Yıl 1914’ün sonu, 1915’in başı. Osmanlı Devleti Balkan savaşında yenik çıkmış, birinci dünya savaşına girmiştir. Savaş hazırlığı yapan Osmanlı Devleti, bütün bölgelerden asker ve vergi ister. Bunlardan biri de Kasımoğlu Aşireti ve Küreciklileri devlet katında temsil eden Kasımoğlu Mamadali Beydir. Mamadali’nin babası varlıklıdır. Genç yaşında aşiretin başına geçmiştir. Korku tanımazdır ki Osmanlı’nın bu isteğini geri çevirir. Ne asker ne de vergi vereceğini söyler. 24 yaşındaki Mamadali Elbistan’ın Alaxast aşiretinden aynı zamanda akrabası olan Hürriye Hanım ile evlidir. Osmanlı’ya karşı duruşunda eşi Hürriye Hanım’ın da etkisi olduğu söylenenir. Bugüne kadar pek de gündeme gelmeyen Mamadali’nin koca Osmanlı’ya başkaldırısında eşi Hürriye Hanım’ın daha sonra tartışma yaratan şu sözleri de etkili olur: “Sen Kasımoğlu olacaksın, Kürt ve kızılbaş olacaksın, Osmanlı’ya asker ve vergi vereceksin. Yakışır mı sana?”
Aynı bölgeden bazı aşiret liderleri Mamadali’nın Osmanlı’ya başkaldırısını fırsat bilir; Akçadağ merkezdeki Osmanlı memurları ve ileri gelenleri ile ilişkiye geçerler. Mamadali’nin silahlarının av tüfeği olduğu ve askerlerinin az olduğunu; devlete karşı koyacak gücü olmadığını ihbar ederler Osmanlı’ya. Aynı dönem Osmanlının Hamidiye Alayları Akçadağ bölgesindedir. Devletle işbirliği yapan Tataruşaklı Kör Mahmut’tur. Karagöz çeşmesi önünde çatışma çıkar. Köy halkından olan Alibek Demirel, Halil Çolak ve Ali Mordeniz çıkan çatışmalarda ölür.
Mamadali isyanı Velipaşa isyanından sonraki 2. Kürecik isyanıdır. Köylerin yakıldığı, insanların dağlarda, mağaralarda yaşamak zorunda bırakıldığı isyanlardandır.
Mehmet Ali ise kendi müfrezesi ile beraber Alaxast aşiretinden olan dayılarının yaşadığı Beştepe köyüne sığınır. Bir süre gizlerler Mamadali’yi. Aynı zamanda Mamadali yandaşları yayla ve dağların doruklarına gizlenirler. Ancak Osmanlı askeri Mamadali’nin dayılarına sığındığını öğrenir; baskı yapar. Dayıları da öldürülmeyeceği yönünde teminat aldıklarını söyler, teslim olduğu takdirde Osmanlı tarafından bağışlanacağını söyler. Başka çaresi kalmamıştır Mehmet Ali’nin. Mehmet Ali’yi teslim ederler Osmanlıya.
Körsüleyman’dan Abbas Çölmen’in dede ve nenesi Kolloyi Canıke ile Alte Hanım’da Mamadali ile Harput’ta asılanlardandır. Böylece, Mamadali isyanı ilk Kürt kadın idamına da tanıklık eder. Mamadali isyanı Kürecikli kadınların yaktıkları ağıtlarla bugüne taşınır. Yakılan ağıt bugün “Mamko Mamko Mamadali” türküsüyle belleğimizdedir. Malatyalı Ozan Garip Dost üç kasetinde de bu parçayı okudu. Mamadali’nin öyküsünün bilinmesini istedi. Bilenlere hatırlattı, bilmeyenlere tanıttı.
isyanın öyküsü
Mehmet Ali isyanı Osmanlı kayıtlarında şu şekilde yer alır: “Darende ile hem-hudûd olan Malatya’nın Akçadağ kazâsına mülhak Kürecik nâhiyesindeki Alevî Kürdlerle civârdan oraya giden birtakım Ermeni askerlerinin bir çete teşkîl ettikleri ve Sivas Vilâyetince ta'kîb ve der-destleri esbâbına tevessül olunduğu ve Kürdlerin bu vechile dağa çıkarak temerrüdde bulunmaları Malatya me’mûrîninden bazılarının kânûn-şikenâne tazyîkâtından inbi-âs eylediği ve haklarında lâzıme i ma'delet tatbîk ve icrâ olunduğu sûretde Hükûmet’e arz ı mutâva'at ve inkıyâda âmâde bulundukları eşkıyâ re’îsî Mehmed Ali ile rüfekâsı tarafından ifâde kılındığının mevsûkan istihbâr kılındığı Sivas Vilâyeti’nden bildirilmişdir”
Mamko Mamko Mamadali
Şu Nurhakın Dağı Yüce
Ben Ağlarım Gündüz Gece
Cenazemi Kaldırmayın
Aşiretim Gelmeyince
Mamko Mamko Mamad Ali
Haval Rındo Çi Delali
Ciran Ja Dardan Dinalin
Genco Tu Bisti Çar Sali
Ata Biner At Yakışır
Yola Gider Yol Yakışır
Mamad Aliyi Sorarsan
Müfrezelerle Çarpışır
O Dağında Bu Dağında
Kan Akıyor Dudağından
Harputta Bir Genç Asmışlar
Kasım Oğlu Ocağından
Kürecik Sosyal Medya Hesapları:
/ kurecik
/ kurecikbirsevdadir
/ tvkurecik
#malatya #mamko #grupseyran #mamadali #kasımuşağ ı#kürecik #akçadağ #kurecik
21 сен 2024
