Nieuw-Amsterdam is een ressort en de hoofdstad van het district Commewijne in Suriname. De plaats ligt aan de samenvloeiing van de rivieren Suriname en Commewijne. Nieuw-Amsterdam telt circa 5.650 inwoners, overwegend Javanen en Hindoestanen. De plaats is bij de districtsbewoners ook wel bekend als "Kila" (Hindi-woord voor 'fort') of "Njun Foto" (Sranantongo).
Nieuw-Amsterdam is het belangrijkste regionale centrum van Commewijne vanwege de aanwezigheid van het districtscommissariaat, het kantoor van de gewestelijke politiecommandant alsook van de bestuursdienst. Verder is er ook een politiepost, de polikliniek van de Stichting Regionale Gezondheidsdienst annex dokterswoning, die een koloniale bouwstijl heeft, en de brandweerkazerne van het district. Ook zijn er een bibliotheek, twee scholen voor het basisonderwijs (een openbare en een van de Evangelische Broedergemeente) en een school voor MULO. In het woongebied grenzend aan het fort zijn de oude officierswoningen te zien die een bouwvallige indruk maken, maar haast allemaal bewoond zijn door de lokale ambtenaren in overheidsdienst.
Het als kerk vermomde kruithuis van Fort Nieuw-Amsterdam.
De plaats ligt op de plek waar vroeger een modderbank lag, genaamd Tijgershol. Daar werd in de koloniale tijd een fort gebouwd, waaraan nog altijd de stervormige oever herinnert. Het Fort Nieuw-Amsterdam is mogelijk ontworpen door Philippe Chambrier, de stiefvader van Pierre-Alexandre Du Peyrou. Het werd gebouwd tussen 1734 en 1747 in de vorm van een regelmatige vijfhoek met bastionpunten. Samen met andere forten diende het als een verdedigingslijn tegen binnenvallende vijandelijke vloten. Aan de kustlijn zijn nog altijd grote kanonnen uit de Tweede Wereldoorlog te zien, hier opgesteld door de Amerikanen ter bescherming van de ingang van de rivier Suriname tegen Duitse schepen. Het Openluchtmuseum Fort Nieuw-Amsterdam (een deel van de voormalige plantage Dageraad) is een bekende trekpleister voor toeristen en de nationale bevolking.
Vanaf 1873 was in Nieuw-Amsterdam de gevangenis gevestigd, die diende voor internering van de gevangenen die een ernstig delict hadden gepleegd, de zogenaamde "zwaardere criminelen". Deze inrichting werd rond 1982 verplaatst naar Santo Boma in het district Wanica, eveneens in een bewoonde omgeving in Suriname. De oude gebouwen maken deel uit van het openluchtmuseum, waar ook het oude lichtschip Suriname-Rivier te zien is. De oude strafgevangenis is begin 21e eeuw gerestaureerd en wordt sedertdien vaker gebruikt voor het houden van exposities en andere culturele evenementen.
Sinds de opening van de Jules Wijdenboschbrug is de plaats - zoals het gehele district Commewijne - ook gemakkelijk per auto vanuit Paramaribo bereikbaar geworden; vroeger was de oversteek met een veerboot naar Meerzorg noodzakelijk. De oude veerverbinding tussen Paramaribo en Commewijne (Meerzorg) is met de ingebruikname van de brug weg komen te vallen. Dit heeft geleid tot verlies van arbeidsplaatsen alsook soms hachelijke situaties op de brug, waar transport van zwaar materieel veiligheidsrisico's oplevert voor andere weggebruikers. Er zijn zogenaamde "kleine bootjes" (korjalen) die transport tussen Paramaribo/Leonsberg en de plaatsen aan de rechteroever van de Surinamerivier onderhouden. Ook de plezierveerboot ("Merodia") die vanuit Paramaribo de plantages aan de rivier Commewijne aandoet, legt altijd eerst aan bij Nieuw-Amsterdam. Voor korjalen die de Commewijne en de Cottica afgezakt komen, is deze plaats bijna altijd de laatste aanlegplaats voor de oversteek naar Paramaribo wordt gemaakt.
29 сен 2024
