Dîgora xerabe hema li fêza navçeya Dîgorê ye. Ji berê ve di heremê de du Dîgor hene, yek Dîgora Xerabe, Dîgora Êzdiyan, Dîgora Elî axa yê Emerîkê ye, ya din jî niha navçe ye, jê re li berê gotine Dîgora Ermeni ya...
Ez, Said Polatov, ji malbeta Ferik Polatbekov u Eli Axae Emer Axame, li Rusyaye li bajare Yaroslavle (1971-1993 gonde Tilik) jyan dikim. Beri ewl em razibuna xwe didne programma PELFILM e ji bo kar u xebata wan, emre wan direjbe. Piştî şerê Rûs-Tirkan, yê salên 1877-1878-an, gava dewleta Rûsyayê wî şerî da li ser dikeve û qeza Qersê dike bin hukumdarya xwe, hidûdê wê dewletê nêzîkî warê Êzdîyên vê êlê jî dibe. Navbera Musulman û Êzdîyê Sîpkî jî hev dikeve. . Dewleta Osmanyê dewsa ji zordestî û neheqyê Êzdîyan biparêze zulm û zora xwe ya li ser wan hê hişk dike. Êzdî macbûr dimînin rê xilazbûnê xwe ra bigerin. Giregir û navdarên Êzdîya li hev dicivin, çend zilamên xweye şereza û jêhatî dişînine bajarê Tilbîsê, ku destûrê hukumata ji Rûsyayê bistînin û êla xwe derbazî alyê Rûs kin. Elyê kurê Emerê Polat (Elî axa), Nihoyê Miho û Bedoyê Mamo rastî cîgirê qiralê Rûsyayê yê Tilbîsê Voronsov-Doşkov tên. Hukumdarê Rûs wan rind qebûl dike û 16 gundê navça Dîgorê ya qeza Qersê, ku wê demê vala bûne dide wan, wekî êla xwe bînin û li wur cîkin. Evan vedigerin û bi teherekî êlê derbazî alyê Rûsa dikin. Sîpka li navça Qersê xwe ra van gundan ava dikin: Emençayîr, Sûsiz, Dîgor, şîrinku, Bacelî, Quzulqule, Êngiku, Dûzgêçî, Hesencano, Taşnîka Çuxreşan, Sîçan, Qereqela Baro, Qozilce, Kosesoxîtlî, Êyla Sinco, şatirxlî. Wî çaxî da. hukumdarê Rûs yê qezayê desthilatdarya malmezina êzdîyên Sîpkî mala Elyê Emerê Polat li ser wê êlê nas dikin. Wê demê da jî dest bi axatya wê malê dibe û dikşîne heta çêbûna qeydê Sovyêtê li Ermenîstanê da. Cenga cihanê ya yekemîn (1914-1918) jîyana vê êlê jî li hev xist. Komkujyên Ermenyan ji alyê dewleta Tirka va gelê Ezdi jî kirin li nav gêjgerîngê.Nakokî û bûyarên nerind di navbera kurdên Musulman u Ezdia da jî çê bûn. Ji pey şorişa Oktyabirê ra li Rûsyayê, leşkerên Rûs jî ji heremê kişyan çûn. Leşkerên Tirk û alayên Hemîdîyê ketine wê heremê. Govek li Êzdîyan teng kirin. Dîsa şûrê qirê dardayî li ser serê Êzdîyan bû. Xelq mecbûr bû cî-wer, milk û malê xwe bihêlin û ji wura jî birevin. Xelq tên talankirin, kuştin, çemê Erez da jin, zarok,kal û pîr dixeniqin. Erez bi xûna Êzdîyan dikişe. E ko ji qirê xilaz dibin û ji çêm derbaz dibin diçin cem qewmên xwe,gundên berpala çiyayê Elegezê, hinek jî li bajarê Tilbîsê. Dikevin devê xelayê û nexweşya. Hema wê salê jî çekdarên Kurdên musulman jî bi serokatya Teyo begê bi tirkan ra hatin. Ew li navça Axbaranê, li gundê Camûşvana mezin, (pişt ra Elegez), Elî axa û neferê wî weke tolhildanê kuştin û bi ser da jî 150 mêrên êzdî li ber pira gund serjê kirin û laşê wan avîtin çêm. Sala 1920-î Ermenistanê ji pey demezirandina qeydê sovêtyê ra mihacirên Sîpkî li başûrê çîyayê Elegezê, navça Telînê, Êçmîazînê, Serderebê xwe ra hinek gundên vala ava kirin. Berê ew gundên Kurdên musulman bûn. Êzdî jî dikevne gundên wan û van gundan li nehya Te´lînê (Ermenistanê): Sîçanlû, Heko, Beroj, Gelto, Qibix tepe, Zurbe, Keleşbeg, Sorîk, Tilik, li nehya Êçmîazînê: Kûrekend. Eva ew gundin, ku heta niha jî mane. Pisti hilwesandna Soviete 1991 , Ezdien Ermenistane u Gurjistane bere xwe ban Evropae u Rusyaye.......
Heta min xwend ez pir grîyam. Biborînîn ji bo qetl kirina kurdên misilman ji ber ku alîkarî kirine komkujîya kurdên ezîdîyan hem jî tê de bûne. Kurdan bi olê ve cûda kirine danê bi hev xistin.
Betene dedemin yaşadığı toprakları görmek beni duygulandırdı nasipse en kısa zamanda bu köye gidip yerinde betene Ağa'nın kışlasını görcem bu programda emeği geçen herkese sonsuz saygılar hun her hebın zev sıpasss 👏
Egit axa ser we kanye qizeke drevine ,xyşka we nàve we Gevez zarok buye dkeve bn sme hespe Emeraxa dmre ,hinge nave we kanye danin kanya,,Geveze,,Emer aga seva mrna Geveze grtn şandn Rysyaye Emer axa wr tevi keceke rys dzewce wira ,du kur qizek dbn,Emer aga vedgere gund ,kure mezn Baso şerekida wr te kuştn ,ferik tevi diyaxwa dce sibire,,rysiyaye,,Nyre tevi malbataxwe sala1915 dreve Ermenistane,gunde Hekoda mer dke
Se roj - rojbas , beri ewl spasia xwe didme bona programme. Ne Emer axa, Egite kore wi grtn sandne Russyaye (Sibire) . Li wr Egit tevi keceke rus dzewce, nave we Anna buye. Ez lawe we malbeteme , nave mn Shide li Russiae bajare Yaroslavle jyan dikim.
av gnde kalke mna. kalkemn ur buya.digora amarike. pe gotna kalkemn 1915 je vi gndi 90 salaf hatn katlkrn. kalkemn je 7 bra tane xlas dba.avi tavi bavexa tena erivane.nave kalkemn hasane tadasha.
