Bu videoda sizlere elektroniğin temel devre elemanlarından diyodun yapısını ve çalışma mantığını ayrıntılı olarak anlattık. Son yörüngesinde 1,2 veya 3 elektronu bulunan atomlar iletken, 4 elektronu bulunanlar ise yarıiletkendir. Yarıiletkenler normal şartlarda yalıtkandır. Ama katkı maddeleri ilave edilerek iletken hale getirilebilmektedir. İşte diyotlarda bu yarıiletkenlerin katkılanması ile oluşmaktadır.
Yarıiletken olarak en yaygın kullanılan, kristel yapısı birbirine benzeyen Silisyum ve Germanyum’dur. Silisyum doğada çok fazla bulunurken, Germanyum çok az bulunmaktadır. Yarıiletken devre elemanları da doğada Silisyum çok bulunduğu için ondan yapılmaktadır.
Bunların periyodik tablodaki yerlerine baktığımızda 4A grubunda bulunurlar. Silisyum’un atom numarası 14, Germanyumun atom numarası ise 32’dir. Yani Silisyumun’un toplam 14 elektronu varken Germanyum’un 32 elektronu vardır.
Silisyumun’un bağ yapısına baktığımızda son yörüngedeki her bir atom başka bir Silisyum atomu ile kovalent bağ yapmış şekilde bulunur. İşte, bu yapı başka atomlarla katkılanınca yeni bir malzeme ortaya çıkmaktadır. Bu ortaya çıkan malzemelere de N-Tipi ve P-Tipi malzemeler denilmektedir.
Antimon atomunu Silisyum ile katkıladığımızda Antimon’un son yörüngesindeki 4 elektron 4 tane Silisyum atomu ile bağ yapmaktadır. Ve sonuçta Antimon’un son yörüngesindeki 1 elektron boşta kalmaktadır. İşte bu Antimon ve Silisyumun bu şekilde katkılanması ile oluşan yeni yapıya N-Tipi malzeme denilmektedir.
Bor atomunu Silisyum ile katkıladığımızda Bor’un son yörüngesindeki 3 elektron 3 tane Silisyum atomu ile bağ yapmaktadır. Ve sonuçta, bağları tamamlamak için 1 tane Silisyum boşta kalacak ve burada bir boşluk (hole) oluşacaktır. İşte, bu Bor ve Silisyumun bu şekilde katkılanması ile oluşan yeni yapıya da P-Tipi malzeme denilmektedir.
Diyodun P-Tipi kısmı Anot, N-Tipi kısmı ise Katot olarak isimlendirilmektedir. Katot kısmında beyaz bir şerit vardır.
Normal diyot Silisyum’dan yapılmış ise yaklaşık 0.7V gerilim değerinden sonra akım geçirmeye başlamaktadır. Yani bu gerilim değerinin altında düz bağlansa dahi akım geçirmez. Germanyum’dan yapılmış ise de yaklaşık 0.3V gerilim değerinden sonra akım geçirmeye başlamaktadır.
Yaygın olarak kullanılan 1N4001 ile 1N4007 arasındaki diyotların datasheet bilgilerine baktığımızda mesela 1N4001 diyodu ders yönde bozulmadan en fazla 50V gerilim değerine dayanabilirken, 1N4007 diyodu ters yönde bozulmadan 1000V gerilime kadar dayanabiliyormuş.
Diyodun en temel kullanıldığı yerlerden biri köprü tipi tam dalga doğrultucu devresidir. Yani güç kaynağı veya adaptörlerin içerisinde kullanılan devredir. Diyotların kullanıldığı bir yere örnek de BJT transistörleri verebiliriz. Onlar da aynı diyotta olduğu gibi N ve P tipi malzemelerin birleştirilmesinden oluşmaktadır. Diyot PN şeklinde oluşurken, BJT transistör de PNP veya NPN birleşiminden oluşur.
Aynı zamanda Tristör ve Triyak da benzer şekilde oluşmaktadır. Onlarda NPNP şeklinde dört tane N ve P tipi malzemenin birleşmesinden oluşur. Diyodun temel olarak yapısı ve bazı kullanım alanları bu şekildedir.
Tüm diyot videolarımıza ulaşmak için;
• Diyot Uygulamaları
Tam Dalga Doğrultucu Devresi Nasıl Çalışır?
• Köprü Tipi Tam Dalga D...
Diyot Çeşitleri ve Özellikleri Nelerdir? Sembolleri Nasıldır?
• Diyot Çeşitleri ve Öze...
Transistör Nedir? Nasıl Çalışır? (BJT)
• BJT Transistör Nedir? ...
Udemy kursumuza kaydolmak için;
www.udemy.com/...
Patreon'dan destek olmak için;
/ eeuygulama
Diyot Nedir? Nasıl Çalışır?
• Diyot Nedir? Nasıl Çal...
#diyot #eğitim #elektrik #elektronik #diode
25 авг 2024
