Zie ook het vervolg: • baggeren voor beginner...
Dit filmpje stamt uit de tijd dat op tuincomplex Sloterdijkermeer
alle slootonderhoud op 1 november gedaan moest zijn.
Inmiddels is er wat veranderd.
Wat nog wèl steeds op 1 november gedaan moet zijn is het
vrijmaken van de sloot en slootkant van begroeiing of
andere obstakels om verstopping van de watergang te
voorkomen. Dit heet de Schouw, het is een landelijke
verplichting.
Baggeren is het verwijderen van organisch materiaal uit
de sloot: boomblad, takken, slib van de slootbodem, dat
uit plantaardig materiaal bestaat. Op Sloterdijkermeer
hoort baggeren per 1 maart gedaan te zijn. Op Nut en
Genoegen medio december. Op beide complexen is vlak
daarna baggercontrole.
De manier werken in het filmpje nog steeds actueel, ook
het baggeren. Maar de laatste hand aan het baggeren
moet gelegd worden vlak voor de geldende controledatum,
zodat alle boomblad, dat in najaar of winter nog afvalt,
is verwijderd.
De waterkwaliteit in de sloten van de Amsterdamse tuincomplexen
is slecht. (zie voetnoot)
De belangrijkste oorzaak daarvan is (1) een dikke baggerlaag
in de sloten en vijvers die er misschien al wel tien jaar ligt.
Vergelijk dit met bloemen die lang in een vaas staan. Die gaan
rotten.
Andere oorzaken zijn: (2) gebruik van mest en bemeste tuinaarde
en (3) kunstmatige oevers: beschoeiingen, (4) een verstikkend
kroosdek.
Het slootwater is nu te rijk aan voedingsstoffen (of meststoffen).
Dat openbaart zich in een overmatige groei van kroos, kroosvaren
of algen. Dat maakt het slootwater dood. Ook kroos en kroosvaren
dienen daarom zoveel mogelijk weg geschept te worden.
(Zie filmpje krooshark op RU-vid Vinkesloot).
Om schoon en helder slootwater te krijgen met waterleven, zoals
visjes, amfibieën en libellen, staat ons het volgende te doen:
Er moet zo diep gebaggerd worden dat alle organisch materiaal
dat al jaren in de sloten op de volkstuinen van Amsterdam ligt
te rotten wordt weggehaald. Het organisch materiaal, blad,
takken en plantenresten, rot in het water, gebruikt daarvoor
zuurstof, maakt het water zuurstofarm. De diepte van de sloten
moet 50 cm worden, voor breed water en vijvers wel 1 meter.
Baggeren tot een diepte in het midden van de sloot van een vijfde
van de breedte ervan, zoals nu is voorgeschreven op
Sloterdijkermeer, blijkt onvoldoende. Op Nut en Genoegen is
dat niet anders. In een oogopslag is te zien dat vijvers en sloten
vol liggen met bladeren en takjes, als er al geen kroos ligt.
Uitzondering: Als je bij het baggeren al op minder diepte dan
50 cm op klei stuit, wat vaak het geval is, hoef je niet
dieper te gaan. Het heeft geen zin om klei van de slootbodem
te schrapen.
Bagger kun je beter niet direct naast de slootkant neergooien
maar dieper je tuin in zodat de voedingsstoffen die in de bagger
zitten niet makkelijk terugspoelen de sloot in.
Beschoeiingen kunnen maar het beste verdwijnen en plaats maken
voor schuin aflopende waterkanten die begroeid zijn met geschikte
inheemse oeverplanten (lisdodden, kattenstaart, watermunt,
egelskop, moerasspirea, gele lis, geen riet want dat gaat
woekeren en je krijgt het nooit meer weg).
Dat zijn dan natuurlijke oevers. Oeverplanten gaan
zorgen voor een vaste oever.
Ondergedoken waterplanten, bijv. grof hoornblad of waterpest, brengenA
zuurstof in het water
Op 1 november (Schouw) moeten water- en oeverplanten die
de watergang zouden kunnen verstoppen worden afgeknipt en
afgevoerd. Waternet adviseert om een klein gedeelte
te laten staan. Dat is bevorderlijk voor het leven in het
water. Wortelende waterplanten, zoals gele lis, houden
ook slib vast wat leidt tot minder baggeren.
Doorstromen helpt niet om slootwater schoon te krijgen.
De bronnen moeten worden aangepakt. Doorstroming leidt
tot verplaatsing van de problemen.
Bomen en struiken kun je beter niet vlak aan de waterkant hebben
zodat blad in het najaar zo min mogelijk in de sloot valt.
Bomen zorgen natuurlijk wel voor zuurstof in de lucht en afvang
van fijnstof. De komende jaren zullen we op onze tuinparken in
december of januari afgevallen bladeren uit de sloot moeten
halen. Plant dus liever geen bomen meer dicht aan de waterkant.
En oeverplanten staan het liefst in de zon.
Als we waterplanten terug kunnen krijgen is dat een signaal dat
het weer goed zit met de bodem- en waterkwaliteit. Daar zetten
visjes hun eitjes af en daar leven de watervlooien tussen.
Zie ook het vervolg:
• baggeren voor beginner...
Voetnoot:
(zie artikel op blz. 13 van het nummer winter 2015
van de Vroegop, het blad van de Bond van Volkstuinders
www.bondvanvolk...
auteur: Bart Specken, waterecoloog bij Waternet
en zie ook mijn video Lezing over kwaliteit
slootwater in Volkstuinparken te Amsterdam.
• Lezing over kwaliteit ...
• vragen beantwoord door... ).
2 окт 2024
