Mantarlar insan hayatında ve bağlantılı olduğu gibi kanatlı hayvanların da yaşam alanında bulunur. Hastalık yapıcı mantar enfeksiyonları da bazen bakteriyel ve viral hastalıklar kadar önemli ve yaygındır; ama bakteriyel ve viral hastalıklar kadar önemsenmemişti
Son zamanlarda yayılmış kanatlı sektörü ile mantar hastalıklarının dünya çapında gözle görülebilir başlığı ve yaygınlığı artmıştır. Mantar hastalıklıları; son dönemlerde kanatlı sektörü için ekonomik ve önemli bir sorun haline gelmiştir. Bazı mantar hastalıklarının insanlara bulaşması ise halk sağlığını kötü bir şekilde etkilememektedir. Göçmen kuşların ya da evcilleşmiş olan diğer türlerin hemen hemen hepsinde mantar bulundurma ve bulaştırma potansiyeli vardır.
Güvercin, tavuk, hindi, sülün, kanarya ve daha bir çok tür ve ırkta mantar görülmektedir. Yumurtadan yeni çıkmış tavuk, hindi ve ördek yavruları diğer türler ve yaşlı hayvanlardan mantarlara karşı daha duyarlıdır.
Aspergillozis, Mikotoksikozis, Histoplazmozis, Rhizopus, Candidiazis, Aflatoksikozis, Penisillium, Trikophytozis (dış mantar etkeni olarak) gibi birçok mantar etkeni hastalık oluşturur; fakat en yaygın ve önemli etkileyen türler ise Aspergillus türleri, Mikotoksikozis ve Candidiazis´tir . Bu türler dünya çapında ve ülkemizde de en çok rastlanan, ekonomik öneme sahip ve insanlara da bulaşması zoonoz hastalık eden türlerdir.
Hayvanların yem ve sudan yararlanma, sağlık sorunu oluşturması sonucu üremenin ve yumurtlamanın azalması ya da durması kanatlı sektörünü sekteye uğratır. Hastane tedavisi için masraflar ile kanatlı sektör
Hayvanın dış görünüşündeki değişiklikler tanı için kolaylık sağlar. Mantar hastalığının bulunduğu ve yerleştiği bölgeye göre farklı karakteristik özellik ve lezyonlar gösterir. Kesin bir tanı için; eğer ağız bölgesi ise bir svap yardımı ile örnek alınır ya da vücudun diğer bölgelerinde ise buradaki lezyondan uygun şekilde kalıntı ya da döküntüler alınır. Eğer vücudun dışında herhangi bir belirti gözükmüyorsa bunun için dışkı muayenesi de alınır. Kanat-tüy örneklerinden de yararlanılmaktadır. Alınan örnekler laboratuvar ortamında uzman kişiler tarafından incelemeye alınır. Mikotik incelemeler için genelde biyofilm testi ve agar kuyucuk testi kullanılır.
Mantarın vücudun hangi bölgesinde bulunmasına bağlı olarak değişkenlik gösterir. Hayvanın genel durumunda kötüleşme vardır. Bazen ishal durumları gözlenir. Tüylerde kabarma veya dökülme, kepeklenme, kabuk oluşumu, sakal ve ibiklerde kalınlaşma ve morarma, vücuda yem ve su almada isteksizlik görülür. Nefes alma ve vermede artış, Aspergillus türleri ile enfekte olmasında vücutta ateşin çıkması, gözün konjuktivasında ve çevresinde kızarıklık, gözün kısık olması, hırıltılı bir öksürük, ileri dönemlerinde beyni etkilemesi ile beyinde hasarların oluşması, her kanatlıda görülmesine rağmen özellikle tavuk ve hindi de akciğer ve hava keselerinde görülen karakteristik nodüler yapılar gözlemlenir. Eğer vücudun sadece belirli bir bölgesinde ise; örneğin ağız bölgesinde ise gaga bölgesinde beyaz sarımtırak renkte granül benzeri oluşumlar, damakta iltihap benzeri, pamukçuk gibi bir beyazlığın kaplaması görülür. Ağızda görülen bu mantar oluşumları ile hayvanda yem ve su almada isteksizdir. Bu da verim düşüşüne sebep olur.
Ayakların pullarında açılma, dökülme, ayaklarda şişme, kızarma, içteki taze ve canlı dokunun gözle görülebilir şekilde açığa çıkması herhangi bir mantar hastalığının habercisidir. Ayaklarda oluşan bu lezyonlar sonucunda dengesiz bir yürüyüş, bazen topallama, su ve yeme ulaşamama sonucunda zayıflık görülür. Hayvan tek başına sessiz bir köşede dinlenmek ister. Bunlar dış mantar oluşumudur.
Kanatlılarda Görülen Mantarlar Halk Sağlığına Etkileri Nelerdir?
Evde beslenen kuş türleri, kümes hayvancılığındaki hindi, tavuk ve daha birçok kanatlı türü insanlar için hastalık yapan Rhizopus türleri, Penisillium türleri, Fusarium türleri gibi mantarların kanatlılardan insanlara geçtiği kanıtlanmıştır. Hasta olan hayvanlarla temastan sonra ellerin yıkanması, yıkanmadan yüze veya başka yerlere dokunulmaması önemlidir. Hayvan sayısının fazla olduğu işletmelerde ise yetiştiricinin kıyafet ve çizmelerinin temizliğine dikkat edilmelidir.
www.devavit.net
devavit
ilyasyildirim17
23 авг 2024
