Batı Trakya'ya bir önceki bölümde Bulgaristan'ın Kirkovo pomak köyünden otostop çekerek gelmiştim. Şimdi Gümülcine Yunanistan'da ilk günüm.. Burda arkadaşım Sonnur'la ofisinde buluşup kahve içiyoruz. Çocukları okuldan alıp Türk mahallelerini arabayla geziyoruz. Şehrin içindeki Yeni Cami, Eski Cami ve bıçak heykeline tek başıma gidiyorum. Gümülcine halkını çok cana yakın, çok samimi buldum. Buluştuğum Türkler hep kültürlü ve entelektüel kişilerdi. Her biri kendi açısından ordaki yaşamı yorumladı. Kendi sorunlarına, tarihlerine, gelecek hakkındaki tahminlerine tanık oldum. Bu seride Gümülcine'yi hem yaya hem araçla turlayarak gezelim.
Gümülcine (Komotini), Yunanistan’ın Trakya bölgesinde, Rodop ilinin merkezi ve önemli miktarda bir Türk nüfusun yaşadığı bir şehirdir. Şehrin 2011 toplam nüfusu 55.812’dir.
E-90 karayolu üzerindedir. Ayrıca şehrin güneyinden Egnatia otoyolu geçmektedir.
Batı Trakya bölgesinin en merkezi şehridir. Deniz kıyısında değil içeride kalıyor. Şehrin Gümülcine isminin bölgeye ilk yerleşen insanlardan olan “kömürcü nine”den geldiği söylenmektedir. Diğer bir söylentiye göre Yunan hekimlerinden Bilkos cüzam hastalığına yakalanan kızı Rumçine’yi bu şehre gönderir. Gümülcine şehrinin havası ve suyu kızın hastalığını iyileştirir ve Rumçine’de bu şehri imar ettirir. Yunanlılar bu şehre Rumçine adını vermişlerdir. Osmanlı-Türk yönetiminde ise bu isim Gümülcine olarak değiştirilmiştir.
Geçmişte şehrin merkezinden bir nehir geçmekte iken bu nehrin yarattığı seller nedeniyle daha sonra şehrin ana caddeleri değiştirilmiştir.
Nüfusun büyük kısmı Yunanlı olmasına rağmen yine de bir Türk şehri olma kimliğini halen korumaktadır. Nüfusun % 40’ı Türklerden oluşmaktadır.
Şehir Trakya Demokritos Üniversitesine ev sahipliği yapmaktadır. Üniversite 1973 yılından beri burada konuşlanmıştır.
Yunanistan’ın kuzeydoğu köşesinde, doğuda Evros, batıda Nestos olmak üzere iki nehir arasında, kuzeyde Rodop masifi (Rodop Dağları) ve güneyde Ege Denizi ile sınırları çizilmiştir. Gümülcine (Komotini) şehri, Yunanistan’ın Batı Trakya kesiminde Bulgaristan sınırının karayoluyla 23 km güneyinde yer alır. Gümülcine, Rodop ve Evros’un genel dış işleri ve merkezine sahip olan Batı Makedonya ve Trakya bölgesinin idari merkezidir. Şehrin kuzeyinde Rodop Dağları uzanmaktadır. Batısında Xanthi (İskeçe) güneybatısında Kavala ve Selanik şehirleri yer almaktadır.
Şehrin güneyinde Ege Denizi, güneydoğusunda ise Alexandroupolis (Dedeağaç) şehri yer almaktadır. Avrupa’yı Türkiye’ye ve Asya’ya bağlayan aynı zamanda Bulgaristan ve Nymfoia’dan geçen karayoluyla kesişen “Egnatia Odos” (Çevre Yolu) Gümülcine’den geçmektedir.
Şehrin adının nereden geldiğine dair çeşitli görüşler vardır. Bunların en güvenilir olanı Evliya Çelebi’nin “Seyahatname” eserinde bahsedilen olaydır. Osmanlıların şehri fethetmesi ile birlikte Osmanlıca’da “Koumoudzina” kelimesinin karşılığı bulunmadığı için kelimenin okunuşu olan “Gumuljine” kelimesi Türkçeleştirilerek Gümülcine haline gelmiştir. 1919’da tekrar Yunan yönetimine giren şehre Rumca adı geri konmuş ve Komotini denmiştir. Ancak burada yaşayan Türkler burayı Gümülcine olarak adlandırmaktadır.
Gümülcine`de bulunan Türk mahalleleri
Harmanlık
Kırmahalle
Mastanlı
Yenimahalle
Yenicemahalle
Çayüstü
Serdarmahalle
Tabakhane Mahallesi (Tabağna)
Hamam Mahallesi
Kumara
Kozluköy Mahallesi
Poşpoş Mahallesi
Yarımçınar
Bağlar Mahallesi
Köyleri
Kardere (Drimi) Karacaoglan (Aratos) Büyük Müsellim (Mega Pisto)
Yukarı Aralıkburun (Ano Mitika) Yukarı Adadere (Ano Megali Ada) İricanhisar (Gratini)
Kalkanca (İfestos) Kafkasköy (Thriloriyo) Yabacıklı (Yamboli)
Hasköy (İtea - Hatisiyon) Kargılısarıca (Kalamokastro) Kalfa (Kalha)
Kozluköy (Karidya) Küçükköy (Kozmiyo) Aşağı Adadere (Kato Megali Ada)
Tuzcuköy (Kikidiyo) Büyük Sungurlu (Mega Kranovuniyo) Adadere (Megali Ada)
Kurtbeyli (Mesohori) Küçük Adaören (Mikri Ada) Küçük Sungurlu (Mikro Kranovuniyo)
Aralıkburun (Mitika) Yanıkköy (Nimfea) Dereköy (Pandrosso)
Murhan (Paradimi) Killik (Roditis) Sarancına (Sarakini)
Demircili (Siderades) Baraklı (Stilariyo) Semetli (Simvola)
Bulduklu (Tihiro) Çuhacılar (İfande) Yahyabeyli (Amaranta)
Seymen (Filakas) Ballahor (Vragia) Kalenderköy (Kalindirio)
Aşağı Sirkelli (Filira) Yukarı Sirkeli (Agra) Satıköy (Lambro)
Dundarlı (Drosia) Yeniköy (Skiada) Domruköy (Dokos)
Değirmendere (Darmeni) Payamlar (Plagia) Bulatkoy (Asomatos)
Haci Ören (Ano Virsini) Musacık (Mirtiski) Hemetli (Organi)
Koz Dere (Drania) Gerdeme (Kardamos) Keziren (Kimi)
Kuvanlık (Kovalo) Çalabı (Smigada) Eşekçili (Thamna)
Gebecili (Rizoma) Ayazma (Agiasma) Yuvacılı (Folea)
Sendelli (Dimi) Menetler (Skaloma) Basirliköy (Passos)
Kuzuren (Kato Virsini) Kozlukepir (Arriana) Sinirdere (Nevra)
Kurcali (Lykio) Kücük Müsellim (Mikro Pisto) Çepelli (Mishos)
Kayrak (Ardia)
gezencan
Twitter.com/gezencan
Facebook.com/dunyayigezencan
17 окт 2022
