนของวัฏจักรเอลนีโญ-ลานีญา ทำให้การอนุญาตให้เผาหรือการห้ามเผา ยิ่งก่อให้เกิดความสับสนและความขัดแย้งด้วยเช่นกัน เกิดกระบวนการมีส่วนร่วมที่ดีขึ้น แต่ก็เกิดไฟแห่งความเคียดแค้น เกิดผู้ที่ตั้งใจแกล้งเผาป่าด้วยเช่นกัน กล่าวคือ ไฟป่าและหมอกควัน คือ ผลผลิตของความซับซ้อนและความไม่แน่นอนของระบบสังคม-สิ่งแวดล้อมในโลกสมัยใหม่
.
“ความไม่แน่นอนและการเมืองของปัญหาไฟป่า-หมอกควัน : กรณีศึกษาจังหวัดเชียงใหม่ พ.ศ. 2564-2567” อ.ดร.ชยา วรรธนะภูติ ภาควิชาภูมิศาสตร์ คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
.
คลิปวิดีโอนี้จัดทำโดย โครงการวิจัย“ทุนส่งเสริมกลุ่มวิจัย (เมธีวิจัยอาวุโส)” ศาสตราจารย์ ดร.ปิ่นแก้ว เหลืองอร่ามศรี เรื่อง ฝ่าภาวะความไม่แน่นอน: การดำรงอยู่ในห้วงเปลี่ยนผ่านของสังคมไทย สนับสนุนโดยสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.)
.
(ความเห็นในคลิปวิดีโอนี้เป็นความเห็นของผู้วิจัย สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยเสมอไป)