Szarża Husarii. Jak to było naprawdę? 

W końcu ktoś; czyli Pan; prostym językiem wytłumaczył laikom ten manewr. Co do filmowców, to nie dziwię się, że pokazują szarżę husarii tak jak pokazują. Dzisiaj nie ma jeźdźców którzy potrafiliby prawidłowo przeprowadzić taki atak, gdyż nie ma koni wyszkolonych do tak trudnego manewru. Gratuluje materiału. 👌👍

Mentalność rycerzy oraz wyszkolenie zarówno jeźdźców jak też koni, to źródła sukcesów husarii. Próby tworzenia takiej jazdy za granicą kończyły się niepowodzeniem. Świetny materiał, zwięźle i konkretnie … Po husarsku! 😀👍

Trochę mi brakuje aspektu psychologii. A on bywał zapewne kluczowy w wielu starciach z jednostkami nie do końca elitarnymi, o bardzo wysokim morale. No więc po pierwsze - taki zwarty mur jeźdźców w dodatku wzmocnionych drugą i trzecią linią pocztowych, oznaczał, że NIKT z pieszych raczej nie ma prawa przetrwać zderzenia nawet nie to ze z kopiami - ale po prostu piersiami koni (pół tony, skromnie licząc, rozpędzone do szybkości samochodu) i, po powaleniu, jeszcze ich kopytami. Każde takie uderzenie/nadepnięcie = połamane kości, obrażenia wewnętrzne, gdy na tułów padło, co najmniej porządnie obita czaszka. Mówiąc inaczej - bardzo prawdopodobny albo zgon, albo ciężkie okaleczenie, w ówczesnych warunkach medycznych równoznaczne z długim konaniem albo kalectwem. A po drugie - ponieważ takie czworoboki piesze stawały zwykle w układzie zbliżonym do szachownicy (choć i jedna zwarta linia nie była przeszkodą nie do pokonania) - to w praktyce spora część szarż pojedynczych chorągwi husarskich kończyła się zapewne ciosem w połowie w próżnię - bo co najmniej skrzydła takiego nieszczęsnego, wziętego na cel oddziału piechoty, rozbiegały się na boki, by odskoczyć z trasy końsko-ludzkiego walca, który zmiażdży wszystko, na co najedzie. Ot, taki łamacz morale. No a jeśli się w szyku wroga zrobiła dziura na 50 metrów czy szersza, husaria mogła, nie tracąc wielu koni ani ludzi, uderzyć na kolejny szereg (jeśli stał blisko) w warunkach zaskoczenia (i zaraźliwej paniki - bo niby co zrobi drugi, widząc, jak pierwszy się rozbiegł w popłochu?) albo , zakreśliwszy łuk, rąbnąć w tyły pierwszej linii gdzieś kilkadziesiąt, może kilkaset metrów dalej, też w bardzo korzystnych warunkach, o ile pierwsza linia wroga była równocześnie angażowana przez inne oddziały polskie, od frontu. Mogło byc oczywiście tak, że jakaś elitarna piechota wytrzymała do końca i wzięła taką szarżę "na klatę". Ale i wtedy morale pozostałych oddziałów cierpiało, bo patent z dłuższą od piki kopią dawał husarzom niemal pewne rozszarpanie pikinierów nim ci zyskają okazję do celnego pchnięcia, potem rozjechanie schowanych z tyłu strzelców i praktycznie unicestwienie danego czworoboku. I gdy jeźdźców padało przy tym niewielu, odział pancerny zawracał z pozoru nienaruszony, po kolejne kopie, a pocztowi wykańczali niedobitki pechowej formacji pieszej - wszyscy świadkowie zyskiwali głębokie przekonanie, że gdy to na nich padnie przy kolejnej szarży, to koniec, zero szans na przetrwanie, więc może lepiej po prostu rzucić broń i uciec z trasy takiej szarży. Tak naprawdę, wbrew obiegowej opinii, większość bitew, i dawniej, i nawet dziś, wygrywało się wcale nie poprzez wybicie wroga niemal do nogi. Typowa była raczej sytuacja "armia traci 10-20% stanu wyjściowego i albo wykonuje odwrót, albo wręcz ucieczkę, tracąc kolejne tyle, jeśli wróg miał siły i możliwości prowadzić pościg". Więc złamanie morale było zwykle głównym powodem wygranej lub przegranej. A husarze, jak widać, świetnie się sprawdzali jako jednostka do łamania morale. Bo nie ma na polu bitwy niczego okropniejszego od przeciwnika, który na ciebie prze a ty wiesz, że cokolwiek zrobisz - nie jesteś w stanie go dobrze trafić i powalić, nim on ciebie dopadnie. A tak ta jazda działała, na to jej pozwalała przewaga i taktyczna, i w uzbrojeniu/wyposażeniu, i w, co ważne, morale własnym, które było zwykle wysokie, bo każdy błyskotliwy sukces husarii utwierdzał jej żołnierzy w wierze, że w otwartym polu równych sobie nie mają.

Były kiedyś blogi które to opisywały po Polsku. Czyli jakie etapy musiała i jaka prędkością przebyć Husaria oraz jak mogła zareagować naprzeciw piechota uzbrojona w muszkiety.Dlatego tak ważne było by na ostatnim etapie nie było przeszkód pionowych. Stres w czasie walki był taki ze znaleziono muszkiet piechura załadowany sześcioma kulami naraz, odpalenie czegoś takiego zabiło by strzelca.

Sława i chwała dla polskiej jazdy, która sykorzystywała do maksimum swoją siłę, sprawność, manewr i potęgę, a nie "łubudubu" ślepo i bez rozumu

Nareszcie się doczekałem porządnego materiału ... a nie pierdół jak w "Potopie" czy "Ogniem i mieczem" ... ale nic dziwnego - nikt tego manewru dziś nie powtórzy chyba na SGI .

Super opisane. Dziękuję

Rzeczowo i na temat .Dziękuje

Pod Kłuszynem husaria nie przeprowadziła 10-ciu szarż tylko poszczególne chorągwie musiały szarżować do 10-ciu razy. A więc szarż husarskich pod kłuszynem były dziesiątki a nie dziesięć. Po za tym pocztowy husarski to nie była lekka jazda tylko "szeregowy" husarz który niczym nie różnił się od reszty. Lekką jazdą w tamtym okresie byli np. Dragoni.

Bardzo elegancko wytłumaczone. Może dobrze byłoby podać kilka szczegółów o wykonaniu kopii pustej w środku i lekkiej, może o szarży, odwrocie, ustawieniu i kolejnej szarży. O doborze konii i ich szkoleniu. W sumie świetny wykład. Szacun.

Bardzo ciekawy materiał, czekam na więcej :)

Dziekujemy mistrzu❤

Bardzo ciekawe dziękuje ...

Zwykle nie komentuję filmów na RU-vid dotyczących husarii. Mam pytanie do autora skąd wziął informacje na temat takiej techniki wykonywania szarży przez polską husarię ??? Ośmielę się zauważyć że chyba Pan coś nazmyślał, nic mi nie wiadomo o takich technikach. Ośmielę się też zauważyć że znam treść wszystkich zachowanych regulaminów i uniwersałów z XVII i XVIII wieku gdzie się pisze o technikach szarży husarii. Pozdrawiam

Super pozdrawiam

Obawiam się że oddać etapy i isam szyk w filmie można oddać jedynie za pomocą CGI. Prawdopodobnie w prawdziwym życiu chodzi o bezpieczeństwo jeźdźców i koni. Prawda czasu, prawda ekranu, prawda ....😊

Trzeciego i czwartego etapu ataku husarii nie da się filmować. Trzeciego etapu ze względu na braki umiejętności jeździeckich u kaskaderów (dawni jeźdźcy trenowali jazdę już od wieku dziecięcego). Czwartego etapu nie da się sfilmować ze względów bezpieczeństwa - choćby nawet kopie były wykonane ze styropianu. Gdyby nawet zastąpić pikinierów manekinami, zagrożenie stratowaniem przy upadku husarza, jest nie do zaakceptowania. Jedynym sposobem dla filmowców będzie AI i komputerowe generowanie obrazów, ale na dobrej jakości film trzeba będzie jeszcze poczekać kilka lat.

fajiny material i sensowne wytlumaczenie w skuteczny sposob

za husarią nie ustawili się pocztowi tylko pancerni. Pocztowi (chłopi/drobna szlachta) byli żołnierzami husarii powiedzielibyśmy w stopniu szeregowych zaś ich dowódcami byli towarzysze (szlachcice średniozamożni wystawiający na swój koszt poczet)

Aż serce rośnie ! Co ta żydokomuna robi z naszej Polski 😪

bardzo ciekawy film, zostaje na dluzej!

Piękna grafika z 4:50 , pozdrawiam

Dziękuje

Kiedys gdzies czytalelem, ze gdy Tolkien pisal swoja ksiazke "Wladca Pierscieni" i na samym koncu jest atak Rohanu ze wzgorza na armie goblinow, Tolkien wzial ten atak doslownie z ataku Sobieskiego ze wzgorza Kronenber w Bitwie o Wieden. Nawet ponoc rodzina Tolkiena brala udzial w tej bitwie.

super film

Opowiedziałeś o taktyce jednej chorągwi husarskiej. A jak wyglądało uderzenie np. pod Wiedniem? Myślę, że to było coś jak ogromna rewia końska, tylko o wiele bardziej precyzyjne. A przecież odbywało się to w pełnym galopie!

Bardzo ciekawe

👍👌🖖

Wreszcie! Prawidłowy opis szarży husarii! Nie było żadnego bałaganu, ani "kupą, mości panowie", co najwyżej na samym początku - dla zmylenia przeciwnika. Czytałem swego czasu, że w czasie pokoju husarze do znudzenia ćwiczyli szarżę jadąc strzemię-w-strzemię, kolano-w-kolano, aby jeszcze utrudnić sprawę, husarz wraz z sąsiadem trzymali talara między kolanami, nawet podczas zwrotów. Podobnie ćwiczono konie husarskie; taki koń miał w pełnym galopie pędzić ścieżką o szer. ok. 1 m, z ogrodzeniem wzdłuż po obu stronach, po czym na dany znak zrobić zwrot w miejscu o 180 stopni i wrócić. Efekt? Na husarię nie było antidotum. Nikt nie był w stanie się oprzeć, sęk w tym, że to była niezwykle kosztowna formacja; najdroższym elementem wyposażenia był koń kosztujący 800 ówczesnych złotych lub więcej, a towarzysz musiał mieć ich 2-4. Plus wyposażenie: rząd koński, pancerz, koncerz, szabla, pistolety no i wyposażenie pocztowych. Od państwa miał tylko kopie - do jednorazowego użytku. Jeszcze jedno: ówcześnie zasięg skutecznego ognia muszkietów nie przekraczał 80-100 m, a to oznacza, że przy prędkości koni w szarży przeciwnik miał ledwie parę sekund na salwę. (Przypomnę, że najlepsi sprinterzy pokonują 100 m w ok. 10 sekund, koń jest szybszy). Nawet najlepsi strzelcy nie byli w stanie oddać więcej niż 2 strzały na minutę.

Bardzo trafne spostrzeżenia! Proszę kontynuować temat! Pozdrawiam!

JESZCZE PRZYDAŁBY SIĘ MATERIAŁ NA TEMAT miejsca uchwytu kopi. Na pokazach rekonstruktorzy trzumają kopię jak lancę. widok dość śmieszny - na wytoku polowa kopi z tyłu husarza....

Z tyłu to nie pocztowi bo ci byli uzbrojeni podobnie jak towarzysze,z resztą na ich koszt tylko lekka jazda np chorągiew tatarska,a urządzenie do kopii to tok, wytok to część ogłowia końskiego

fajne

Bardzo dlugo szukalem czy ktos podejmie sie tego, zeby wytlumaczyc jak husaria atakowala... co w wielu polskich filmach wyglada bardziej jak ucieczka z pola bitwy niz atak. Trzeba tez oddac poklon panu Miro Szejbowi, ktory w swoich obrazach oddal wlasnie taka poprawna forme ataku, a pan w swoim filmiku wykorzystuje jego obraz. Ps. nawet wiem kto posiada oryginal tego obrazu Miro Szejba.... pan Jakubiak.

To nie wszystko. Sygnałem do zacieśnienia szyku był zjazd dowodzącego i zajęcie miejsca na prawym skrzydle. Jednocześnie dwaj "zajeżdżający" (wybrani przez towarzystwo szacowni weterani) zajmowali miejsca z tyłu. Ich zadaniem było nie pozwolić na wycofanie się komukolwiek z szarży. Mieli prawo zabić dezertera. Gdy pohylono kopie nie było odwrotu.

Rekord polskiej Husarii? Szarża pod Połonką. Husarz wjechał w moskalską piechotę i zanim złamał kopię pod ciężarem sześciu na grilla nadział.❤ Taktyka polskiej Husarii, ta umiejętność rozwijania szyku, by uniknąć ognia muszkietów i zwijania przez skrzydłowych w ostatecznym natarciu. Cyklista górski enduro na elektrycznym rowerze ze mnie Maćka jest żaden. Wolę konia albo klaczkę pod siodło! „Szable do boju, lance w dłoń! Bolszewika goń, goń, goń! Bolszewika goń!”

Ale to ponoć skrzydła powodowały, że wróg uciekał🤣

Pocztowi byli integralną częścią chorągwi i często, lub zawsze odziani byli w pancerze hełmy i uzbrojeni w pałasze lub koncerze. Często wchodzili do drugiego szeregu z kopią jak towarzysz. Czystki w ugrupowaniu wroga po przełamaniu jego linii nie wykonywali pocztowi ( bo ich obowiązkiem było pilnować swojego towarzysza) tylko inna chorągiew, na przykład pancerna (kozacka, petyhorska) tatarska lub nawet rajtarska bądź arkebuzerska.

A co się dzieje z kopiami gdy je skruszą skoro tylce są w tulejkach przy siodle i zostają w nich po skruszeniu ?

Wszystkim fanom husarii polecam świetną książkę o jednej z największych wiktorii polskiego oręża pod wodzą Hetmana Żółkiewskiego czyli "Kłuszyn 1610. Rozważania o bitwie" doktora Radosława Sikory. To zwycięstwo otwarło Mu drogę do zdobycia Moskwy.

dobrze opisane może kiedyś uda się wykonać wizualizacje graficzną 3D

Jeszcze mozna bylo czytac ciut zywiej... Czytalem, ze husarze jechali tak blisko, ze na dwoch pikinierow atakowalo 3 husarzy, co tez dawalo przewage. Nie wiem co dawał okrzyk, ale szarzujace dziesiatki lub setki koni niewatpliwie powodowaly, ze ziemia sie trzęsła.

Z jakich źródeł czerpał Pan wiedzę na ten temat?

Gratuluję wiernego opisu tego wojska i jego działań. Jednocześnie współczuję materiału zdjęciowego i filmowego; zdaję sobie sprawę, że tylko taki - powielany z maniakalnym uporem - był do pańskiej dyspozycji. Tak nasza husaria wyglądała u swego zmierzchu, będąc eskortą honorową na pogrzebach dostojników. W boju "zadaszenia" z piór nie używano nigdy; bywały czasem jakieś pióra w pęczkach, ale zawsze przytwierdzone do tylnego łęku kulbaki. I nie było żadnego świstu piór, który przerażałby przeciwników; flaga na kopii, rozcięta na 2 płomienie, łopotała przeraźliwie, zacierała widok galopującej chorągwi, a niekiedy płoszyła konie przeciwnika. Pułki muszkieterskie mogły oddać 1 skuteczny strzał do szarżujących husarzy, nie więcej. Były na straconej pozycji. ZAWSZE. Była taka szarża, gdzie husarz nadział na swoją kopię 6-ciu muszkieterów, jak na szaszłyk. Zaś zaciężne piechoty, zaciągając się pod czyjeś rozkazy, często stawiały 1 warunek: "nie będą walczyć z husarią", kropka.

Czy nie pominął Pan rozkazu ,,ścieśnij się"?

Blagam, niech Pan na wspaniałych rysunkach pomocniczych usunie te paragrafy zza pleców husarii. Pliiiiiisss / kitajki dłuższe może Pan zrobić/

Zastanawia mnie kwesta pocztowych. Czytałam że pocztowi w różnych typach chorągwi byli tak samo uzbrojeni jak towarzysze.

Wielki szacunek dla tej formacji ❤

Skrzydła na wstępnym etapie ukrywały szyk i utrudniały celowanie muszkieterom bo sylwetki były wyższe i strzelali zbyt wcześnie. Po za tym , nie było widać, które skrzydło jest silniejsze by uderzyć z flanki.

To nie do końca może być prawda. Nie zachowały się żadne dokumenty odnośnie strategii i musztry husarii. To o czym pan mówi to tylko przypuszczenia. Historycy opierają ją na obrazach historycznych a rekonstruktorzy wojskowi na własnych doświadczeniach. Tak naprawdę nigdy nie dowiemy się prawdy jak wyglądała szarża Husarii. To naprawdę ciekawy materiał, ale oparty na przypuszczeniach. Pozdrawiam

To opis taktyczny dotyczący jednego oddziału a nie całej formacji.

Czyli jednak można odpowiedzieć na pytanie z tytułu bez zbędnego pitolenia. Najlepszego życzę autorowi

Czy to jedyny manewr?

pocztowi to wcale nie lekka jazda...

60km to przesadził Pan trochę :)

Wiele już widziałem takich opisów szarży ale jedno mi się nie zgadza. Nawet różnica 3m długości kopii nie tłumaczy niskich strat. Koń z galopu nie zatrzyma się w miejscu tylko też ma "drogę hamowania" Koń też dobrowolnie nie wpakuje się na "las" pik. Gdyby było jak w tym opisie to 80% koni z pierwszego szeregu by tego nie przeżyła. a "Towarzysze" którzy by z nich spadli zostali by stratowani. Zwrot także nie był możliwy w tak zwartej formacji, koń potrzebował by do zawrócenia w miejscu właśnie ok 3-4m między husarzami. Moim zdaniem ze względu na szerokość formacji pikinierów atakowano taki czworobok z przejeżdżając obok systematycznie "zwijano" go od boków, co pozwalałoby w zasadzie bezkarnie eliminować przeciwników. Potwierdzały by to podejrzenie szarże z koncerzami w niektórych bitwach. Frontalna szarża z koncerzami na pikinierów byłaby samobójstwem - atakując z flanki przy nieco wyższych stratach w koniach byłaby do zrealizowania i z dużym prawdopodobieństwem skuteczna.

Wszystko to legeda By wszystko to tak piekni wygladalo trzeba bylo miec zawodową ,dobrze wyposazona armie-silne ponsrwo, prlny skarbiec,wola polityczna-u Nas nigdy tego nie bylo.Dlatego pospolite ruszenie i kozacy rejestrowi to wszystko na co nas bylo stać.

Będzie jeszcze Wielka Polska

Skąd husarze brali nowe kopie? Dlaczego kopie husarskie były tak długie? To opis taktyczny ataku jednego pododdziału. Jak współdziałało parę takich oddziałów. Tu najciekawsze o czym nie powiedziałeś.

Podobno w czasie szkolenia wkładano monetę (dukat) pomiędzy konie dwóch jeźdźców i gdy jeźdźcy nie potrafili tak dowieść monety do dowódcy(gdy upadła na ziemię) to była jego.

Ale pomieszane tłumaczenie . Widać że autor nie do końca rozumie temat . W pierwszym rzucie stawali towarzysze w drugim pocztowi husarscy . Na tyłach oczywiście mogli znajdywać się oczywiście luźni pocztowi tzw. Luzacy którzy podawali w walce utracone kopie czy nowe konie . Ale oni napewno nie szarżowali do ataku ))). Atak uzupełniający stanowiły głównie chorągwie kozackie / pancerne . Kolejna kwestia w klasycznej taktyce husarii która zakładała jak najmniejsze straty własne , po użyciu kopiii ,jeśli szyk wroga został nie rozerwany husaria zawracała tak żeby kolejne chorągwie mogły atakować , oraz ta sama chorągwie po zabraniu nowych kopii mogła ponowić atak . Koncerze używane były również ale dopiero kiedy już zabrakło kopii .

ja jestem jednak bardzo ciekawy co gdyby przeciw husariii wytoczyc nie piknierów a ciezka piechote rzymską jak wiemy z lekcji historii formacja żówia była formacją nie do przebicia przez zadna istniejaca piechote a tym bardziej przez jazde dodajmy do tego jeszcze falange i powstaje cosik na pozor zółwia z kolcami i chocby husaria miala te kopie metow 10 a nie 6 niewiele byla by wstanie zrobić dodajmy jeszcze do tego bron z 18 wieku albo kusze jakie byly skutecznie w sredniowieczu czemu nie mialo by to byc skuteczne przeciw husari a otrzymamy oddzial jaki nie da sie go pobic ... bez oczywiscie altylewri czy bomby jądrowej pozdrawiam

Słabe to strasznie. W istocie szyk zwierano przed szarżą a nie w trakcie

Na filmie to bezładna Kupia leci. A to był długo szkolony atak a i był do tego specjalny Koń Polski specjalnie Hodowany dla Husarii i specjalnie trenowany jego Hodowla objęta była ścisła tajemnicą kto by ją wydał płacił gardłem bez względu na pochodzenie.

przy następnej szarży musiałbyć sygnał dla pocztowych do odwrotu

Zgadza sie... dobra robota... ale jest blad na rys. Husarz nie uderzal kopia w twarz wroga, ale pod pancerz kopijnika. Dodac nalezy, ze wstydem bylo wrocic z kopia, a jeszcze wiekszym wstydem bylo nie trafic w cel. Tu kazdy husarz byl mistrzem! Pozatym, koncerz byl w uzyciu przed szablami i nadziakami - sila rozpedu mozna bylo jeszcze przebic wroga. To tyle uzupelnienia.

Następny samozwańczy ekspert widocznie ma kontakt z zaświatami