Eyb ve noqsan sifetlerden pak ve uzaq olan Allah mexluqati yaradarken onlarin itaet ve bendAliyinden ehtiyacsiz, gunah ve itaetsizliklerinden qorxusuz ve amanda idi. chunki gunahkarlarin itaetsizliyinin Ona bir ziyani yoxdur ve tabe olanlarin itaeti Ona bir xeyir getirmir (belke itaete emr etmek ve itaetsizlikden chekindirmekden meqsed bendelerin ozlerinin menfeet elde etmeleridir). Buna gore de ruzi ve asayish vasitelerini onlarin arasinda boldu ve dunyada her bir kesi (hikmet ve meslehet esasinda yoxsulluq ve varliliq, yaxshiliq ve pislik kimi layiq bildiyi) bir mertebede yerleshdirdi. Perhizkarlar dunyada feziletlere malikdirler (bashqalarindan ustundurler). (chunki) danishiqlari dogruluga esaslanir (Allahin ve Peygemberin raziligina muvafiq shekilde danishirlar), geyimleri ortadir (heyatlarinda ifrata varmaq ve ya hedden ashagi olmaq yoxdur) ve (xalq arasinda) tevazokarliqla davranarlar. Onlar Allahin onlara reva bilmediyi sheye goz yumar (harama murtekib olmaz) ve onlara xeyir veren elme qulaq vererler. chetinlik zamani bashqalarinin asayish ve rahatliqda olduqlari kimidirler (ilahi teqdire boyun eyerek Allahin istediyine razidirlar ve onlar uchun chetinlikle rahatliq birdir). eger Allahin onlar uchun (dunyada) mueyyenleshdirdiyi ecel olmasaydi, savab shovqu ve ezabin qorxusundan canlari bir goz qirpimi bele bedenlerinde qalmazdi. Onlarin nezerinde Allah boyuk, Ondan bashqasi ise (her ne olmasindan asili olmayaraq) kichikdir. Onlarin Cennete yeqin ve inamlari onu, sakinlerinin rahatliq ichinde olmalarini goren shexsin yeqin ve inami kimidir. Hemchinin oda imanlari onu sakinlerini ezaba duchar halda goren shexsin imani kimidir. Qelbleri qemgin, zerer-ziyanlari tehlukesiz (hami onlarin zerer-ziyanindan xatircem ve qorxusuzdur, chunki bashqalarini incitmek ve her bir gunahin mensheyi dunyani sevmekdir ki, onlarin da ona meylleri yoxdur), bedenleri (oruc tutmaq, choxlu ibadet ve bendelik etmek ve qenaet neticesinde) ariq, (dunyadaki) istekleri az (nacharliqdan mohtac olduqlarindan artiq bir shey istemirler) ve nefsleri pak ve temizdir (shehvet arxasinca getmirler). (Dunyada olan) bir neche qisa gunu sebrle basha chatdirarlar ve onun arxasinca hemishAlik rahatligi (sonsuz Cennet nemetini) elde ederler. Bu ish Rebblerinin onlar uchun hazirladigi chox qazancli ve menfeetli bir ticaretdir. (Onlar ozlerini ibadet ve bendAliye hazirladiqlari uchun Allah da seadete qovushmaq yolunu onlara gosterib.) Dunya onlara uz tutdu (oz mal ve ber-bezeyini onlara gosterdi), onlar ise ondan uz donderdiler (ona goz yumdular); onlari chetinliklere esir etdi, onlar ise canlarini qurban vererek (onun chetinliklerine dozduler ve sonda) ozlerini ondan qurtardilar. Gece olanda (namaz uchun) ayaq uste duraraq Qur`anin ayelerini diqqet ve dushunce ile oxuyarlar ve onu oxumaq ve baresinde dushunmekle ozlerini qemlendirerler. Onun vasitesi ile oz derdlerine elac etmeye chalisharlar (Qur`ani oxumaq ve ona emel etmekle qiyametin ezab ve chetinliklerinden nicat tapmaq isteyerler). belelikle, shovqe getiren ve umidverici (yaxshi emel sahiblerinin mukafatini beyan eden) bir aye ile rastlashanda ona tamah salarlar ve shovqle ona baxarlar, sanki ayenin, baresinde xeber verdiyi mukafat onlarin gozleri onundedir ve onu gorurler. Hemchinin qorxu ve vahime olan (pis emel sahiblerinin cezasindan danishan) bir aye ile rastlashanda qelblerinin qulaqlarini ona ele acharlar ki, sanki cehennemin (onun ehlinin) nale ve feryadlari qulaqlarinin dibindedir. (Allah qarshisinda ruku etmek uchun) qametlerini eyer ve (secde etmek uchun) alin, ellerinin ichi, diz ve barmaqlarinin uclarini yere qoyaraq Allah-tealadan ozlerinin (qiyamet ezabindan) azad olmalarini isteyerler. Gunduz olanda ise sebrli, alim, yaxshi emelli ve perhizkardirlar. Qorxu (Allah qorxusu) bedenlerini, yonulmush oxlarin nazikliyi kimi ariqladib. Goren onlarin xeste olduqlarini guman eder, halbuki hech bir xestAlikleri yoxdur (belke ezabin qorxusundan ariqlayiblar), (onlardan eshitdiyi sozleri basha dushmediyi uchun) serseri ve dAli olduqlarini deyer, halbuki dAli deyildirler, belke boyuk ish (qiyametin fikri) fikirlerini qarishdirib. ozlerinin az ishlerinden razi olmurlar ve choxu chox saymirlar. belelikle, ozlerini (itaetde sehlenkarliq gumani ile) gunahlandirarlar ve oz emellerinden qorxarlar (ki, mebada beyenilmeye). eger onlardan birini (yaxshi emAline gore) terifleseler, baresinde deyilenlerden qorxar ve deyer: Men ozumu bashqalarindan daha yaxshi taniyiram ve Rebbim meni menim ozumden de yaxshi taniyir. Allahim, (ozundenraziliga sebeb olan bu) deyilenlere gore meni cezalandirma, meni onlarin guman etdiklerinden de ustun et ve onlarin bilmedikleri gunahlarimi bagishla! Perhizkarlarin birinin nishanesi budur ki, sen onu din ishinde guclu, yumshaqliq ve gozel xasiyyetlilikde uzaqgoren, imanda yeqin sahibi, elmde (elm axtarishinda) heris, sebrlilikde alim, zenginlikde mo`tedil (israf etmeyib varini yersiz xerclemeyen), ibadet ve bendelikde tevazokar gorersen ve o, yoxsulluq ve imkansizliginda bezenmish goruner (ki, hech kes onun yoxsullugundan xeberdar olmasin). Onlar chetinlikde sebrli, halal axtaran, hidayet ve qurtulushda shad, tamah ve herislikden uzaqdirlar. (Belesi) yaxshi ishler gormesine baxmayaraq, qorxu ichindedir. Gece, onun sey ve telashi (Allah-tealanin nemetlerine gore) shukr etmeye serf olunur. Gunduz, isteyi Allahi zikr etmek, yada salmaqdir. Geceni oz qefletinden qorxan halda (ki, mebada vezifelerinde sehlenkarliq etmish olar) basha vurar ve gunduz Allahin lutf ve mehribanchiligindan (onu muselman ve Mehemmede ve Mehemmed Ehli-beytine tabe olanlardan etmesinden) shad ve sevincek olar. eger nefsi meylli olmadigi sheyde ona qarshi itaetsizlik etse (ibadet ve bendelikde chetinlikle ram olsa, o da) nefsin sevdiyi shey baresindeki isteyini yerine yetirmez. Onun gozunun ishigi ebedi olan sheydir ve chiyrindiyi, qalmayan sheydir (gozunu axirete dikib ve dunyaya arxa chevirib). O, sebri elmle ve sozu emel ile qarishdirir. (chunki elm ve agla esaslanmayan sebr ve emel ile birge olmayan soz xoshagelmezdir.) Onu arzusu qisa (mehdud), sehv ve xetasi az, qelbi tevazokar, nefsi qane, yemeyi az, ishi asan, dini qorunmush, shehvet ve isteyi yox ve qezebi yatirilmish gorersen. Xalq onun yaxshiligina goz dikib ve pisliyinden rahat ve xatircemdir. eger (Allah ve Peygemberden) qafil ve xebersiz insanlar icherisinde olsa, xeberdarlarin zumresinde sayilar. (chunki onun qelbi Allahi zikr etmekle meshguldur.) eger xeberdarlarin icherisinde olsa, qafillerden sayilmaz. Ona zulm edeni bagishlayar, onu mehrum edene yaxshiliq ve ehsan eder ve ondan ayrilana birlesher. Soyush soymekden ve chirkin sozden uzaqdir ve sozu mulayim olar. Ondan xoshagelmez bir ish gorunmeyib ve beyenilen ishi ashkardir. Onun yaxshiligi uz tutub ve pisliyi arxa chevirib. chetinliklerde vuqarli ve dozumlu, aci anlarda sebrli, dinclik ve rahatliqda shukr edendir. Nifret etdiyi kimseye zulm etmez ve sevdiyi shexse gore gunaha dushmez. (oz nefsi isteklerine tabe olan ve zalim insanlarin eksine olaraq sevmek ve ya nifret beslemek onun oz sher`i vezifesini yerine yetirmesine mane olmur.) shahid getirilmemishden qabaq haqqi qebul eder. Ona tapshirilan sheyi zay etmez ve yadina salinan sheyi unutmaz. Hech kesi xoshagelmez leqeblerle (kafir, fasiq, munafiq ve chirkin kelmelerle) chagirmaz ve qonshuya ziyan vurmaz. insanlarin bashina gelen aci hadiselere sevinmez. Batil ve nahaq yola qedem qoymaz ve haqq yoldan kenara chixmaz. eger sakit otursa, sakitliyi onu qemlendirmez ve eger gulse, gulush sesi ucalmaz. Ona zulm edilse, Allah onun intiqamini alana kimi sebr eder. Nefsi onun Alinden ezab ve chetinliye duchardir. (chunki onun isteklerine zidd davranir.) Xalq onun Alinden rahatliqdadir. (chunki xalqi incitmek nefsi isteklere tabe olmaq neticesinde mumkundur.) Axiret ishinde ozunu eziyyete salar ve xalqi ozunden (oz ishinden) dincliye chatdirar. Onun shexslerden uzaqlashmasi (dunyaperestlere) regbetinin olmamasina ve (onlardan) uzaq olmasina goredir. Tanishlarla yaxin olmasi (Allah adamlari ile) xoshreftar ve mehriban olmaga goredir. Uzaqlashmasinin sebebi ozunden raziliq ve ozunu boyuk tutmaq deyil ve yaxinlashmasi (ikiuzlu adamlarda oldugu kimi) hiyle ve kelek yolu ile deyil. Bu xutbeni neql eden deyir: (Soz bu yere chatanda) Hemmam ozunden getdi ve ele hemin ozunden getmekle de dunyadan kochdu. Sonra Emirel-mominin eleyhis-salam buyurdu: Bilin! Vallah onun uchun bundan (bele bir hadisenin bash vermesinden) qorxurdum. Daha sonra buyurdu: Duzgun nesihetler ehline bele (tesir) edir.
