ลาวแพน : ครูทองดี สุจริต​กุล​ เดี่ยวจะเข้ 

ลาวแพน : ครูทองดี สุจริต​กุล​ เดี่ยวจะเข้
จะเข้ : ครูทองดี สุจริต​กุล
เครื่องประกอบจังหวะ : ทีมงานครูสุ​วิทย์​ บวร​วัฒนา
ควบคุมการบรรเลง : ครูสุ​วิทย์​ บวร​วัฒนา
อำนวยการผลิต : วราห์ วร​เวช​ (นายแพทย์​ว​ราวุธ​ สุ​มา​วงศ์)​
บันทึกเสียงเมื่อ : ๒๖ มีนาคม ๒๕๒๔
ประวัติครูทองดี สุจริต​กุล​ -
ครูทองดี สุจริตกุล เกิดเมื่อวันพุธ แรม ๘ ค่ำ เดือน ๖ ปีชวด ตรงกับวันที่ ๘ พฤษภาคม พ.ศ.๒๔๕๕ ที่อำเภอดำเนินสะดวก จังหวัดราชบุรี บิดาชื่อ บุญชัย มารดาชื่อ เก็บ มีอาชีพทำสวน กำพร้ามารดาตั้งแต่อายุได้ ๙ ปี มีพี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกันหลายคน ชื่อ ทองใบ ทองอยู่ และกิมเช็ง โดยไม่มีใครเป็นนักดนตรี
เมื่อมารดาถึงแก่กรรมแล้ว ครูทองดีได้เข้ามาอยู่ในอุปถัมภ์ของพระสุจริตสุดา พระสนมเอกในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ ๖) ตั้งแต่อายุยังไม่ถึง ๑๐ ปี จึงได้หัดเครื่องสายมาพร้อมๆ กับนักดนตรีหญิงของพระสุจริตสุดา อาทิ ครูประคอง พุ่มทองสุก (นิภา อภัยวงค์) ครูทองสุก สุทธิพิณฑุ ครูแนบ เนตรานนท์ ครูสุมิตรา สิงหลกะ (สุมิตรา สุจริตกุล) ครูลมหวล สุจริตกุล ครูอำไพ สุจริตกุล ครูฉลวย รัตนจันทร์ (ฉลวย จิยะจันทน์)
โดยเริ่มทำหน้าที่เป็นผู้ตีโทนรำมะนาประจำวงเครื่องสาย ต่อมาได้เป็นผู้เล่นจะเข้ประจำวง โดยมีครูชุ่ม กมลวาทิน พระสรรเพลงสรวง (บัว กมลวาทิน) และพระประณีตวรศัพท์ (เขียน จักรวาทิน) เป็นครูผู้ฝึกสอน นับเป็นนักดนตรีของวงเครื่องสายคณะนารีศรีสุมิตรมาแต่ดั้งเดิม
นอกจากจะเรียนดนตรีแล้ว ยังมีฝีมือในการเย็บปักถักร้อย และฝีมือในการจัดดอกไม้สด ดอกไม้ประดับต่างๆ เคยเดี่ยวจะเข้ถวายหน้าพระที่นั่งและเคยอัดแผ่นเสียงพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว กับคณะนารีศรีสุมิตร
ครูทองดีได้สมรสกับ นายเอนก สุจริตกุล ซึ่งเป็นลูกพี่ลูกน้องชั้นเดียวกันกับพระสุจริตสุดา เมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๗ มีบุตรเพียงคนเดียวชื่อ สุดาวดี เรียนอยู่ที่วิทยาลัยนาฎศิลป์
พ.ศ.๒๔๙๘ เริ่มเป็นครูสอนในวิทยาลัยนาฎศิลป์ กรมศิลปากร ทำหน้าที่สอนจะเข้และได้ร่วมมือกับครูประสิทธิ์ ถาวร ควบคุมฝึกซ้อมนักเรียนวิทยาลัยนาฎศิลป์ จัดแสดงมหาดุริยางค์ไทย ประสบผลสำเร็จอย่างดี
ครูทองดี สุจริตกุล ได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติเป็นผู้มีผลงานดีเด่นทางวัฒนธรรมสาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีไทย) ประจำปี พ.ศ.๒๕๓๘
ครูทองดี สุจริตกุล ได้ถึงแก่กรรม เมื่อวันที่ ๘ สิงหาคม ๒๕๕๐ เวลา ๑๕.๕๕ น. ณ โรงพยาบาลสมเด็จพระปิ่นเกล้าฯ กรุงเทพ ด้วยโรคปอดอักเสบติดเชื้อ สิริรวมอายุได้ ๙๕ ปี ๓ เดือน.
(ที่มา : บล๊อกมิวสิคทิงนองนอย ดอทคอม)
ลาวแพน -
ลาวแพนเป็นเพลงที่นักดนตรีนิยมนำมาบรรเลงเป็นเพลงเดี่ยวอวดฝีมือกันมากเพลงหนึ่ง ประวัติเดิมนั้นเล่ากันว่า เพลงนี้มีต้นเค้ามาจากเพลงที่นิยมร้องเล่นกันในหมู่เชลยชาวลาวที่ไทยกวาดต้อนมาจากเมืองเวียงจันทร์ในสมัยตอนต้นๆ ของยุครัตนโกสินทร์ ท่วงทำนองเพลงนี้มีทั้งความอ่อนหวานรำพึงรำพันและโศกเศร้าระคนกัน จะเห็นได้จากเนื้อร้องเดิมที่บรรยายถึงความยากลำบากทุกข์ระทมใจที่ต้องจากบ้านเมืองมาอยู่ในต่างแดน
ต่อมานักดนตรีไทยเห็นว่าเพลงนี้มีท่วงทำนองแปลกไพเราะน่าฟังจึงนำมาปรุงแต่งเสียใหม่ให้เข้ากับอรรถรสของบทเพลงไทยที่มีสำเนียงลาว และเนื่องจากเค้าโครงของเพลงนี้มีลักษณะพิเศษที่เปิดโอกาสให้ปรุงแต่งท่วงทำนองที่แปรเปลี่ยนไปได้มากมายหลากหลายรูปแบบ จึงมีการคิดประดิษฐ์ทางเพลงที่แตกต่างกันออกไปหลายแนวทางด้วยกัน
เมื่อรวมกับการที่นำเพลงลาวแพนไปบรรเลงด้วยเครื่องดนตรีต่างชนิดกันยิ่งทำให้แนวทางการบรรเลงมีความแตกต่างกันมากยิ่งขึ้น อย่างไรก็ดีท่วงทำนองส่วนใหญ่นั้นยังคงมีเอกลักษณ์ที่คล้ายคลึงกันอยู่มาก เช่นตอนท้ายเพลงจะต้องมีการบรรเลงด้วยท่วงทำนองที่สนุกสนานเร้าใจที่เรียกกันว่า "ออกซุ้ม" ก่อนที่จะจบการเดี่ยว.
(ที่มาประวัติ : นัยยรินทร์ ชัยพัชรานนท์)​
ที่มาภาพ : อาจารย์​อานันท์​ นาค​คง​
เทปคาสเซ็ท​ สามขลุ่ยไทย ชุด นกเขาขะแมร์
โรต้า จัด​จำ​หน่าย, Lotus VT.๐๖
สำเนาเสียงจากเทปคาส​เซ็ท​ : ฉ​ั​ต​รกร​ เกตุ​มี
เพื่อการเผยแพร่อนุรักษ์​เพลงไทย​ใน​การศึกษา​ มิได้มีเจตนาละเมิดลิขสิทธิ์และแสวงหารายได้
ติดตามเพิ่มเติมได้ที่ : / @deklenkhimchannel7019