ผู้รู้คือผู้ที่เห็นความคิด 

เข้าใจกับคำว่า หมดจากกามไหมครับ ไม่ใช่กามหมด กามหมดก็มีแต่ตายนั่นแล้ว เพราะขันธ์มันทำงานของเขา จะไปแก้ไขให้ได้ดังใจเราไม่ได้ก็ ใจคน

อารมณ์เป็นที่ตั้งแห่งจิตวิญญาณ จิตวิญญาณเป็นธาตุรู้อารมณ์ จิตวิญญาณรู้แจ้งสิ่งใดปัญญาก็รู้แจ้งสิ่งนั้นๆ และมันก็จำด้วยๆ คือ ธรรมชาติ เวทนา (อารมณ์) สัญญา (ความจำ) วิญญาณ (ธาตุรู้แจ้งอารมณ์) 3 ขันธ์นี้มันเกิดพร้อมๆ กัน คุณเอา ลมหายใจ ธาตุลม กายวิญญาณ เป็นอารมณ์ให้วิญญาณธาตุรู้มันตั้งมั่นๆ อยู่ในอารมณ์เดียวใช่ไหมครับ เพื่อให้มันเกิดฌานสมาธิๆ สมมุติว่าคุณเจริญอานาปานสติ มีสัมปชัญญะมีสติรู้ลมเข้าออกๆ คุณเลือกเพ่งดูลมที่ปลายจมูก หรือ คุณรู้ร่างกายมันหายใจ หายใจแบบทุกข์ๆ หรือ หายใจแบบสุขๆ หรือ ไม่สุขไม่ทุกข์ๆ เป็นอารมณ์ๆ กันล่ะครับท่านฯ

อารัมมณสูตรฯ ผู้ฉลาดในการตั้งจิตมั่นและฉลาดในอารมณ์ในสมาธิ นับเป็นผู้เลิศฯ พระนครสาวัตถี. ดูกรภิกษุทั้งหลาย ผู้ได้ฌาน ๔ จำพวกนี้. ๔ จำพวกเป็นไฉน? คือ ผู้ได้ฌานบางคนในโลกนี้ เป็นผู้ฉลาดในการตั้งจิตมั่นในสมาธิ แต่ไม่ฉลาดในอารมณ์ในสมาธิ ๑. บางคนฉลาดในอารมณ์ในสมาธิ แต่ไม่ฉลาดในการตั้งจิตมั่นในสมาธิ ๑. บางคนไม่ฉลาดในการตั้งจิตมั่นในสมาธิ และไม่ฉลาดในอารมณ์ในสมาธิ ๑. บางคนฉลาดในการตั้งจิตมั่นในสมาธิ และฉลาดในอารมณ์ในสมาธิ ๑. ใน ๔ จำพวกนั้น ผู้ได้ฌานที่ฉลาดในการตั้งจิตมั่นในสมาธิ และฉลาดในอารมณ์ในสมาธิ. นับว่าเป็นผู้เลิศ ประเสริฐที่สุด เป็นประธาน สูงสุด และดีกว่าผู้ได้ฌานทั้ง ๔ จำพวกนั้น เปรียบเหมือนนมสดเกิดจากแม่โค นมส้มเกิดจากนมสดฯลฯ จบ สูตรที่ ๕. พระไตรปิฎก เล่มที่ ๑๗ พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๙สังยุตตนิกาย ขันธวารวรรค

ดูกรอานนท์ ภิกษุในธรรมวินัยนี้ฯ ย่อมพิจารณาเห็นกายในกายอยู่ มีความเพียร มีสัมปชัญญะ มีสติ กำจัดอภิชฌาและโทมนัสในโลกเสีย เมื่อเธอพิจารณาเห็นกายในกายอยู่ ความเร่าร้อนมีกายเป็นอารมณ์เกิดขึ้นในกายก็ดี ความหดหู่แห่งจิตเกิดขึ้นก็ดี จิตฟุ้งซ่านไปในภายนอกก็ดี ภิกษุนั้นพึงตั้งจิตไว้ให้มั่นในนิมิต อันเป็นที่ตั้งแห่งความเลื่อมใสอย่างใดอย่างหนึ่ง เมื่อเธอตั้งจิตไว้มั่นในนิมิต อันเป็นที่ตั้งแห่งความเลื่อมใสอย่างใดอย่างหนึ่งอยู่ปราโมทย์ย่อมเกิด เมื่อเธอปราโมทย์ ปีติย่อมเกิด เมื่อเธอมีใจประกอบด้วยปีติ กายย่อมระงับเธอมีกายระงับแล้ว ย่อมเสวยสุข เมื่อเธอมีสุข จิตย่อมตั้งมั่น เธอย่อมพิจารณาเห็นอย่างนี้ว่าเราตั้งจิตไว้เพื่อประโยชน์ใด ประโยชน์นั้นสำเร็จแก่เราแล้ว บัดนี้เราจะคุมจิตไว้ เธอคุมจิตไว้และไม่ตรึก ไม่ตรอง ย่อมรู้ชัดว่า เราไม่มีวิตก ไม่มีวิจาร มีสติ ในภายใน เป็นผู้มีความสุขดังนี้ฯ ดูกรอานนท์ ภาวนาย่อมมีเพราะตั้งจิตไว้ ด้วยประการฉะนี้แล. มีให้เลือกพิจารณา 4 ฐาน คือ กาย เวทนา จิต ธรรม

ข้าพเจ้าได้สดับมาอย่างนี้ฯ ดูกรอานนท์ ก็ภาวนาย่อมมีเพราะไม่ตั้งจิตไว้ในภายนอกอย่างไร ? ดูกรอานนท์ ภิกษุมิได้ตั้งจิตไว้ในภายนอก ย่อมรู้ชัดว่า จิตอันเรามิได้ตั้งไว้ในภายนอก ในลำดับนั้นเธอย่อมรู้ชัดว่า จิตของเราไม่ได้ฟุ้งซ่านไปข้างหลังและข้างหน้า พ้นแล้ว มิได้ตั้งอยู่ ก็แลในกาลนั้น เธอย่อมรู้ชัด คือ เห็นกายในกายบ้าง เห็นเวทนาในเวทนาบ้าง เห็นจิตในจิตบ้าง เห็นธรรมในธรรมบ้าง มีความเพียร มีสัมปชัญญะ มีสติเป็นผู้มีความสุข ดังนี้ฯ มีให้เลือกพิจารณา 4 ฐาน คือ กาย เวทนา จิต ธรรม เจริญสติปัฏฐานสี่ แบบ ภายใน ภายนอก ใน ภิกษุณีสูตรฯ เป็นต้น