Esmeray Diriker, yani Türk halkının tanıdığı isimle Esmeray…
O doğduğunda takvimler 25 Şubat 1949’u gösteriyordu.
Osmanlı İmparatorluğu döneminde Türkiye’ye göç eden Fas kökenli bir aileye mensup siyahi bir baba Nusret Bey ile beyaz bir anne Fermet Hanımın çocuğu olarak İstanbul’un Emirgan semtinde dünyaya geldi Esmeray.
Ataları Fas kökenli bir aileye dayanan Esmeray için Afro-Türk deniliyor. Yani; Afrika kökenli Türkler.
Esmeray’ın hayatını mercek altına alan Polonyalı kültürel antropolojist Kornelia, CNN Türk’e verdiği röportajda Afro Türkler’i şöyle anlatıyor;
“Afro-Türk'ler büyük Osmanlı göç hareketinin bir parçası olarak köle ticaretiyle İstanbul'a ayak basmıştı. Osmanlı Devleti'nin çökmesiyle geride kalan tüm azınlıklar ulusal bir kimlik altında birleştirildi. Afro-Türkler de bunun bir parçası oldu.”
Esmeray, Emirgan ortaokulunda öğrenim gördü. Ancak sanata olan tutkusundan dolayı 1960 yılında son sınıf öğrencisiyken eğitimini yarıda bırakarak İstanbul Şehir tiyatrosuna girdi.
İlk defa Şehir Tiyatrosu’nun çocuk bölümünde sahneye çıkan Esmeray, 5 yıl sonra adresini değiştirdi ve Haldun Dormen’in tiyatrosuna geçti. Esmeray burada ilk olarak Dün Gece Yolda Giderken Çok Komik Bir Şey Oldu oyununuda rol aldı.
Dormen Tiyatrosu'ndan ayrılan Esmeray daha sonra Avni Dilligil, Özlem Taşdelenler, Sezer Sezin Tiyatroları'nda oyunculuk yaptı. Son olarak 1974 yılında Muammer Karaca ile Mart Bakanı adlı tiyatro oyununda rol aldıktan sonra 1995 yılına kadar tiyatro oyunculuğu yapmadı.
Esmeray tiyatro yıllarında sinema filmlerinde de oynadı. Ünlü sanatçı 1967 yılında Zilli Nazife filmiyle beyaz perdeye adım attı. 1972’de de Sev Kardeşim filminde rol aldı.
Esmeray, 1970 yılında Şemi Diriker ile nikah masasına oturdu. Diriker soyismini bu evlilikle birlikte aldı. Diriker çiftinin 1977 yılında Kaan isminde bir oğlu oldu. Esmeray’ın şarkılarının arka planında hep eşi Şemi Diriker yer aldı. Besteci ve söz yazarı olan Şemi Diriker, eşinin seslendirdiği birçok şarkının söz ve müziğini yazdı.
Oyunculuk yıllarında müzikle amatör olarak ilgilenen Esmeray, 1970’te Şemi Diriker ile evlendikten sonra müzik çalışmalarına hız verdi.
Neriman Altındağ Tüfekçi’nin yönettiği koroda müziğe adım atan Esmeray, 1973’te Kim Bunlar topluluğunun solistliğini yaparken, toplulukla birlikte çıkardıkları “Kim Bunlar?” adlı plağın A yüzünde seslendirdiği “100 Kerre, 1000 Kerre” adlı şarkıyla müzik dünyasına adım atmış olmasına rağmen plağın üzerinde adı dahi yazmıyordu.
Sanatçı, 1974 yılında TRT ve Hafif Müzik Derneği’nin düzenlediği Türkiye’de ilk ve son kez yapılan 1. Toplu İğne Beste Yarışmasına katıldı. Esmeray burada Bestelerinde Erol Tanır imzasını kullanan eşi Şemi Diriker'in bestelediği "Unutama Beni" adlı şarkıyı seslendirdi. Parça, yarışma jürisi ve halk jürisi tarafından birinci seçildi. Esmeray bu şarkıyla profesyonel müzik kariyerinde tanınır oldu ancak şarkı TRT'de yayımlanması "yoz müzik" olduğu gerekçesiyle yasaklandı.
Aynı yarışmada Nilüfer ve Erol Evgin de yer almış, Tuğrul Dağcı’nın Al Beni Çal Beni bestesini yorumlayan Nilüfer 33 puanla ikinci, Selmi Andak’ın Geli Geliver eserini seslendiren Erol Evgin ise 31 puanla üçüncü olmuştur.
Esmeray, o yıl Küçük Bebek Belediye Gazinosu'nda profesyonel olarak sahne almaya başladı. Unutama Beni filminde misafir oyuncu olarak yer aldı. 1975 yılında "Yayınlanamaz" adlı albümü çıkardı. Bu albümde Unutama Beni ve TRT'nin yayımlanmasını yasakladığı diğer şarkılarına yer verdi.
Aynı yıl yayımlanan 13,5 şarkısında Arap Kızı çocuk tekerlemesinin sözlerinden yola çıkarak Osmanlılardan beri bir parçası olan Afrika kökenli Türkleri anlattı.
Polonyalı kültürel antropolojist Kornelia, CNN Türk’e verdiği röportajda Esmeray'ın 13,5 (Arap Kızı) adlı şarkısına dikkatleri çekiyor. Şanar Yurdatapan'ın 1976'da yazdığı bu şarkının sözleri ne kadar ironik diyor ve ekliyor "Esmeray siyahi bir Türk kadın olmanının ne anlama geldiğini farklı bir düzeyde anlatıyor" diyor.
Esmeray, asıl çıkışını 1977 yılında yaptı. “Gel Tezkere” ile karşımıza çıktı Esmeray. Tüm asker yolu gözleyen anaların, babaların ve sevgililerin dilinde dolaşmaya başladı bu şarkı.
Gel Tezkere ile o döneme damga vuran Esmeray, “Can Mehmedim” ve “Asker Yolu” gibi yine asker şarkılarıyla tüm asker yolu bekleyenlerin sesi oldu.
#Esmeray #EsmerayKimdir #EsmerayHayatı
5 окт 2024
