สวัสดีครับ ยินดีต้อนรับทุกท่านเข้าสู่ช่อง ZimZim DIY
สำหรับวันนี้ ผมจะมาอธิบาย ไฟฟ้า 3 เฟตว่ามันคืออะไร และ ทำงานอย่างไร
ซึ่งโดยปกติทั่วไปแล้ว ตามบ้านครัวเรือนของเรา เราจะใช้ไฟฟ้าเพียง 1 เฟตเท่านั้น มันก็เพียงพอสำหรับการใช้งาน ในทุกอุปกรณ์ไฟฟ้าที่เรามี
ไฟฟ้า 1 เฟต จะเป็นไฟฟ้ากระแสสลับ หรือ ไฟฟ้า AC
จะมีคลื่นสัญญาณที่เป็นไซน์เวฟ ที่เป็นลักษณะนี้
ถ้าหากเราต้องการนำไปใช้งาน เราจะลากสายไฟ 2เส้น ต่อโยงจาก เสาไฟฟ้า เข้ามาภายในบ้าน
นั้นก็คือ สายนิวตรอน 1 เส้น
และก็ สาย Line 1 เส้น ถ้าเราวัดแรงดันก็จะได้ประมาณ 220V ครับ
แต่บนเสาไฟฟ้าถ้าเพื่อนๆสังเกตุ เรามักจะเห็น สายไฟอยู่ 4 เส้น สายนิวตรอนจะอยู่บนสุด ไม่มีไฟ
ส่วย สาย Line จะถัดๆลงมาอีก 3 เส้น แต่ละเส้นถ้าเราวัดกับคู่นิวตรอน แรงดันก็จะเท่ากันหมด ประมาณ 220V
ที่เราคุ้นหูเราจะเรียยกสาย Line พวกนี้ว่าเป็นสาย L1 L2 และ L3
อย่งาที่ผมบอก เราสามารถคีบ สายนิวตรอนกับสาย Line 1ใน3 เส้นไหนก็ได้ แต่เราไม่สามารถขึ้นไปจั้มไปต่อเองได้นะครับ
ต้องให้เจ้าหน้าที่ไฟฟ้า เค้าดูความเหมาะสม ว่าควรจะเลือกสาย Line เส้นไหนต่อเข้าไปที่บ้านเรา
ผมเคยเจอเหตุการ์ณจริงครั้งหนึ่งนะครับ
ก็คือตอนผมเด็กๆ ที่บ้านของผมไฟฟ้ามันชอบตกบ่อยๆ ก็เลยโทรติดต่อแจ้งเจ้าหน้าที่ การไฟฟ้าเข้ามาดู ก็ปรากฎว่า
เจ้าหน้าที่ ก็ได้ปีนขึ้นไปที่เสาไฟฟ้า แล้วก็ทำการ สลับเปลี่ยนสายไฟอะไรบางอย่าง
และก็บอกว่า สายไฟเส้นเดิมที่ผมใช้ ในหมู่บ้านเค้าใช้กันเยอะแล้ว ซึ่งมันอาจจะทำให้ไฟตกได้ ในกรณีที่คนในหมู่บ้านใช้ไฟพร้อมกัน เป็นจำนวนมาก
ก็มารู้ทีหลังตอนโตว่าเขา สลับไปใช้อีกสาย line อีกเส้นหนึ่ง
ก็เลยเป็นความรู้ติดตัวตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา
มาดูไฟฟ้า 2 เฟตกันบ้างครับ
เราจะใช้สาย line ที่มีไฟ 2 เส้น
line เส้นที่ 2 ก็จะเป็นคลื่นไซน์เวฟเหมือนกัน แรงดันเท่ากัน แต่รูปคลื่นสัญญาณ เฟต จะทำมุมที่ไม่เท่ากัน
มันจะเอียงทำมุมประมาณ 120 องศา
แต่ในบ้านเราไม่ค่อยเห็นมีใครใช้ไฟ 2 เฟตกันครับ ถ้าเพื่อนๆท่านไหนเคยเห็นผ่านตามาบ้างก็สามารถ คอมเมนท์เข้ามาได้นะครับ
มาดูไฟฟ้า 3เฟต กันบ้างครับ เราจะใช้สาย line ที่มีไฟ 3 เส้น line เส้นที่3 จะเป็นคลื่นไซน์เวฟ เชนเดียวกันนั้นแหละครับ ทำมุมอีก 120 องศา
ก็จะได้กราฟที่หน้าตา เหลือเชื่อ ออกมาเป็นแบบนี้ครับ
แล้วปกติเลยนะครับ สัญญาณไฟฟ้าเหล่านี้ เราก็จะแยกออกจากกัน เดินคู่กันไปบนเสาไฟฟ้า
เราก็จะสรุปได้ 1 ข้อว่า นะครับว่า ไฟ 3 เฟต แรงดัน หรือ โวล์ต จะไม่แตกต่างกัน แต่เฟตจะทำมุมต่างกัน
แล้วทำไมทั้ง 3 เฟต มีมุมสัญญาณไม่เท่ากัน
เราจะมาทำความเข้าใจ สิ่งนี้ ตั้งแต่ต้นตอกันเลยครับ นั้นก็คือ
เครื่องกำเนิดไฟฟ้า หรือ เจนเนอร์เรเตอร์
เครื่องกำเนิดไฟฟ้า 1 เฟต ประกอบไปด้วย ลวดทองแดง 2 ขดลวด
โดยทั้ง 2 ขดเขาก็จะวาง มันตรงข้ามกัน แล้วปลายขดลวดด้าน1 ของทั้ง 2 ขด เราก็จะต่อเข้าด้วยกัน และ อีกด้านของแต่ละขดเราจะต่อออกมาใช้งาน
เราก็จะได้ไฟมาใช้ 1 ชุด หรือไฟ 1เฟส มาใช้เรียบร้อยแล้วครับ
ถ้าหากเราต้องการไฟฟ้ากระแสสลับออกมาใช้งาน เราเพียงแค่หมุนแม่เหล็ก ที่มีขั้วตรงกันข้าม หมุน ตัดผ่านขดลวด แค่นั้นเองครับ
ในแท่งของแกนแม่เหล็กมันก็จะมี สนามแม่เหล็กอยู่ สนามแม่เหล็กตัวนี้เอง ที่จะทำให้อิเล็กตรอนอิสระในสายไฟ ไหลไปเวียนมา
สนามแม่เหล็กในเครื่องกำเนิดไฟฟ้าก็เป็นในแบบ ที่เราคุ้นเคยนั้นแหละครับ ก็จะอยู่ในรูปของวงรี และวงรีพวกนี้มันก็จะมีเส้นแรงแม่เหล็ก มาบรรจบกันตรงแกนกลาง
ให้เราคิดว่า ด้านหนึ่งจะเป็นขั้ว บวก ด้านหนึ่งเป็นขั้วลบ
และในระหว่าง แกนกลางของ วงรีเหล่านี้ สนามแม่เหล็กจะเป็น 0
สำหรับความเข้มของสนามแม่เหล็ก
สนามแม่เหล็กตรงกลางที่มันนูนๆ จะให้พลังงานมากที่สุด ตรงขอบโค้งที่มันตกลงตรงนี้ จะให้พลังงานน้อยลง และแกนกลางจะไม่มีพลังงานใดๆ เกิดขึ้นจะเป็น Neutral
ดังนั้น ขณะ ที่สนามแม่เหล็ก หมุนตัดผ่านขดลวด มันก็จะมีความเข้มข้นของสนามแม่เหล็กไม่เท่ากันเกิดขึ้น และนี่ทำให้เราเห็นสโคป ของกระแสสลับ มันโค้งมน
ไม่ได้เป็นเหลี่ยม เหมือน สัญญาณ ดิจิตอล
ผมเคยเจอภาพหนึ่งนะครับ
เขาเคยบอกไว้ ว่า เครื่องใช้ไฟฟ้า ถ้ามันชีวิตจิตใจ มัจะรู้สึกเจ็บน้อยที่สุดเมื่อมันเป็น ไฟฟ้ากระแสสลับที่ มีรูปสัญญาณเป็นแบบไซน์เวฟแบบนี้
ถ้าเรามาดูที่ภาพจำลองจะเห็นได้ว่า ระหว่างที่แม่เหล็กกำลังหมุนอยู่นั้น เราจะเห็นอิเล็กตรอนมันเคลื่อนที่
โดยเคลื่อนที่ ช้าๆค่อยเพิ่มความเร็ว มาเร็วสุด แล้วก็ช้าลง อีกครั้ง หลังจากนั้นก็หยุดการเคลื่อนที่
แล้วมันก็จะทำเหมือนกันกับอีกฝั่งหนึ่ง โดยเป็นด้านลบ มันจะดึงอิเล็กตรอนไปอีกฝั่งหนึ่งตรงกันข้ามกลับกัน
ถ้าเอามาดูที่กราฟก็จะเห้นทั้ง + และ -
การหมุนที่ดีที่สมบูรณ์ ก็ควรที่จะได้ ไฟ 1 Cycle
และไฟบ้านก็จะมี จำนวนรอบแบบนี้ 50 รอบต่อวินาที เราก็จะเรียกว่าเป็นความถี่ 50hz
ถ้าเราต่อไฟ 1 เฟต แล้วสโลโมชั่น ก็จะเห็นหลอดไฟมันสว่าง สุด แล้ว ก็จะสว่างน้อยลง จนดับ
แล้วมันก็จะค่อยๆสว่างขึ้นมาอีกครั้ง เมื่อมันไปทางครึ่งลบ อิเล็กตรอนมันก็จะไหล ย้อนกลับตรงกันข้าม
ถ้าไม่อยากให้หลอดมันกระพริบ
เราก็สามารถเพิ่มจำนวนหลอดอีก 1 หลอด เข้าไป
แล้วเราก็จะวางขดลวดทำมุม 120 องศาจากชุดแรก ก็จะได้เฟตที่ 2
เมื่อเราหมุน ขดลวด จะมีความเข้ม ของสนามแม่เหล็กที่ไม่เท่ากัน
เมื่อหลอดไฟดวงแรก สว่างสุด แล้ว ลดความสว่างลงมา
ขดลวดที่2 ก็จะมาเติมเต็ม สว่างเพิ่มขึ้น
วิธีนี้จะช่วย เติมเต็มแสง ที่มันมีช่องว่างอยู่
เพราะฉะนั้นเราก็สามารถเพิ่มขดลวดหลายๆชุดเข้าไปได้อีก
สมมุตติว่าผมเพิ่มอีก 1เฟต เป็น 3 เฟต
เพราะฉะนั้นหลอดไฟทั้ง 3 ดวงของผมมมันก็จะสว่างสลับกันเกือบตลอดเวลาเลยครับ
มาถึงคำถามยอดฮิต กันบ้างนะครับ
1.ไฟ 2 เฟส คนใช้หรือไม่ ?
2.ไฟ 3 เฟต ใช้กับอะไร ?
3. ไฟฟ้า 1เฟส = 220V แล้วทำไมไฟ 2 เฟสมี 380V ทำไมไม่ 440V ? คำถามนี้น่า
5 сен 2024
