De Cap-Orgel uit Herselt De Purperen Heide.
Nogal wat dancings beschikten over een groot dansorgel, dat vaak een hele wand in beslag nam. Het waren dikwijls mastodonten van enkele miljoenen Belgische Franken uit die tijd. In de mooiste exemplaren zat een volledig mechanisch ensemble verwerkt, inclusief mechanische drums en percussie, saxofoons, een accordeon en zo meer. Het geheel werd nog eens opgevrolijkt door een kleurrijke aan- en uitfloepende verlichting, zoals die van een juke box.
Orgelspecialist Björn Isebaert schreef ons in dit verband: "tot ca. 1910 waren vooral Franse orgels erg in trek in België, maar vanaf ca.1920 is het bijna al Mortier wat de klok slaat. Vanaf 1935 wordt die rol overgenomen door Decap. Na WOII bestonden in België bijna enkel nog Decap en Verbeeck, vandaar dat hun orgels erg goed vertegenwoordigd waren in de baancafés. Die firma’s waren ook gespecialiseerd in het moderniseren van oudere instrumenten."
Het familiebedrijfje "Gebroeders Decap" bevindt zich nog steeds in Antwerpen, en dateert uit 1902. Vanaf 1934 kwam er concurrentie van één van de broers van de oprichters, die zich als "Decap Herentals" buiten de metropool vestigde. Ook Mortier en Verbeeck waren overigens Antwerpse firma´s. Dit trio wist zich een reputatie op te bouwen, die tot over de landsgrenzen heen bekend raakte. Ook in een aantal Nederlandse dancings (bv. de Palma in Gits, de Napoleon in Rijsbergen) en zelfs in Frankrijk (de Moulin de Malfourat in Monbazillac) kon men bijvoorbeeld Decap-orgels aantreffen. Vandaag de dag zijn er niet alleen bij onze Noorderburen grote amateurs voor zo´n orgels, maar tot in de VS en Japan ! Voor de volledigheid vermelden we nog de minder goed vertegenwoordigde producenten Excelsior Teugels-Walem, Mi-Amigo en Crescendo Van De Broek (Gigant Orgel).
Voor wie onderzoek naar zulke orgels wil voeren, moet er rekening mee houden dat er ook tal van exemplaren in cafés, restaurants, feestzalen en spiegeltenten opgesteld stonden. Zo stond er een Teugels-orgel in de spiegeltent Lorika te Rijkevorsel.
Juke boxen waren meer iets voor cafeetjes, waar men hooguit enkele danspasjes kon zetten. Het was verder wachten op geschikte versterkingsapparatuur, om elektronisch geproduceerde muziek voldoende luid te kunnen laten klinken, zonder het te vervormen. De toen nog peperdure versterkers begonnen pas omstreeks de 1950´s op te duiken, en dan nog maar bij mondjesmaat.
5 мар 2021
