Bir qalanın sirri"nə baxmısınız yəqin ki... Orada hər kəsin nifrət etdiyi hir obraz var. Simnar xan... Ya da. Uzaq sahillərdəyə baxmısınız? Hər kəsin sevdiyi bir obraz obraz. Mixaylo . Bax o səsin sahibi. Biri var idi. Xalq artisti Əli Zeynalov.
Əli Yusif oğlu Zeynalov 4 aprel 1913-cü ildə Salyanda anadan olub. Anası Püstəxanımı çox erkən yaşda itirib. Öz dövrünün tanınmış maarifçilərindən olan atası Yusif Zeynalov ilk əlifba kitabının müəllifidir. Uzun illər pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olub. Əli Zeynalov da onun yolunu davam etdirib. Pedaqoji təhsil alıb. Ancaq aktyorluğa marağı böyük olduğundan paralel olaraq atasının etirazlarına rəğmən müxtəlif dərnəklərə üz tutub.
1928-ci ildə Biləsuvar kənd cavanlarının hazırladığı "Şeyda" tamaşasındakı baş rolu ilə çoxlarının rəğbətini qazanıb. Bakı Pedaqoji və Teatr Texnikumlarını bitirdikdən sonra o, bir müddət Moskva teatrlarında istehsalat təcrübəsi keçib, geri döndükdən sonra Şəki Dövlət Dram Teatrında, İrəvan Teatrında işləyib. 1945-ci ildən 1975-ci ilə qədər Akademik Milli Dram Teatrında çalışıb. “Antonio və Kleopatra”, “Sən həmişə mənimləsən”, “Oqtay Eloğlu”, “Od gəlini”, “Qəribə adam”, “İpək naxışlar” tamaşasında müxtəlif rollar ifa edib.
"Eşq və intiqam" tamaşasında iştirak edərkən Əli Zeynalov Qəmər obrazını canlandıran, tərəf müqabili aktrisa Mirvari Novruzova ilə rastlaşıb. Bu rol aktrisanın səhnədə ilk rolu olub. Tamaşa zamanı aktrisa ilə Əli Zeynalov arasında isti münasibət yaranıb. Həyat yoldaşını ağır xəstəlikdən yenicə itirmiş Əli Zeynalovla aktrisa ailə qurublar. Bu evlilik Mirvari xanmın da ikinci evliliyi olub. Onun da ilk evlilikdən iki övladı olub. Əli Zeynalovla evliliyindən isə onların Sədaqət adlı bir qızı dünyaya gəlib. Bu cütlük 40 il birlikdə ömür sürüblər.
“Uzaq sahillərdə” əsəri əvvəllər teatr tamaşası kimi səhnəyə qoyulub. Əli Zeynalov tamaşada Mixaylo obrazını canlandırıb. İllər sonra "Uzaq sahillərdə" filmi ekranlaşanda Mehdi Hüseynzadə obrazını Nodar Şaşıqoğlu ifa edib. Amma onu Əli Zeynalov səsləndirib. Sonralar verdiyi müsahibələrdə Nodar Şaşıqoğlu Əli Zeynalovun onun obrazını səsləndirməsindən çox xoşbəxt olduğunu deyib. Bundan sonra Əli Zeynalov Şaşıqoğlu çəkilən bütün filmləri özü səsləndirib.
Kommunist Partiyasının dövründə dindən, Allahdan danışmaq yasaq olunmuşdu. Amma yaxınlarının dediyinə görə aktyorun dilindən Allah kəlməsi düşməyib. Hətta "Od gəlini" tamaşasında Elxan rolunda "Allah yoxdur, mənəm Allah" monoloqunu deyəndə o, ürəyində tövbə edərək "Allah, keç günahımdan, məni bağışla" deyibmiş. Bu sözü sonralar həyat yoldaşı Mirvari xanım da təsdiq edib. Hətta Mirvari xanım bir dəfə ona deyib ki, "Ay Əli, birdən tamaşa vaxtı, çaşıb ürəyində dediklərini yüksək səslə dilə gətirərsən".
Əli Zeynalov "İki ömrüm olsaydı..." kitabının müəllifidir. O, 1939-cu ildə Ermənistanın əməkdar artisti, 1964-cü ildə isə Azərbaycan xalq artisti adını alıb. Aktyorun heç vaxt dublyoru olmayıb. Bir dəfə tamaşaya iki saat qalmış üst dişi düşüb. Tez teatra xəbər verib ki, belə vəziyyətdə gəlib, tamaşanı oynaya bilmərəm. Həmin vaxt televiziya ilə elan veriblər ki, tamaşa bir neçə gündən sonra nümayiş olunacaq.
Aktyor İrəvan teatrında işlədiyi üçün erməni dilini çox yaxşı bilib. Bir dəfə Ermənistana qastrol səfərinə gedəndə uşaqlarını da özü ilə aparıb. Yay ayı olduğundan aktyor dondurma almaq üçün qızını mehmanxananın qarşısına göndərib. Qızı erməni dilini bilmədiyinə görə, dondurma satana rus dilində müraciət edib. Bunu eşidən erməni kişi ona acıqlanıb deyir "Sən ermənisən, niyə öz dilində danışmırsan? Niyə istəyini rus dilində bildirirsən?” Səs-küyü eşidən Əli Zeynalov eyvana çıxıb erməni dilində erməniyə nə isə deyib. Dondurma satan kişi arabasını götürüb qaçıb.
Əli Zeynalov işlədiyi teatrdan bir neçə dəfə uzaqlaşıb. İlk inciklik evlə bağlı olub. O, böyük ailəsi ilə birotaqlı evdə yaşayıb. Ancaq ona ev verilməyib. Sonradan onu geri qaytarsalar da, yenə də ev ala bilməyib. Amma yoldaşı Mirvari xanım 3 otaqlı ev ala bilib. Bir neçə il teatrdan ayrı düşən aktyor geri qayıdanda “Namus” tamaşasında Seyran obrazında çıxış edib.
Teatrdan növbəti incik gedişi isə həmişəlik olub. O zamankı teatrın direktoru onu yanına çağırıb, ““Vaqif” dramını yenidən bərpa edəcəyik. Vaqif rolunu sizə tapşırırıq” deyib. O, isə bildirib ki, “Mən Ələsgər Ələkbərovun Vaqifindən sonra bu rolu oynamaq istəmirəm”. Aktyorun bu cavabından sonra ona tamaşada Vaqifi görməyə gələn kəndlilərdən birinin rolunu ifa etmək təklif ediblər. Bu söz ona çox pis təsir edib və həmin dəqiqə ərizəsini yazıb, teatrdan ayrılıb.
Bütün həmkarları ilə yaxşı münasibətləri olan, dostcanlı, evcanlı insan Əli Zeynalov sonralar tənhalığa çəkilib özünə qapanıb. Ailə üzvləri onun bu halını xəstəliyi ilə əlaqələndiriblər. Belə ki, aktyor bir neçə dəfə ard-arda infarkt keçirib. 1988-ci il yanvarın 4-də isə 75 yaşında müalicə olunduğu xəstəxanada qəzet oxuduğu yerdə ürəktutmasından dünyasını dəyişib. Fəxri xiyabanda dəfni mümkün olmayan aktyoru Yasamal qəbiristanlığında dəfn ediblər.
26 сен 2024
