#กรวยดอกไม้ #คหกรรมศาสตร์ #การศึกษา
หลายคนสงสัยว่า สวยดอกล้านนาคืออะไร สวยดอกหรือกรวยดอกไม้คือกรวยใส่ดอกไม้ต่างๆ บรรจุลงในใบตองที่ม้วนเป็นกรวย และตกแต่งขอบด้วยกลีบใบตองที่พับเป็นแบบต่างๆ ตามความเชื่อหรือตามที่ผู้ประดิษฐ์คิดค้นตั้งชื่อขึ้นมา เพื่อใช้เป็นเครื่องสักการะบูชาในประเพณีหรือพิธีกรรมต่างๆของชาวล้านนา
แนวคิดในการออกแบบ
สวยดอกหรือกรวยดอกไม้เกิดจากการใช้ใบตองหรือกระดาษม้วนขดเป็นกรวย เพื่อใส่ดอกไม้ธูปเทียนเพื่อเกิดความเป็นระเบียบเรียบร้อยและสะดวกในการนำไปไหว้พระหรือคารวะบูชา สันนิษฐานว่าอาจเกิดจากการหลอมรวม ทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธ์ต่างๆ ในอดีตที่มาอยู่รวมกันในล้านนาทำให้เกิดการถ่ายทอดหรือแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมซึ่งกันและกัน และนำไปสู่การสร้างเอกลักษณ์ที่เกี่ยวกับวิถีแห่งวัฒนธรรม ถึงแม้ว่าสวยดอกจะเป็นเพียงส่วนประกอบเล็กน้อยของพิธีกรรมหรือส่วนหนึ่งของเครื่องสักการะบูชา แต่สิ่งนี้คือเอกลักษณ์ของล้านนา ที่ถ่ายทอดและสั่งสมมาจากภูมิปัญญาของบรรพบุรุษที่ควรค่าแก่ การอนุรักษ์หวงแหนและเผยแพร่ให้เป็นที่แพร่หลาย
วัสดุ-อุปกรณ์
1. ใบตอง ที่เหมาะสมสาหรับการทำสวยดอกล้านนา ควรใช้ใบตองตานี เพราะมีคุณสมบัตินุ่มเหนียวไม่ฉีกแตกง่าย มีสีเขียวเข้ม เส้นทางตองมีแนวตรง ทางตองกว้างการเลือกใบตองตานี ควรเลือกใบตองที่มีทางยาว ไม่อ่อนหรือแก่จนเกินไป ถ้าใบตองยังสดอยู่ให้นามาผึ่งลมเพื่อให้ใบตองหายกรอบก่อน
2. ไม้กลัด ที่เหมาะสมกับการทำสวยดอกล้านนา ควรทำจากไม้ไผ่ ใหม่ สะอาด ไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม ปลอดภัยเพราะเป็นวัสดุจากธรรมชาติ
3. ไกรกรร ที่เหมาะสมกับการทำสวยดอกล้านนา ควรเป็นกรรไกรที่มีรูปทรงเหมาะมือน้ำหนักเบา สะดวกในการใช้ เช่น กรรไกรจีนแดงเหมาะสาหรับตัดใบตองหนาๆ
ขั้นตอนการทำ
1.ฉีกใบตอง 3 ขนาด ได้แก่ 3 นิ้ว 4 นิ้ว และ 5 นิ้ว
2.นำใบตองขนาด 3 นิ้ว มาพับริมด้านแข็งของใบตองไปเรื่อยๆ ประมาณ 4-5 ครั้ง จากนั้นก็พับด้านปลายของใบตองสอดเข้าไปเพื่อเก็บงานให้เรียบร้อย
3.จากนั้นก็กลับด้านโดยเอามารองที่นิ้วมือ แล้วเอามือด้านที่เราถนัดดันให้เกิดเป็นรูปทรงของกลีบของหูช้าง แล้วนำไม้กลัดมากลัดไว้ ทำให้ครบ 5 ชิ้น
4.นำใบตองขนาด 4 นิ้ว มาม้วนเป็นกรวยให้ได้ขนาดพอดี แล้วติดไม้กลัดลงไป แล้วติดไม้กลัดลงไป แล้วตัดปลายอีกนิดหนึ่งตกแต่งให้สวยงาม
5.จากนั้นก็เอากาบสวย 5 ชิ้น มาติดกลับกรวยใบตองด้วยไม้กลัด
6.ขั้นสุดท้าย นำใบตองขนาด 5 นิ้ว มาม้วนเป็นกรวย ให้ได้ขนาดพอดี แล้วพับริมให้เรียบร้อย จากนั้นก็ตัดปลาย แล้วนำกรวยที่ติดกับกลีบหูช้างสวมลงไปให้เรียบร้อย จากนั้นนำไม้กลัดมากลัดด้านล่าง แล้วก็กลัดล็อกด้านบนอีกหนึ่งอัน เป็นอันเสร็จเรียบร้อย
การนำไปใช้ประโยชน์
สวยดอกล้านนา สามารถนำไปไหว้พระ ใช้เป็นเครื่องสักการะบูชาในประเพณีหรือพิธีกรรมต่างๆ และยังสามารถสร้างรายได้ให้แก่ผู้ที่มีความสามารถทางด้านนี้ไม่ว่าจะเป็นนำไปประกอบอาชีพถาวร หรือ อาชีพเสริมได้
15 мар 2021
