Determinizme Ne Oldu? Ya da Olan Şey Aslında Ön Kabullerimize Mi?
Newton yasaları iki gök cismine mükemmel! uyum sağlar. Fakat bu cisim sayısı daha 3 olduğunda bütün işler değişmeye başlar. Peki neden?
3 cisim problemi de olarak bilinen bu konu, kafaları uzun süre karıştırmıştır.
Non - Linear (doğrusal olmayan) sistemler, bunların öngörülebilir veya öngörülemez olanları, kaotik - deterministik sistemler hangileridir ve aralarında nasıl bir bağ tesis edilebilir? Hareket ve zaman aslında nedir; ve hareket, insanlığın tüm "merak" macerasında aslında bir çekirdek unsur olarak mı yer almaktadır?
Henri Poincaré, İsveç Kralı II.Oscar'ı bir araya getiren şey nedir?
Evren anlayışımızda adım adım bir kronolojik ilerleme düşünürsek, hareket ve harekete olan bakış açımız aslında çevresinde döndüğümüz ana nokta mı olmuştur hep?
Kaotik olmayan bir sistem, aslında mümkün müdür? Yoksa sadece bu sınıflandırmaya yönelik bir niteleme ve bir yaklaşım mıdır? Aslında bütün deterministik sistemler 'kaotik' (yani başlangıç koşullarına ileri hassasiyette bağlı) sistemler midir? (ve o bağlılığın yarattığı büyük üstel sonuçlar henüz yaşanmamakta mıdır, bizim kaotik-olmayan-deterministik dediğimiz sistemlerde)
Ve tekrar hareket fenomenine dönersek; bu noktada hareket; bir gezegenin, bir elektronun veya o gezegenin içinde kendi emeğimiz ile icat edebildiğimiz bir tekerleğin hareketi de olabilir? Bunlar birbirlerinden çok farklı davranışlarda kendisini gösterse de, fiziksel nicelik aslında hep aynı mıdır:
1) Hareket;
2) Bu harekete başlangıç ve bitiş alt-aralıkları tanımlayabilmeyi mümkün kılan kategorik yaklaşım: Zaman.
Evren Anlayışımız başlıklı videoda bu anlayışı modellerken, tarihten bu yana sayısız görüş ortaya atılmış ve görüşler birisi diğerinin üzerine eklemlenerek ve bir öncekini belli bir oranda dönüştürerek süregelmiştir.
Bu süreci çok çok uzun bir biçimde ele alabileceğimiz gibi, bazı önemli ana noktalara indirgeyerek de bir kronolojik çizgi üzerinde tanımlayabiliriz.
İzlediğiniz için teşekkür ederim ve ilgisini çeken ve devam okuması yapmak isteyen herkese iyi okumalar dilerim
#bilim #felsefe #fizik
26 сен 2024
