Borsa Nedir?
Aracılar sayesinde alıcı ile satıcının karşılaştığı teşkilatlandırılmış Pazar.
Borsa İstanbul (BİST) 26 Aralık 1985 yılında da resmi bir tören ile açılmış (İMKB), 3 Ocak 1986 tarihinde ilk işlemler gerçekleşmiştir ve 3 Nisan 2013 tarihinde Borsa İstanbul ismi altında faaliyetlerine devam etmiştir.
Borsa işlemlerinde, taraflar arasında hisse senedi, tahvil, bono gibi yatırım araçları, belli kurallar çerçevesinde el değiştirilmektedir.
Bu süreç içerisinde alıcı ile satıcının yüz yüze gelmesine gerek duyulmamaktadır. Taraflar yapmak istedikleri işlemlere göre emirlerini aracılara iletmekte, böylece alım-satım işlemi gerçekleşmektedir.
Yapılan tüm bu alım - satım işlemleri, elektronik ortamda arz ve talebe göre gerçekleşir ve arz-talep ilişkisinin seyrine göre değişebilmektedir.
orsa İstanbul’da Şirketler halka açıldıktan sonra işlem görmeye başlarlar;
Halka arz edilen payların ilk kez işlem göreceği pazarlar, şirketlerin Borsaya kotasyonunda belirlenmektedir.
405 Hisse
14 yatırım Fonu
64 sektör
44 Endeks + 12 Şehir Endeksi
12 Pazar
İçerisinde günlük işlemler devam eder.
Borsa’da şirket payları alınıp satılır
Paylar, anonim ortaklıklarca ihraç edilen ve anonim ortaklık sermaye payını temsil eden kıymetli evrak niteliğinde senetlerdir.
Bir anonim şirketin payına sahip olmak, şirkete ortak olmayı ifade etmektedir.
Lot olarak adlandırılan işlem birimi bir sermaye piyasası aracından, kendisi veya katları ile işlem yapılabilecek asgari miktarı veya değeri ifade eder.
Tüm pay ve yeni pay alma hakkı işlemlerinde işlem birimi olarak
1,00 TL (nominal) = 1 adet = 1 lot eşitliği uygulanır.
Pay Piyasası Nedir?
Şirketlerin payları ve yeni pay alma hakları
Borsa yatırım fonları
Varantlar
Yatırım kuruluşu sertifikaları
Sahipliğe dayalı kira sertifikaları
Gayrimenkul sertifikaları
Gayrimenkul yatırım fonları
Girişim sermayesi yatırım fonları
işlem görmektedir.
Pay Piyasası’nda işlemler elektronik alım satım sistemi aracılığıyla fiyat ve zaman önceliği kuralı baz alınarak Sürekli İşlem-Piyasa Yapıcılı Sürekli İşlem ve Tek Fiyat yöntemlerinde otomatik olarak gerçekleşmektedir.
Seans Nedir?
Borsa İstanbul’da bir menkul kıymetin ilgili olduğu piyasa ve pazarlarda, işlemlerin başlatıldığı an ile işlemlerin bitirildiği an arasında geçen süre seans olarak adlandırılır.
Pay Piyasası Bünyesinde Bulunan Pazarlar Nelerdir?
Yıldız Pazar
Ana Pazar
Kolektif Yatırım Ürünleri ve Yapılandırılmış Ürünler Pazarı
Gelişen İşletmeler Pazarı
Yakın İzleme Pazarı
Nitelikli Yatırımcı İşlem Pazarı
Piyasa Öncesi İşlem Platformu
Ayrıca; Toptan Alış Satış, Resmi Müzayede, Birincil Piyasa, Temerrüt ve Yeni Pay Alma Hakları için geçici olarak açılan pazarlar da PP’de yer almaktadır.
Birincil Piyasa
Pay ihraç eden şirketler ile tasarruf sahiplerinin doğrudan karşılaştıkları piyasadır.
Toptan Alış Satış İşlemleri
Toptan Alış Satış İşlemleri, önceden alıcıları belirli olan veya olmayan, belirli bir miktarın üzerindeki pay işlemlerinin Borsa’da güven ve şeffaflık ortamında, organize bir piyasada gerçekleştirilmesini sağlamaktadır.Yeni Pay Alma Hakları İşlemleri
Payları Borsada işlem gören şirketlerin nakdi sermaye artışı yapmak üzere belirledikleri yeni pay alma hakkı kullanma süresi içinde, söz konusu payların üzerinde bulunan yeni pay alma haklarının alınıp satılması için, Borsaca belirlenecek süre içinde "R" özellik koduyla yeni pay alma hakları sıraları işleme açılır.
SPK Nedir?
Sermaye piyasası Kurulu 1981 yılında 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ile Kurulmuştur.
SPK’nin işlevi ve temel görevleri:
Sermaye piyasalarının, güvenli, adil, etkin ve şeffaf olarak çalışmasını sağlamak Tasarruf sahiplerinin haklarının korunmasını sağlamak, Sermaye piyasasının çalışma kurallarını belirlemek, Aracılık faaliyetlerinin esaslarını belirlemektir.
Aracı Kurum Nedir?
Sermaye piyasalarında işlem yapmak üzere kurulan ve SPK tarafından aracılık yetkisi ve lisansı verilen kuruluşlardır.
İşlem Nasıl Yapılıyor?
Borsada yatırım yapmak isteyen yatırımcıların ilk yapması gereken şey SPK (Sermaye Piyasası Kurulu) lisansına sahip bir aracı kuruluşta yatırım hesabı açtırmaktır.
Aracılık hizmetleri çerçeve sözleşmesini ve sermaye piyasası işlemlerine ilişkin risk bildirim formunu okuyup imzalayarak teslim ettiğinizde yatırım hesabınız aktif hale gelecektir.
Hesabınıza para transfer ettikten sonra artık aracı kuruluşun yatırım platformu üzerinden size ait kullanıcı adı şifre ile birlikte emirlerinizi sisteme ileterek borsada işlem yapabilirsiniz.
(Yzr. Tonguç Erbaş)
30 сен 2024
