Գրիգոր Նարեկացու (951-1003) «Հաւիկ» Սուրբ Խաչի տաղն է՝ Աննա Մայիլյանի կատարմամբ:
Տաղը, որպես հայ միջնադարյան մասնագիտացված երաժշտության ժանր, ձևավորվել է V դարում: Այն նախապես եղել է միայն աշխարհիկ երգերի ժանր և տարածված է եղել ժողովրդի շրջանում, այնուհետև թափանցել է նաև հոգևոր երգարվեստ:
Պահպանելով և զարգացնելով արդեն վաղուց ձևավորված ավանդույթները, հոգևոր տաղերում սկսեցին փառաբանվել Հիսուս Քրիստոսի արարչագործությունները և եկեղեցու սրբերի կյանքի կարևոր դրվագները։ Դարերի ընթացքում, տարբեր տաղերգուների շնորհիվ կատարելագործվելով, հոգևոր տաղերն իրենց զարգացման բարձրակետին հասան X դարում` Գրիգոր Նարեկացու շնորհիվ: Կոմիտաս Վարդապետը գրառել և վերականգնել է Ս. Գրիգոր Նարեկացու հեղինակած տաղերից չորսը, այդ թվում՝ Սուրբ Խաչի «Հաւիկ» տաղը։
«Հաւ» բառը գրաբարում նշանակում է թռչուն առհասարակ: Եվ ահա, Նարեկացին խաչին գամված Քրիստոսին համեմատում է աննման թռչնի: Նրա թևերն արծաթանման էին, տեսքը՝ արեգակի շողի նման: Նրա տանջահար ձայնը նման էր Գաբրիել հրեշտակապետի փողի ձայնին, իսկ աչքերում լցված արտասուքը առավոտյան ցող էր հիշեցնում:
Թեև տաղը Քրիստոսի խաչելության մասին է, սակայն նրա մեղեդին արտահայտում է վեհություն. նրա կրած այս չարչարանքները հրաշափառ հարությունը փառավորելու համար են, որով նոր կյանքն է ծագելու մարդկության համար:
A Song of the Holy Cross (tagh) "Havik" by Grigor of Narek (951-1003). Sings Anna Mayilyan.
Երգի խոսքերը՝
Հաւիկ մի պայծառ տեսի աննըման,
Ի յայն խաչափայտին վերայ, աննըման,
Աննըմանիդ ո՞վ նման․ դո՛ւ նըման։
Զթեւս արծաթափայլս ունէր աննըման,
Արեգական շողոյ նման, աննըման,
Աննըմանիդ ո՞վ նման․ դո՛ւ նըման։
Զձայնիկն ողորմուկ ածէր աննըման,
Գաբրիէլեան փողոյն նման, աննըման,
Աննըմանիդ ո՞վ նման․ դո՛ւ նըման։
Զաչերն արտասուօք լնոյր, աննըման,
Առաւօտեան ցօղոյն նման, աննըման,
Աննըմանիդ ո՞վ նման․ դո՛ւ նըման։
2 июл 2021
