"Crying Sand" By Sound Of Sun feat. Soulpacifica (@tihanamusic)
• ★ SAD ARABIC VOCALS ★ ...
Od 08. do 10. septembra smo boravili na Crvanjskom jezeru, a usput posjetili i Nekropolu stećaka 'Svatovsko groblje' na Morinama i Ulog.
Jezero je od Uloga udaljeno oko 12 km. Nadmorska visina mu je 1058 metara. Dužina jezera je oko 500 metara, širina oko 200 metara a dubina jezera je, prema pričanju mještana, oko 25m. Ova dubina je na strani planine Crvanj (zapad) a prema suprotnoj strani postepeno se smanjuje.
Jezero ima svoje izvore koji obnavljaju vodu a iz njega ističe priličan potok što omogućava ribljem fondu preživljavanje u toku zime kada se jezero zaledi.
Jezero nastanjuje šaran, bodorka i pastrmka.
Ulog se nalazi u sjevernoj Hercegovini, u opštini Kalinovik, na rijeci Neretvi koja pitomu dolinu Borač razdvaja na dva dijela, okruženu sa sjeveroistoka Zelengorom, a sa jugozapada Crvnjem, visoravni Morine i planinom Površ. Nadmorska visina Neretve kod mosta u Ulogu je 645 metara.
Glavni karavanski put još od rimskog vremena vodio je od ušća Neretve preko Nevesinja, Kifina Sela, Morina, Uloga do Zagorja, gdje se račvao na dva kraka: jedan za Sarajevo, a drugi za Foču i Višegrad. Tom rutom je austrougarska soldateska od 1910. do 1912. izgradila cestu koja je povezivala Nevesinje sa Ulogom
Do 1962. godine Ulog je bio posebna opština koja je obuhvatala šire područje Borča. Osnovnu školu u Ulogu je pedesetih godina prošlog vijeka pohađalo više od 700 đaka, a u opštini je bilo još 8 područnih škola. Na popisu iz 1961. godine opština Ulog je imala 5104 stanovnika, a naselje (grad) Ulog 470 stanovnika. Posljednjih godina u Ulogu zimuje svega desetak stanovnika, dok preko ljeta on oživi, jer u njemu odmor provode mnogi njegovi bivši stanovnici a pored Neretve kampuje sve veći broj turista.
Ulog ima tri bogomolje, pravoslavnu, katoličku i muslimansku: Hram Svetog Vasilija Ostroškog, Crkvu Svete Ane i Džamiju Mehmed-bega Šestokrilovića. Uloška džamija je sagrađena oko 1600-te godine, pravoslavna crkva 1890. godine a katolička crkva 1937. godine.
Nadaleko je bilo poznato da su Morine zimi bile gotovo neprohodne, da su ogromni snjegovi i snažne, nepredvidive mećave morile i ljude i životinje. U kasnu jesen 1774. godine, na Mitrovdan, na Morinama se zbio nesvakidašnji događaj: na putu iz zagorskih Borija i Uloga „s isprošenom nevjestom svatovi Mustajbega Lakišića iz Mostara zapali su u snježnu oluju te jedan po jedan pogibali od ledene smrti. Spasila se na čudesan način samo jedna jedina osoba - nesuđena Lakišićeva mladenka, Umihana Čengić“.
Sve je počelo onda kada se nevesinjski beg Ljubović zagledao u lijepu djevojku na Zagorju, u kćer bogatog Čengić Hajdarbega, kad ju je zaprosio, kad mu je ona ruku dala i kad je mostarski beg, mnogo silniji i jači, riješio da mu je preuzme. Pošto je pokupio silne svatove, mostarski beg poruči begu Ljuboviću, da mu pošalje svoga konja i slugu u svatove i da mu njegov konj donese djevojku. Očigledno ponižen i uvrijeđen beg Ljubović se dugo mučio i razmišljao šta da uradi, po glavi su mu se vrzmale razne misli, ali na kraju nemade kud - sila Boga ne moli, a Bog silu ne voli, pa učini onako kako je morao da učini. Posla i konja i slugu Useina svome najljućem neprijatelju u svatove. Silni svatovi, uz veliku učku, pređoše preko ravnog Nevesinja i Plužina, prejezdiše ravne Morine i tijesne jarkove klance, stigoše na Zagorje, na Borija, gdje uzeše đevojku.
U povratku je prvo konačište svatova bilo u Ulogu. U toku noći vrijeme se pokvarilo, naglo je zahladnilo, a sutradan je od ranog jutra sipila sitna kiša. Kako su prilazili Morinama bivalo je sve hladnije a kiša i vjetar bili sve jači, da bi na Morinama kiša prešla najprije u susnježicu i snijeg i, na kraju, u snježnu oluju. Odjednom Bog naredi, udariše nebeske munje. Pjesnik kaže: „Bilo vedro pa se naoblači, tad namignu Crvanj na Morine, a Morine na Biglin doline“. Neočekivano stisnu sa svih strana, spusta se kao tijesto gusta magla praćena ledenom kišom, kiša ubrzo pređe u susnježicu pa u snijeg, i ošinu ledeni vjetar. Lako obučeni i na studen neotporni Mostarci počeše se moliti predragom Alahu za život i padati kao snoplje u snježnoj pustinji, držeći se čvrsto za uzde svojih sedlenika. A planina, bez milosti, nosi sve redom, sve pomori osim djevojke i sluge bega Ljubovića. Oni su spaseni zahvaljujući konju i slugi, slugi zato što je umio da nađe pravi put i izvede ih iz tog ledenog pakla. Tako je konj donio živu i zdravu, ledom okovanu, djevojku svome gospodaru i doveo mu njegovog slugu.
Pogibiju svatova na Morinama narod je vezivao za mramorove (stećke) na Morinama, vjerujući da se pod njima, koji su iz 14. vijeka, sahranjeni nastradali Lakišićevi svatovi 1774. godine. Otuda i ime jednoj većoj morinskoj nekropoli Svatovsko groblje. Tragedija svatova na Morinama opjevana je u epskim pjesmama Ženidba bega Ljubovića i Svatovsko groblje na Morinama.
18 окт 2023
