ზურაბ კიკნაძის „ნაფიქრალი“ 

mevar dato პრომეთეს ბერძებთან ჰყავს ძმა ეპიმეთე... მეთეო ბერძნულად ფიქრს/აზროვნებას ნიშნავს ... პრო : წინას ანუ წინმსწრებს ეპი : შემდეგს.... გარდა იმისა რომ პრომეთე ბერძნებთან ცეცხლის მომტანია , ის არის ასევე წინასწარმეტყველი... მას ეკითხებიან იმას თუ რა უნდა მოხდეს მომავალში ....ანუ ბერძნებს თავიანთ ენაში ბოლომდე გააზრებული აქვთ პრომეთეს მნიშვნელობა. დღევანდელ ჩვენ ენას კი არ ესმის ამირანის მნიშვნელიბა.... აქედან აშკარაა , რომ ქართულ ენაში ამოვარდნილია შუალედური ჯაჭვი რომელიც ჩვენ უნდა გვაკავშირებდეს ჩვენ პროტო ენასთან.... ჩვენ არ ვიცით რა არის , რას ნიშნავს ამირანი. ნიშანდობლივია რომ პრომეთეს ძმას, ტიტან ეპიმეთეს ხმელეთის უკიდურეს დასავლეთით უჭირავს ცის სვეტი... ბერძნებისთვის დასავლეთის კიდის ცის სვეტი გაიგივებული იყო პირინეის მთებთან... და აქ ჩანს ისევ კავშირი პირინეასა და კავკასიას შორის . ამარაუნ ბასკურად კალმახს ნიშნავს, ამირანი სუკალმახის შვილობილია... ამირუნ ბასკურად ობობას ნიშნავს.... ამირანს საცერივით თვალები აქვს და როდესაც გველეშაპი ყლაპავს მის გაჭრილ გვერდში ბადეს აკეთებს ....

@@besarionpirtskhalava5432 ამირანი მკვლევართა საერთო აზრით ამირ ანდარე ჯეჰან ანუ ამირან დარეჯანისძის ე.ი. ლიტერატურული ამირანიანის გავლენით დამკვიდრდა. ვფიქრობ, ეს მოსაზრება საკმაოდ სუსტია - საქმე იმაშია, რომ შუა საუკუნეების ლიტერატურას ახასიათებს ძველი სახელების მიღება, თუმცა მისი შესაბამის კულტურუ კონტექსტში გარდაქმნა. ხალხს აღარ ესმოდა რას ნიშნავდა ამირან დარეჯანისძე და სამაგიეროდ, სპარსულ ენაზე მოახდინეს ადაპტირება "ამირა (მპყრობელი) ქვეყნისა". მე ვფიქრობ, ამირანი იმავე გზით უნდა დამკვიდრებულიყო საქართველოში, რა გზითაც ივანე ჯავახიშვილის მოსაზრებებით შემოვიდა სიტყვა გმირი -კიმერიელთა სახელიდან ანუ "ჸმირ". ეს ჸ როგორც მეგრული ჸ მაგ: ჸილო. თუ ჩემი მოსაზრება სწორია, მაშინ ეს სახელი თავდაპირველად უნდა ნიშნავდეს უბრალოდ მებრძოლს, გმირს და ჩემი აზრით ქართლის სამეფოს მეომართა კასტის მითი იყო. ჩაჩქანოსანი და ჯაჭვ მუზარადიანი ამირანის მოულოდნელი გამოჩენა ძეგლში ამას ამტკიცებს. ეს გვიანდელი პლასტებია. ხოლო ამირანის უძველესი სახელი მგონია უნდა ყოფილიყო დარიალ/დარიან/დარჯალ - დარის, სინათლის მომტანი. ეს შემოინახა სვანურმა ვერსიებმა გმირის მამის დარჯალანის სახით. თუკი გურულ ვერსიაში ამირანი კაჟით ანთებს ცეცხლს , კაჟს ტალიც ეწოდება -სიცოცხლისმშობელი ანუ სინათლის მშობელი დედა დალი , აქედან დარ/ტალ სემანტიური გადასვლა გასაგებია (ხევში მე-19 საუკუნემდე არსებობდა დარიების კულტი, სვანურ დალის აქ დარია ერქვა) და ისიც გასაგებია რატომ აქვს ღმერთის ნაჩუქარი დანა ამირანს - თავდაპირველად ის დედის სახსოვარი იყო მისი მისიის - სინათლის დაბრუნების აღსასრულებლად. ამირანის დედა დალი ოქროსთმიანი ქალღმერთი იყო და მისი ვაჟი მის ნიშანს ოქროს კბილს ატარებს. მე ვფიქრობ, ტარიელიც (დარიელ) ამირანის გავლენითაა შექმნილი. სხვათაშორის, ზემოხსენებულ სვანურ ვერსიებში ამირანის ატრიბუტი არა დანა არამედ ვეფხვისკუდიანი მათრახია. ლიტერატურული ამირანიანდარეჯანიანიც ხომ პირდაპირ გვეუბნება ის უცხო მოყმე ამირანი იყოო. ამით იწყება ძეგლი.

mevar dato დიახ!არაერთი ქართველი მკვლევარი უკავშირებს ასევე შოთას ნესტან დარეჯანს სპარსულ კომბინაციას " ნისთ ანდარე ჯეჰან" ქართველებს ეს გვახასიათებს.... მაგრამ აი ნახეთ: დორეჩეა - ბასკურად კოშკია , ფორტიფიცირებული სახლი . ბასკურად - ნესკა - ქალიშვილს ნიშნავს. ხოლო - " ნესკა დორეჩეან " ბასკურად იქნება კოშკის ქალიშვილი ანუ ქალიშვილი რომელიც კოშკში ცხოვრიბს...... თუ ამირანი არის დორეჩეან-ი მე ეს მეუბნება იმას რომ ის იქაურია სადაც კოშკების ქვეყანაა. ის დორეჩეან-ის ძეა, ანუ იმისი ვისაც კოშკი აქვს ..... ე.ი. ჩვენში სვანეთი ან ხევსურეთი....

mevar dato მე 20 საუკუნის 60 იან წლებში საბჭოთა მეცნიერმა , ქართველოლოგმა, (რომელიც ასევე იკვლევდა ბასკურს) იური ზიცარმა გამითქვა მოსაზრება, რომ სახელწოდება ბასკი და მასხი ერთი ფუძისაა. მაშინ ქართველებმა ამას დიდი ყურადღება არ მიაქციეს. მართლაც ბასკურ ენაში არსებობს პარადიგმა რომლის მიხედვითაც სიტყვის საწყიში ბგერა "ბ " რომელიც ხმოვანის წინ დგას არქაულ ფორმებში ფიქსირდება როგორც "მ", ხოლო კ ბგერის ხ ში გადასვლა ლინგვისტიკისთვის ჩვეულებრივი და ცნობილი პროცესია. როგორც ვიცით მესხების პირველადი განსახლების ტერიტორიად მიჩნეულია კაბადოკია - ბასკურად "კაბე ედუკი"- გამოქვაბულში დგომას ე.ი. ცხოვრებას ნიშნავს ისევე როგორც ქართულად " ქუაბ ედექი". კაბადოკიის უძველესი დედაქალაქის სახელწიდება ბერძნულ წყაროებში დაფიქსირებულია ფორმით "მაზაკა" შეიძლება ვივარაუდოთ რომ ამის ქართველურ ენოვან ვარიანტია "მაცახა" / მცხ მცხეთა... რუსთაველიც მესხია და შესაძლოა მისი პოემის გმირების სახელებიც მესხურის არქაული პლასტიდან იყოს აღებული... მაგ. "ასმათუ" - ბასკურად კრეატივს ან რაიმე მეცნიერულ გამოგონებას ნიშნავს. ძველ სამონადირო ეპოსში ყვლა მონადირე გამოქვაბულში კლავს მისტიურ ნადირს, თავად მონადირე კი სხვა არაფერია თუ არა მკვლევარი , ტყის ანუ ქაოსის დამპყრობი , მომაწესრიგებელი. ტარიელიც მონადირეა რომელიც თავის გამოქვაბულში ასმათთან ერთად ცხოვრობს და ეუფლება დევების განძთა ქვაბს. მონადირის და ნადირობის ქალღმერთის შვილია ამირანი თავადაც მონადირე და ამავე დროს მჭედელი.... მჭედელიც ასევე მისტიურუ დატვირთვის მქონე პროფესიაა არქაული პერიოდის კაცობრიობისთვის...

@@besarionpirtskhalava5432 ბასკურ-ქართული თემატიკა უკანასკნელ პერიოდში კვლავ გაძლიერდა. მერაბ ჩუხუას და განსვენებულ მიხეილ ქურდიანს საინტერესო კვლევები აქვთ ამ მიმართულებით. არქეოლოგიურადაც მტკიცდება, რომ კავკასიის ერთ-ერთი უძლიერესი მტკვარ-არაქსის კულტურა, მეტალურგიული წარმოების დიდების ზენიტში ტოვებს კავკასიის სანახებს და ალბათ ამ პერიოდში ჩნდება აღმოსავლეთ ევროპისა და წინა აზიის ძეგლებზე მტკვარ-არაქსული კოდის გავლენა. ბასკებიც ზოგიერთი მოსაზრებით ამ დროს დაძრული ხალხია დასავლეთით სამხრეთ საფრანგეთის სანახებისკენ. აქვე უნდა დავამატოთ კავკასიურის მსგავსი ელემენტები ჩრდილოეთ აფრიკის, ბერბერთა ზოგიერთი ჯგუფის ეთნოგრაფიულ ყოფაშიც შეინიშნება. ეს თემები თავისთავად საინტერესოა, მაგრამ ინტერდისციპლინარული და სიღრმისეული კვლევები სჭირდება იმის გაშინაგანებას ეს ყველაფერი ნათესაობაა თუ მითოლოგიური სამყაროს მსგავსება. ეს კი მორფოლოგიურ და ფონეტიკურ მსგავსებასაც გულისხმობს. საქმე იმაშია, რომ კულტურისა და რასის მიუხედავად, ადამიანის გონების სტრუქტურა ერთგვაროვანია და სრულიად დაშორებულ დროსა და სივრცეში არაიშვიათად ადგილი აქვს თითქმის იდენტურ თემებს, სახეებს, ტიპებს. ამიტომ არის სხვადასხვა ენაზე მოსაუბრე ადამიანებს ერთმანეთის გაგება რომ შეუძლიათ. თუმცა, ეს თემები პროტოიბერიული რასისა, წინარე ინდოევროპული მოსახლეობისა წინა აზიაში თავისთავად საინტერესოა. სიმონ ჯანაშიას, ალექსანდრე სვანიძეს, ფურნეეს, რისმაგ გორდეზიანს და ბევრ სხვა მკვლევარს ამ მიმართულებით მნიშვნელოვანი კვლევები აქვთ.

შენ კი გჯობია და შენს მსოფლმხედველობას

@@user-fc2nq3jw7q მე იმდენი ვინმე მჯობია რომ მაგას რა დათვლის. შენ ჯობია შენ თავზე იფიქრო. შენ საკუთარ აზროვნებაზე.

და ეგებ ორატორული ნიჭი არა აქვს და უჭირს აზრის გამოთქმა საუბრისას! არ შეიძლება ასე რადიკალურად თქვა. მე დიდად მადლიერი ვარ მისი აქადური ლიტერატურის, აქადური მითოსის, კულტურისა და რაც მთავარია ოდისეას თარგმნისათვის. არაჩვეულებრივი სწავლული და შესანიშნავი მთარგმნელია.

@@mamukacercvadze6253 მერე მეც მაგას არ ვამბობ. მეც კმაყოფილი ვარ შუამდინარული მითოლოგიით. ხოლო მისი მეცნიერული ხედვა ძალიან სუსტია. არაფრით არ მიიღო ის რომ, საქართელოა მადლიანი მიწა და მიწისქვეშა სამყარო. არა და თავის ნათარგმ შუამდინარეულ მითოლოგიაში სულ მიწისქვეშთზეა საუბარი. ხოლო როცა ასეთი ავტორიტეტი ამბობს რომ პროცესი უფრო მთავარია ვიდრე შედეგი მართლა გასაკვირვია. ყველაფერი რასაც სულიერი არსებები მოიქმედებენ ყველაფერი შედეგზეა ორიენტირებული, თვით ფეხბურთის თამაშიც. ისე რომ როცა საკუთარი სახლის მშენებლობას დაიწყებ შენ შეგიძლია მთელი შენი ცხოვრება აშენო და დატკბე პროცესით. მართვადი ბირთული რეაქციის განხორციელებისთვის ნახევარ საუკუნეზე მეტია ცდებს ატარებენ. ალბათ ტკბებიან პროცესით ჰომ. შედეგი არ აინტერესებთ მათავარი პროცესია ჰომ. ეჰ.