Bu videoda sizlere elektronik devrelerde anahtarlama ve yükseltme görevinde kullanılan, BJT ve FET transistörlerin çeşidi olan JFET transistör arasındaki temel farkları kısaca anlattık. Şekil olarak bu transistörler birbirlerine çok benzeselerde kullanıldıkları yerler ve çalışma mantıkları farklılık göstermektedir.
Her iki transistör çeşidinde de üç pin bulunur. BJT transistör de bu pinler Base, Collector ve Emitter olarak isimlendirilirken, JFET transistör de Gate, Drain ve Source olarak isimlendirilir. İki transistör tipinde de modeline göre pin isimlerinin yerleri değişebilir.
BJT transistör de Base akımı ile Collector-Emiter arasındaki akım kontrol edilirken, JFET transistör de Gate gerilimi ile Drain-Source arasındaki akım kontrol edilir.
BJT transistör NPN ve PNP olmak üzere iki tipken, JFET transistör de N-Kanal ve P-Kanal olmak üzere iki tiptir.
Üretici firmaların sunduğu datasheet bilgilerinden transistörler hakkında çalışma karakteristiği ile ilgili bilgilere ulaşabiliriz. Mesela yaygın olarak kullanılan BC546/547/548 BJT transistörlerin dataheet bilgilerine baktığımızda NPN olduğu bilgisine, pinlerinin isimlendirmelerine ulaşabiliriz. Burada pinlerini tespit ederken isim yazılı olan yüzeye bakıyoruz arkadaşlar. 1,2 ve 3 numaralara karşılık gelen isimlere göre pinlerini tespit ediyoruz. Mesela bu BJT transistörde soldaki pin Collector, ortadaki Base ve sağdaki pin de Emitter’e karşılık gelmekteymiş. Ayrıca burada, maksimum çalışma peremetre derecelerine ve elektriksel karakteristiği ile ilgili bir çok bilgiye de ulaşabiliriz.
Yine aynı şekilde yaygın kullanılan 2N5638 JFET transistörün datasheet bilgilerinde de N-Kanal olduğu bilgisine, pin isim ve yer bilgilerine, maksimum çalışma peremetre derecelerine ve elektriksel karakteristiği ile ilgili bir çok bilgiye ulaşabiliriz.
İki transistörün arasındaki temel farkları sıralayacak olursak; BJT akım ile akım kontrolü sağlarken, JFET gerilim ile akım kontrolü sağlamaktadır. BJT’lerin üretim maliyeti düşükken, JFET’lerin üretim maliyeti daha yüksektir. BJT’ler sıcaklıktan çabuk etkilenirken, JFET’ler sıcaklıktan daha az etkilenirler. Böyle olunca BJT’ler çabuk bozulurken, JFET’ler daha dayanıklı ve uzun ömürlüdürler. Dolayısı ile BJT’ler genelde düşük akımlı hobi elektronik uygulamalarda tercih edilirken, JFET’ler daha çok düşük gerilimli ticari uygulamalarda tercih edilirler. Ayrıca BJT’lerin anahtarlama hızı düşükken, JFET’lerin anahtarlama hızı yüksektir.
BJT transistör akım kontrolü ile çalışırken, JFET transistör gerilim kontrolü ile çalışır demiştik. Yani BJT transistörde Base’den gelen akım ile collector akımı kontrol edilir. Burada collector akımı yaklaşık olarak emitter akımına eşittir. JFET transistörde ise Gate-Source gerilimi ile Drain akımı kontrol edilir.
Tüm transistör videolarımıza ulaşmak için;
• BJT Transistör Nedir? ...
#bjt #jfet #fet #transistor
Burada da Drain akımı Source akımına eşittir. BJT’de akım ile akım kontrol edilirken, JFET’de gerilim ile akım kontrol edilir ifadesini şu formüller üzerinden daha iyi açıklayabiliriz. BJT’de IC=β.IB ile bulunur. Burada β akım kazancıdır. Bu değer üretici firmanın o transistörün üretimi ile alakalı olup sabit bir değerdir ve değeri datasheet bilgilerinde mevcuttur. Her bir BJT transistörün üretici firması β değerini katalog bilgilerinde verir. Bu formülde Collector akımının doğrudan Base akımına bağlı olduğunu görebiliriz. JFET’te ise Drain akımı ID=IDSS.(1-VGS/VP)^2 şeklinde bulunur. Burada IDSS transistörün dayanabileceği maksimum Drain akımı, VP ise kritik gerilim değeridir. Bu değerler de sabit değerlerdir. Bu formülden Drain akımının doğrudan VGS değerine yani Gate-Source arasına bağlanan gerilim değerine bağlı olduğunu görebiliriz. BJT’de kontrol edilen Collectör akımı doğrudan bir akım değerine, yani base akımına bağlı iken, JFET’te kontrol edilen Drain akımı, doğrudan bir gerilime yani, Gate-Source arasına bağlanan kontrol gerilimine bağlıdır. BJT’de Base-Emitter arasında bir Silisyum diyot vardır. Silisyum diyodun iletime geçmesi için yaklaşık 0.7V gerilim değerine ihtiyaç duyulur. Dolayısı ile BJT iletimde iken bu gerilim, 0.7V olarak kabul edilir. JFET’de ise Gate girişindeki iç direnç çok büyük olduğu için, Gate akımı yoktur, hep sıfır olarak alınır. Yani Gate ucundan hiç akım girişi olmamaktadır. BJT ve JFET transistörün çalışma mantıkları ile ilgili kanalımızda ayrı ayrı videolar mevcuttur. Onları izlemediyseniz o videolara da bakmanızı tavsiye ederim. Onların linklerini de aşağıda bulabilirsiniz ☺️
BJT Transistör Nedir? Nasıl Çalışır?
• BJT Transistör Nedir? ...
JFET Transistör Nedir? Nasıl Çalışır?
• JFET Transistör Nedir?...
Udemy kursumuza kaydolmak için;
www.udemy.com/...
Patreon'dan destek olmak için;
/ eeuygulama
26 авг 2024
