1978’te Johnny Carson’ın programına konuk olarak katılan gökbilimci ve astrobiyolog Carl Sagan, 1977’te gösterime giren Star Wars (Yıldız Savaşları), Close Encounters of the Third Kind (Üçüncü Türden Yakınlaşmalar) ve diğer bilimkurgu türündeki filmler hakkındaki görüşlerinin sorulması üzerine, Star Wars özelinde bir eleştiride bulunuyor.
İçindeki 11 yaşındaki çocuğun bu filmleri sevdiğini, ancak başka bir galakside geçtiği önermesiyle başlayan Star Wars’da Dünya’daki insanlara benzeyen türlerin olmasının bir sorun olduğunu ifade eden Sagan, insanların oluşumunun benzersiz rastlantısal olaylara dayandığını ve evrenin başka bir yerinde “insan” denilen varlığın birebir oluşmasının çok düşük olduğunu belirtiyor.
Bununla beraber, Star Wars’da sadece kendisi gibi beyaz insanların olmasını da eleştiriyor Sagan. Mor, pembe ve turuncu deriye sahip yaratıkların olmaması bir yana, Dünya’da siyah veya sarı ırk diye tabir edilen toplulukların da filmde bulunmamasını bir eksiklik olarak görüyor. Günümüzden bakıldığında bu eleştiri gayet makul bulunsa da, 1978 Amerika’sında aslında bir anlamda garip kaşılanabilecek, deyim yerindeyse zamanının biraz ötesinde bir duyarlılık içeriyor. Nitekim seyircilerdeki suskunluk ve sunucu Carson’ın “Ama değişik türde yaratıklar vardı filmde?” şeklindeki savunusu sanıyorum ki durumu biraz olsun ortaya koymaktadır.
Sagan ise değişik yaratıkların bulunsa da, galaksinin yönetiminde söz hakkı sahibi olanların yine de sadece “insanlar” olduğunu belirterek, bunun bir anlamda “insan şovenizmi” olduğunu dile getiriyor. Hatta film sonunda insanlara madalya takılmasına karşın, film boyunca her savaşta bulunan Wookie’ye madalya takılmasını Wookie karşıtı bir ayrımcılık olarak gördüğünü söyleyerek şakayla karışık görüşlerini toparlıyor.
* * *
Çeviri: Ümid Gurbanov
Blog: umidgurbanov.substack.com
Twitter: umidgurbanov
* * *
Twitter: ufaktefekceviri
Patreon: patreon.com/umidgurbanov
28 ноя 2022
