Eşim Adıyaman'lı. Eşimin memleketi diye demiyorum ama gördüğüm, tanıdığım Adıyaman'lılar hep insanlardı. Vatanını seven, olayların olmadığı temiz bir Anadolu şehri.
Adıyaman hakkında bir Adıyamanlı olarak biraz bilgilendirmek isterim sizleri. Adıyamanın en eski adı perre antik kenti, daha sonrasında ise hüsnü Mansur adını almış memlüklar döneminde ki bu isim 1926 yılında Adıyaman olarak değiştirildi. Birden fazla ırk olduğundan dolayı oranın türkleri Adıyaman, hüsnü Mansur, perre isimleriyle bahsederken oradaki kürt vatandaşlar ise hüsnü Mansur ismini semsur dile dillerine yerleştirmişlerdir. Tekrardan söylediğim gibi Adıyaman birden fazla etnik kökene ev sahipliği yapan, ve ırk ayrımın mezhep ayrımın dahi olmadığı şehirlerden bir tanesi. Adıyamanın şehirli Türklerine aboş denir. Bu da kurtuluş savaşı sırasında aldıkları bir unvan. Ve köylü ve ilçedeki türkülerden farklı olarak daha çarşaf kültürü, ve şehir adabı kültürüyle yetişrilmişler ki bu adap Besni ve Gölbaşı da da karşımıza çıkabilmek. Diğer merkeze bağlı köyler de türkler, ilçelerde yaşayan türkler de mevcut. İlçe de Türk nüfusun çoğunluklu olduğu ilçe Gölbaşı, ardından Besni ve tut gelmekte. Kürt nüfusun ise hakim olduğu ilçe ise kahta. Gerger de ise zazalar çoğunlukta. Merkeze bağlı köylerde de kürtler mevcut. Adıyamanın Türkleri ve Kürtleri Hanefi mezhebine sahip. Bir de dilleri asimile olan Aleviler mevcut. Adıyamanın alevileri Türkmendir. Fakat osmanlıda yaşanan bazı olaraydan ötürü bazılarının dilleri asimile olduğundan kimisi kürtçe konuşabiliyor. Fakat adıyamanın Alevileri kürt değil, Türkmenlerdir. Bunun dışında ermeniler ve Süryani, çerkes ve araplar yaşamakta. Birden fazla ırka ev sahipliği yapıldığından ötürü Adıyaman ağzı biraz garipleşiyor. Adıyamana olan has tabirler mevcut, kimi beddualara atasözleri yerleşmiş, söyleyişlere sahip. Acı bi damla su veronmu, Bi bardak su verir misin anlamında. Tike et Kuşbaşı demek. Hizar, aile büyüklerimizin giydiği dışarı çıkarken ceket olarak giydiği bir çarşaf. Ya da kara yerre gire tabiri de bi beddua çeşitidir. Adıyamanda oynan oyunlar oranın kürdü de türkü de zazası da arabı da Süryani si de aynı oyunu oynar. Fakat adıyamanın yerlilerinde keman darbuka cümbüş kültürü mevcut. Adıyamanın yerlilerin düğününde muhakkak keman çalar. Onun dışında ise mevlana, simsimi, düz halay, gelin karşılama, damat halayı, çift ayak, Adıyaman çiftetellisi, şirvani, çalgamış, fadile gibi oyunlar oynamakta. Buna ek olarak adıyamanın kürtleri urfaya ait olan şevko halayına da yaklaşık bir 6 senedir oynamaya başlamışlar. Fakat dediğim gibi o halay Adıyamana ait değil. Ve adıyamanın yerlileri o oyunu oynamaz şuan tek farkı bu. Adıyamanda harfane ve oturak alemi kültürü vardır. Oturak alemi eskiden dedelerimiz hamama giderken alkollü bir eğlence. Harfane ne ise isim kökeninden herkesin kendi cebinden ödeyerek, ve fincan altından çıkan harfe göre o kişilere gidilerek yapılan bir eğlence kültürü. Bir çok yemeğimiz mevcut. Topak helva, tene helva, Peynirli helva, gıloddik( ekşili köfte), yarpuzlu köfte, kavurmalı Hıtap( karadeniz pidesinin üstü kapalı hali gibi düşünün tabi farklı baharatlar), Adıyaman tavası(düğün yemeğimiz), manca ( semizotlu salata pirpirim deriz), patlıcan köfte, pisik umacı( Arap etkisiyle mutfağımıza girmiş). Buhara pilavı (Özbek pilavından Bir tık farkı yapılır), karıştırmalı Pilav ve ismini hatırlayamadığım bir çok yemek var. E tabi buna ek olarak lahmacun , içli köfte, patlıcan kebabı karnıyarık, gibi yiyecekler de zaten güneydoğu mutfağında her zaman karşımıza çıkan yiyecekler. Çiğköfte konusuna gelecek olursak eğer, Çiğköfte patenti baharattan ötürü Adıyamana verilmiş. Fakat bu değildir ki her Adıyamanlı güzel Çiğköfte yapar. Herkes Çiğköfte yoğuramaz, Çiğköfte patenti Adıyamana ait ama her Adıyamanlı maalesef güzel yoğuramaz. O yüzden bunun tartışılması çok saçma Urfa da, antepte de, adanada da yapılır. Sadece bazı baharat karışımından dolayı Adıyamana patent veriliyor. Herkes güzel yoğuramaz az yoğursa diri, çok yoğursa hamur kıvamına gelir ortasını tutturmak çok önemli, bunu da herkes yoğuramaz. Tıpkı herkesin el lezzeti in farklı olmasından bunu çıkartabiliriz. Dediğim gibi Adıyaman ait fakat tadını beğenmediğinizde karşınızdaki kişi yapmamıştır çoğunluğa yaymayın lütfen. Ben de görüyorum Adıyamanlı saçma sapan yoğuruyor, Bi bakıyorum adanalı daha düzgün yapmış. O yüzden her Adıyamanlı Çiğköfte yoğuramaz, herkes Çiğköfte yapamaz.
Trakyaliyım keşanlı. Ama öyle güzel anlattın ki adıyamanlı olasım geldi. Yurdumun hek karış toprağı muhteesem ve mübarek. Biz aynıyız biz kardesiz kürt türk çerkez laz onu bunu bilmem. Hic birsey bilmiyorsak havva anamız adem babamız var..
EYVANINA VARDIM EYVANI ÇAMUR Eyvanına vardım eyvanı çamur Odasına vardım elleri hamur Uykudan uyanmış gözleri mahmur, Ömrümde görmedim böyle gelini Gelini gelini Türkmen gelini Saramadım aney gel gör halimi vay Uykudan uyanmış gözleri mahmur, Ömrümde görmedim böyle gelini Gelini gelini Türkmen gelini Saramadım aney gel gör halimi vay İpek köynek giymiş ayna dizinde Sıralı benleri o mah yüzünde Sevem dedim vazgeçmiyor nazından Ömrümde görmedim böyle gelini Gelini gelini Türkmen gelini Saramadım aney gel gör halimi vay Sevem dedim vazgeçmiyor nazından Ömrümde görmedim böyle gelini Gelini gelini Türkmen gelini Saramadım aney gel gör halimi vay
Aslında Türkü Anonim ve o dönemde Adıyaman Malatya'ya bağlı idi, Malatya Türküsü denmesi lazım ama yöre aynı yöre, Asimilasyona uğramış bölgeler türkülerdende anlaşılacağı üzere türkmendir aslen bölge.. ama halk aynı ama asimilasyona uğramış..
@@metehangursoy9842 malatyali adiyamanli bir cok cekik gözlü insan gördüm aslinda ayni bölgenin insanlari bunlar Türkmen Türkmen olan kisi aksini Türkmenn kiza demis hepsi bu
@@latifkaplan1652 adıyaman malatyalıların tırnağı olamazlar adıyaman kötü sahtekar dolu bir şehir çiğköfteyi bile urfadan çaldıniz malatya ülkücü gençleriyiz biz
