Jestem warszawiakiem, ale należę do tej mniejszości swoich rodaków, która potrafi spojrzeć na historię własnego kraju nieco, jakby to rzec, bezstronniej, z pewną dozą empatii wobec sąsiadów czyli z pewną umiejętnością wsłuchiwania się w ich argumenty i racje. W przypadku Wilna racje wydają się być po stronie Litwinów, zarówno w kontekście argumentów wysuwanych przez Dmowskiego w Wersalu (odnośnie polskiego historycznego prawa do Gdańska), jak i w kontekście "metod" jakie stosowali emisariusze Piłsudskiego w negocjacjach z Litwinami, jeszcze wtedy gdy Piłsudskiemu rzekomo zależało na utworzeniu Litwy kantonalnej, ze stolicą w Wilnie, z trzema językami urzędowymi. Sporo na ten temat miał do powiedzenia litewski dyplomata Stanisław Narutowicz, brat naszego pierwszego prezydenta, który w tych negocjacjach uczestniczył. Dodatkowo pamiętajmy o tym, że zjawisko pt. "Polacy na Wileńszczyźnie" jest znacznie bardziej skomplikowane niż niektórym się wydaje i nieco przypomina zjawisko pt. "Niemcy na Opolszczyźnie po IIWŚ". Generalnie na początku XX wieku kryterium narodowościowym w tym regionie stał się język, a deklaracje narodowo-etniczne z końca XIX wieku strona polska skrzętnie pomijała i właściwie do dziś tamte dane marginalizuje. Nie zmienia to jednak faktu, że o ile Polska faktycznie miała tzw. historyczne prawa do Gdańska (miasta, w którym ludność polska z pewnością nie stanowiła większości), o tyle nie miała dokładnie żadnych historycznych praw do odwiecznej stolicy swojego wielowiekowego sojusznika. Wilno nigdy nie wchodziło w skład Królestwa Polskiego. Pierwszy raz w granicach Polski znalazło się... w XX wieku, w roku 1922. W Polsce jednak ludzie tacy jak ja zdają się być w mniejszości, a potem niektórzy Polacy dziwią się, dlaczego nasz naród jest tak nielubiany przez sąsiadów i właściwie przez wszystkich, którzy mieli z nim jakkolwiek do czynienia. Zresztą większość komentarzy poniżej też jest autorstwa ludzi, którzy, delikatnie mówiąc, nie zachwycają i którzy nadal chętnie by poniżali Litwinów. Odbiór tych treści przez praktycznie każdego przeciętnego Litwina byłby z pewnością negatywny. Na szczęście wśród osób wykształconych, mądrych i prawych, jest znacznie większe zrozumienie złożoności dziejów polsko-litewskich a ponieważ mówimy tu także o ludziach zacnych, to wiemy, że za tym kryją się dobre intencje, chęć okazywania sobie wzajemnie szacunku, zrozumienia, pojednania i zbudowania trwałych relacji dobrosąsiedzkich.
@@damakameliowa5712Wiadomo Ukraincy nie lubią mówić o Wolyniu Najlepiej mówić że Wolynia nie było a jak ktoś chce rozmawiać to Ukrainiec powie Trolu moskiewski ha ha Jeszcze odszczekacie wasze kłamstwa o Wolyniu
Temat w Polsce zupełnie nieobecny, inaczej niż na Litwie. Prosimy o więcej! Piszę z ciekawości ale także by mieć jakieś narzędzia w dyskusji z Litwinami, bo oni zawsze chcą z nami rozmawiać o Żeligowskim i polskim ucisku
@@marvju209 no ale była polska większość w Wilnie, to dlaczego miasto nie miało należeć do Polski? A jeszcze w 1910 r. szacowano, ze większość mieszkańców Kowna była etnicznie Polakami...
To był supeł gordyjski (nie węzeł 😂). Rozplątanie tego tak, by wszyscy byli zadowoleni, było niemożliwością. Do tego Niemcy bardzo obrażeni, że Polska się odrodziła, bruździli nam gdzie tylko mogli. Litwini otwarcie przyznają, że pomagali im organizować państwo w niemal każdym obszarze
@@marvju209 no cóż, z punktu widzenia niemieckiego i rosyjskiego powstanie Litwy było korzyścią; odtworzenie WKL byłoby problemem. Polska nie miała siły politycznej, żeby odwrócić ten trend, który i tak byłoby bardzo trudno odwrócić.
W XIX większość nacji zdecydowała o definiowania swojej tożsamości narodowej przez pryzmat etniczny, bądź etniczno-religijny. Pośród grup o splątanej historii i geografii musiało to prowadzić do konfliktów. Dlaczego przypadek polsko-litewski miałby być innym?
Akurat litewska etniczność litewskich Polaków nie podlega dyskusji, nie tylko dlatego, że statuty litewskie zakazywały masowego osadnictwa polskiego w WKL. Analogicznie jest z Niemcami z Opolszczyzny - wielu z nich w ogóle nie posiada etnicznie niemieckich przodków. Na Litwie zdecydował język i taki był wówczas przekaz propagandowy, który nasilił się po rewolucji 1905 roku. Mówisz w domu po polsku, to jesteś Polakiem. Z mocno spolonizowaną Litwą nie było to takie proste i jednoznaczne, przynajmniej w XIX wieku. Niestety polska historiografia można powiedzieć, że wręcz fałszuje przekaz o tych procesach społecznych i politycznych, troszkę w duchu anachronicznego już nacjonalizmu XIX i początku XX wieku. Jest przekaz polonocentryczny, ale jakby tak trochę poskrobać, to okazuje się wprost absurdalny i bardzo łatwo w "polskiej" argumentacji wyłapać hipokryzję. Gdańsk to polskie miasto, bo miasto Królestwa Polskiego, a Wilno... to polskie miasto, bo ludzie mówią po polsku, a to że nigdy w historii nie należało do Polski, to taki drobiazg.
Szkoda, że za moich czasów w szkole nigdy o tym nie uczono na historii i nie było o tym w podręcznikach i że dopiero teraz się dowiaduje o tym o czym dzisiaj było mówione w tym podcaście i szkoda, że nauczycielki historii nie uczyły historii by zainteresować tak jak tutaj, tylko jakieś daty i wydarzenia na szybko i nigdy nie tłumaczyły ani nauczycielki ani podręczniki o co w ogóle chodziło i dlaczego jakieś wydarzenie miało miejsce czy dlaczego coś się gdzieś działo i tego wielce szkoda
"Szkoda, że za moich czasów w szkole nigdy o tym nie uczono na historii" ----------------------------- a ty chciałas zeby komunisci w PRL-u uczyli się prawdy o Katyniu, Wołyniu, o Litwie ? Tym razem Polacy sami dali starym komuchom władzę i ci juz zapowiadają ze nie bedą uczyć polskich dzieci o tym co najbardziej polskie.
Dopóki nie rozpadnie się Federacja Rosyjska ,Litwa będzie zależna od polskiego wsparcia militarnego. Nawet w ramach NATO ,polskie zaangażowanie pozostaje kluczowe, to po prostu wymusza geografia. Ten fakt może być niewygodny dla obu stron ale bez zaakceptowania go trudno o dobre wzajemne relacje, choć w prawach mniejszości, szacunku i innych wartościach trzeba dążyć do symetrii to w niektórych obszarach jej nie będzie, nasza wzajemna zależność nie ma tej samej wagi. Spośród Państw Bałtyckich wrogość daje się wyczuć tylko u Litwinów choć Łotwa była lennem Polski. Bardzo fajny podcast. Być może wspólne spojrzenie na Białoruś może być jakimś fundamentem zbliżenia z Litwą.
Ja uwazam ze watro tez zrobic podkast o zbrodni w Ponarach na drugiej wojnie gdzie Litewska Sauguma wynordowala 20 000 Polakow i 100 000 Zydow . O tym malo mowi sie w Polsce . A jesli juz taki podcast jest to prosze o tytul 😊
Polskie oddziały też organizowały operacje przeciwko ludności cywilnej na tych terenach. Mówi się, że odwetowe, ale nie wiem, czy to wystarczające wytłumaczenie zabijania kobiet i dzieci.
Każdy naród buduje swój mit narodowy. Wielka szkoda, że Polacy i Litwini się podzieli. Racjonalnie rzecz biorąc Polska etniczna, Kowieńska Litwa, Łotwa, Białoruś, Ukraina i Mołdawia powinny być w jednym Państwie ❤❤❤.
Miałem z Litwinami co najmniej trzy spotkania: W Wilnie i Kownie i jeszcze raz na Mazurach z parką polsko-litewską parką. W Koźnie byli Żmudzni, w Wilnie Litwini i prześladowani Polacy. Na Mazurach spotkałem parkę Polkę z Litwinem. Wileńska Polka mała ogromy żal, że my POLACY z RP3 nie uważamy ich dialekt języka Polskiego. Dialekty języka Polskiego czy są z Litwy, Białorusi, Ukraniny!
Nie da się ukryć, że Litwini mają mnóstwo powodów by nie lubić Polaków. Przez wieki byli naszym głównym sojusznikiem a my na koniec anektujemy ich odwieczną stolicę. Wczuwając się w ich sytuację, zupełnie się im nie dziwię.
@@ZygmuntMaj wspomniane przecież było o dwustronnych działaniach, zresztą zważywszy jak współcześnie się Żmudzini zachowują przypuszczam że wówczas podobnie.
To ruscy wymyslili ta teorie, tzw. litwinizm razem z panslawizmem. 80% szlachty nawet przed unia lubelska to byli etniczni Litwini. Do tego za czasow jagiellonskich rusini nie mieli dostepu do urzedow wladzy centralnej na Litwie wlasciwej. Litwini stanowili element rzadzacy. Fakt ze szlachta poslugiwala sie jezykiem ruskim i polskim jednak tozsamosc narodowa byla oparta na etosie litwy poganskiej, nie Rusi, prawoslawia itd. Patrz Henryk Lowmianski "O pochodzeniu szlachty litewskiej".
@@Katarzyna-dc2yt Litwa= Żmudz + Auksztota (a wiec Wilno). Wielkie Księstwo Litewskie=Litwa + ziemie ruskie podbite przez wielkich książąt - Rus Biała, Rus, Czarna itd. Ludność WKL była w większości słowiańska i prawoslawna ale szlachta litewska była w większości pochodzenia bałtyckiego, co tez potwierdzaja badania DNA potomkow szlachty WKL. Za czasów Jagiełły na samej Litwie Rusinów nie było prawie wcale. Wielcy książęta i bojarowie znali język ruski, a wpływy kulturowe Rusi były wówczas ogromne, mimo to identyfikowali się jako Litwini i starali się oddzielić pogańskie, potem katolickie centrum władzy, od Rusinów.
A nie bylo tak, ze po upadku powstania styczniowego administracja carska swiadomie wspierala litewskie "przebudzenie", aby oslabiac kulture polska na kresach?
Od czasu Katarzyny Wielkiej wszystkie struktury administracji cesarstwa rosyjskiego znalazły się w niemieckich rękach. W urzędach Rosjanie oficjalnie sprawowali funkcję nadrzędną, która sprowadzała się do bez krytycznego zatwierdzania wszystkiego, co stworzyli podlegli im niemieccy urzędnicy. 1894 sojusz Rosji z Francją i ekonomiczne wypchniecie Niemiec przy zachowaniu niemieckiej administracji było największym błędem Rosji. 'Administracja carska' pozostała w niemieckich rekach aż do roku 1918, co dawało Niemcom praktycznie nieograniczone możliwości dla działania V kolumny. W 1921 zarząd wszystkich rosyjskich portów i zarząd całego przemysłu ciężkiego znalazł się ponownie w niemieckich rekach. Lenin osobiście nadzorował przyznawanie niemieckim firmom licencji. Nadanie antypolskiego charakteru Gimnazjum w Mariampolu, w którym kształcili się sygnatariusze litewskiej niepodległości, było niemieckim pomysłem. W swoich długoterminowych planach dotyczącymi Litwy jak i Ukrainy, Niemcy zadbali o wykształcenie kadr, które mogłyby przejąć w ich imieniu sery rządów nowo powstałych państwach.
Nie. Po powstaniu styczniowym kultura litewska była jeszcze bardziej prześladowana od polskiej. Np. zabroniono wydawania książek po litewsku, czego my nigdy nie doświadczyliśmy
@@marvju209 Od 5 IV 1864 r. obowiązywało rozporządzenie nakazujące używanie wyłącznie języka rosyjskiego na szyldach sklepowych oraz w prowadzeniu rachunków i ksiąg kupieckich. W tym samym roku zakazano w wileńskich szkołach nauki języka polskiego, nawet jako przedmiotu nadobowiązkowego oraz zamknięto polskie czytelnie. Od 3 XI 1865 r. obowiązywał na Litwie wprowadzony przez generał-gubernatora Kaufmana zakaz noszenia strojów polskich i używania zaprzęgów konnych w stylu polskim. Od 21 VIII 1868 r. generał-gubernator Potapow wprowadził zakaz mówienia po polsku w miejscach publicznych, o czym podano do wiadomości w obwieszczeniu rozklejanym na murach miasta. Obwieszczenie informowało o wprowadzonym zakazie posługiwania się językiem polskim w miejscach publicznych. Miejsca, w których zakaz obowiązywał zostały szczegółowo wymienione w obwieszczeniu. Znalazły się wśród nich urzędy państwowe, kościoły, teatry, kluby, hotele i zajazdy, restauracje, kawiarnie, piwiarnie, winiarnie, wszelkiego rodzaju punkty handlowe. Zakaz objął także parki i ulice. Wymieniono również drukarnie, zakłady litograficzne i fotograficzne. Pomimo szczegółowego określenia wszelkich możliwych miejsc publicznych w obwieszczeniu dodano także słowa " i w ogóle we wszystkich miejscach, do których ludność ma prawo wstępu" a także w sytuacjach prywatnych, z wyjątkiem rozmów domowych i w rodzinnym kręgu”.
chciałbyś żeby tak było? ja bym wolał żeby rosja wjechała do twojego domu i żeby nikt nie kiwnął palcem, ale Litwę to bym wolał obronić, bo nie życzę sobie rosji wokół Polski.
Zupełnie o tym zapomniałem. Niezmiernie ważnym elementem, który praktycznie nigdy nie jest podejmowany przy omawianiu stosunków polsko-litewskich w okresie międzywojenny jest Unia Konstytucyjna z 3 maja 1791 r. Wszyscy koncentrują swoją uwagę na konstytucji, pomijając fakt, że w wyniku tej unii Litwa zrzekał się statusu autonomii i doszło do całkowitego złączenia się Litwy z Polską. Litwa stała się jednym z regionów Polski na takiej samej zasadzie jak Wielkopolska, Małopolska, Mazowsze czy Ukraina. Ziemie ukraińskie ponownie potwierdziły przynależność do Polski. Unia Konstytucyjna dawała Polsce prawo do odrodzenia się w granicach z 1772 r. Roszczenia terytorialne odradzającej się w 1918 Polski nie były bezpodstawne i nieuzasadnione.
Późniejsze zaręczenie wzajemne obu narodów zniosło postanowienia konstytucji i potwierdziło niezależność obu członów Unii - wielkiego księstwa i korony
@@pankracy119 Coś ci się pomyliło. Zaręczenie Wzajemne precyzowały związek Litwy z Polską, nie zrywały postanowień unii konstytucyjne, były jej uzupełnieniem. W wyniku powstania jednego nierozerwalnego państwa, Rzeczpospolitej Polskiej, doszło do automatycznego anulowania Unii Lubelskiej z 1569.
@@rebuzz6866 w gruncie rzeczy dyskusja na ten temat nie jest skończona, toteż i rzecz nie jest trwale przesądzona. Co innego pisał kiedyś Halecki (tak jak Ty), a współczesnie do innego np. Bardach. Tym niemniej - rzecz bardzo ciekawa
jeżeli dawała prawo do odrodzenia się w granicach 1772, to bez Litwy, roszczenia były bezpodstawne, bo Polska nie była już królestwem, szlachta polskojęzyczna ruskiego pochodzenia, ale jednak litewska.
Są różne szacunki. Na pewno na terenach dzisiejszej Litwy to Bałtowie dominowali. I to Bałtowie rozszerzali zakres terytorialny Litwy przejmując księstwa ruskie. Elity na początku na pewno były głównie bałtyjskie i to one wytyczały kierunek rozwoju państwa litewskiego. W Królestwie Polskim Polacy też nie stanowili większości, ale nadal uważa się, że Królestwo Polskie było państwem polskim, tak jak Wielkie Księstwo Litewskie było państwem litewskim.
Ta unia do dzisiaj nam bokiem wychodzi. Będąc w Wilnie, cały czas trzeba wysłuchiwać jakie oni mają do nas pretensje. Cały szczęście, że teraz dzieli nas granica i oby tak zostało na zawsze.
Kuczem do zrozumienia zagadnienia jest to, że Liwa i Żmudź były dwoma oddzielnymi podmiotami politycznymi i narodowościowymi. Żmudzin używający języka żmudzkiego (dzisiejszego litewskiego) nie był Litwinem, a Litwin z językiem polskim i ruskim nie był i być nie mógł Żmudzinem. Żmudź była autonomią w ramach Wielkiego księstwa Litewskiego, miała oddzielny od Litwy rząd, skarb i wojsko. Dlatego na mapach zawsze była zaznaczana jako oddzielne od Litwy Księstwo Żmudzkie. Oficjalnym językiem Litwy od roku 1669 był język polski ze specyficznym akcentem i lokalnymi naleciałościami. W 1669 język polski nie wyparł dzisiejszego języka litewskiego (wówczas żmudzkiego), ale zastąpił język Ruski, który był oficjalnym językiem Litwy od przeszło 100 lat przed zawarciem pierwszej unii Polsko Litewskiej w 1385.
u cioci na imieninach dowiedziałeś się tych bzdur? Dzisiejszy litewski opiera się na dialektach auksztockich. Ale fakt, ludzi o niskiej inteligencji, powielających mity i bzdury, dość często się spotyka w internecie.
@@rebuzz6866 powiedz więc jasno i klarownie, dlaczego powielasz bzdury, jakbyś pochodził z rosji? Nie potrafisz przyswajać prostych faktów? Te brednie o języku litewskim przypominają teorie o tym, jakoby mówiący w jidisz (dialektem języka niemieckiego) Żydzi byli Chazarami a więc ludami turkmeńskimi ze stepów azjatyckich (gdzie nauczyli się owego niemieckiego). Ludzie podobni do ciebie takie treści głoszą w internecie. Dialekt żmudzki istnieje do dzisiaj i jest mocno odrębny od standardowego litewskiego opartego na trzech dialektach z Auksztoty. Jest na tyle odrębny (i zawsze był), że niektórzy twierdzą, że można go nazywać odrębnym od litewskiego językiem. I naprawdę wystarczy przeciętna inteligencja by błyskawicznie wyszukać informacje o tych prostych faktach, zamiast kłamać w internecie. Absurdem jest też twierdzenie, że członkowie Taryby oraz innych organizacji niepodległościowych pochodzili ze Żmudzi. Żmudzini akurat wśród nich stanowili wyraźną mniejszość, co łatwo zweryfikować sprawdzając pochodzenie, nazwisko po nazwisku, każdego członka pierwszego rządu litewskiego po IWŚ. I tutaj też wystarczy przeciętna inteligencja.
@@PiotrJaser Nathan Hanover w książce pod tytułem Abyss of Despair opublikowanej w Wenecji w 1652 wyjaśni ci, dlaczego żydzi mówią dialektem Jidisz. Kopia książki po angielsku jest dostępna w internecie. Twoja wiedza oparta jest na błyskawicznym wyszukiwaniu informacji w internecie. Bez względu na źródło pochodzenia informacji i większego zastanowienia łykasz wszystko to, co znajdziesz. Tak też można. :)
@@rebuzz6866 przede wszystkim zauważa się u ciebie praktycznie całkowitą niezdolność do czytania ze zrozumieniem. Możesz spróbować coś przeczytać, ale twoje interpretacje będą kuriozalne, tak jak w przypadku twojej interpretacji aktu Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów. W rezultacie cały czas idziesz po bandzie i reprezentujesz absolutne skrajności, najbardziej oszołomionych ludzi. Niektórzy mogą uznawać, że fałszujesz świadomie, celowo, ja myślę, że decyduje jednak bardzo niska inteligencja. W wymienionym akcie nigdzie nikt nie pisze o włączeniu Litwy do Polski i uznaniu Litwy za kolejną polską prowincję. Wprost przeciwnie: akt powołuje się na unię dwóch podmiotów. Nawet Komisja Skarbu miała posiadać RÓWNĄ liczbę przedstawicieli Polski i Litwy. Nie przedstawicieli Małopolski i Litwy, ale całej Polski i Litwy. Ale ty i tak nie potrafisz tego zrozumieć.
Tak, w ogóle nie było nacjonalizmu w komunizmie. Np. operacja polska wcale nie dotyczyła Polaków, koreańska Koreańczyków, a niemiecka - Niemców. No sztandar ludzkości jak marzenie!
@@tobythc8634 Operacja Polska - zainaugurowana rozkazem z 11 sierpnia 1937 r., była największą z operacji "narodowościowych" w dziejach Sowietów. Mordowano i więziono Polaków nie za to, że byli szpiegami, byli tacy czy śmacy, ale za to, że byli Polakami. Rozkaz z 11.08,1937 to zapewne najbardziej śmiercionośny znany rozkaz na piśmie (przy założeniu, że nie ma pisemnego rozkazu przeprowadzenia Holocaustu, etc.)
Nacjonalizm skłócił nas praktycznie ze wszystkimi. Rację miał Jan Nowak-Jeziorański gdy mówił, że nacjonalizm był przeciwieństwem patriotyzmu. Ciągle nam szkodził. Litwini byli naszymi najważniejszymi sojusznikami dosłownie przez wieki. Dzięki nim, dzięki tamtej unii urośliśmy w siłę. Sojusz polsko-litewski nie był łatwy, również po Unii Lubelskiej było wiele zgrzytów, ale mimo wszystko byliśmy sojusznikami. Nacjonalizmy sprawiły, że staliśmy się wrogami. Większa część winy, jak to zwykle bywa, leży po stronie większego. Polskie poczucie wyższości, polska arogancja, polski dyktat a pretekstem do tego polonizacji całej elity litewskiej i sporej części mas. Ostatnim akordem unii polsko-litewskiej było Powstanie Styczniowe, ale potem zaczęły się dziać między nami złe rzeczy. Polska nie miała żadnych historycznych praw do Wilna. Do Gdańska, owszem i zostało to uznane, bo po IWŚ Gdańsk nie znalazł się w granicach Niemiec, ale Wilno, które nigdy w historii nie znajdowało się w granicach Polski i które zawsze było stolicą naszego sojusznika?
Pana Stanislawskiego wyróznia przede wszystkim to, ze jest mistrzem mowy polskiej. Sluchalbym go nawet gdyby opowiadal o ksiazce telefonicznej z Radomia
Fortel Piłsudskiego z "buntem Żeligowskiego" trochę tak wyglądał, niestety. Wielu Polaków nie wie, że po owym buncie Wilno wcale nie znalazło się w granicach Polski, lecz stało się na dwa lata stolicą Republiki Litwy Środkowej, państwa marionetkowego, ale uznawanego na arenie międzynarodowej. Piłsudski przyrzekł wtedy Francuzom, że uszanuje podmiotowość Litwy Środkowej i nigdy nie anektuje Wilna. Piłsudski znany był z łamania umów, ale okłamanie Francuzów sporo Polskę kosztowało, szczególnie kilka lat później, gdy Niemcy weimarskie wypowiedziały Polsce wojnę ekonomiczną, która zbiegła się w czasie z kryzysem światowym. Polska należała do państw najbardziej dotkniętych tym kryzysem, właśnie ze względu na działalność Niemiec i brak wsparcia gospodarczego ze strony Francji.
Jako mieszkaniec zachodniej Polski nigdy nie widziałem żywego Litwina ani nigdy nie wiedziałem o aż tak skomplikowanych stosunkach Polsko-Litewskich. Trochę kwadratura koła. Z daleka nie znając zaszłości Wilno powinno być stolica Liwy . W końcu stolicą Polski (Korony) była Warszawa ( wcześniej Kraków) a Litwy Wilno. Rozgrywki etniczno - ludnościowe zawsze bywają ryzykowne i nigdy nikogo nie zadowalają. Owoce tamtych czasów kładą się cieniem do dzisiaj .
@@Arpa61 Dziękuje ponownie łaskawco za kaprys odpowiedzi o głębokiej treści i dogłębnym przesłaniu godnym wielkiego myśliciela "masz stolice w Berlinie " po prostu klękajcie narody!!!
Zgadzam się. Jestem z Warszawy, więc mam bliżej, ale widzę to podobnie. Wilno było stolicą Litwy od czasów Giedymina i żadna propaganda tego nie zafałszuje. Co więcej, Wilno było stolicą naszego najważniejszego sojusznika. Anektowanie stolicy sojusznika jest czynem mało szlachetnym. Ludność polska? O tym też już doskonale wiadomo. Statuty litewskie zabraniały masowego osadnictwa polskiego na Litwie, ale z czasem język polski zaczął w wielu regionach Litwy dominować, a już niemal całkowicie stał się językiem litewskich elit. Na początku XX wieku okazało się, że język jest kryterium narodowościowym. Może nie w Irlandii, może nie w Szkocji, ale polski Ruch Narodowy chciał żeby to było kryterium na Litwie. Ale już nie w Gdańsku, wszak Dmowski w Wersalu błyskotliwie perorował, że polska ma historyczne prawo do Gdańska, wszak było to największe i najbogatsze miasto Królestwa Polskiego.
Został zupełnie pominięte, że to samo rozpoznawanie się narodów na terenie Polski było w 100% finansowane przez Niemców, którzy również zapewniali działaczom narodowościowym, de facto agentom cesarstwa niemieckiego i austriackiego, pełny trening ideologiczny i organizacyjny. Smetona nigdy nie ukrywał faktu, że zwołał Tarybę i ogłosił nieodległość Litwy na bezpośredni rozkaz Paula von Hindenburga naczelnego dowódcę niemieckich sił zbrojnych na wschodzie. Również zostało pominięte, jest to chyba jedyny taki przypadek w historii, że Niemcy 9-10 (?) miesięcy przed zakończeniem działań wojennych wpłaciły Litwie odszkodowania wojenne z adnotacją, na utworzenie litewskiej armii. 75% populacji Litwy mieszkało na terenie Litwy Środkowej co oznacza, że Rząd Smetony na Litwie Kowieńskiej działał i opierał się na poparciu mniejszości Litwinów. Nawet i tam nigdy nie udało mu się przekroczyć progu 40%. Co ciekawe, statystyki litewskie nie podają ile osób uprawnionych do głosowania na Litwie Kowieńskiej brało udział w wyborach, są podawane jedynie dane %. Bardzo szybko, bo już w wyborach 1926 zorganizowanych przez rząd Smetony, jego rząd przegrał i przeją władzę w wyniku przewrotu wojskowego, dzięki któremu pod niemieckim nadzorem, nieprzerwanie sprawował władzę do roku 1940.
I znowu szuka Sie winnych za granica. A moze glowna przyczyna byla nieudolna wladza w Rzeczpospolitej. Skorumpowana i zachlanna polska szlachta, ktora gardzila wlasnym krajem i u ktorej na pierwszym miejscu stal wlasny interes a nie dobro kraju.
@@Bugslickpotrzeba naprawdę dużo złej woli, aby napisać taki komentarz. W powstaniach listopadowym i styczniowym brała udział głównie szlachta, większość działaczy z Wiosny Ludów to była szlachta, większość architektów odzyskania niepodległości w 1918 r. to również była szlachta.
@@Deveriell Co nie zmienia faktu, ze to ta grupa byla odpowiedzialna za oslabienie a nastepnie upadek Rzeczpospolitej. Dlatego nie powinno dziwic , ze litwini nie chcieli byc na sile polonizowani. Sytuacja podobna do tatarow zaporowskich. Aby ochronic sie przed ekspansja polska na wschod, szukali pomocy u rosjan a ci z biegiem czasu starali sie przejac ich tereny a ich samych wysiedlic lub zrusyfikowac. Tereny czysto polskie to tylko Wielkopolska, Mazowsze ,Malopolska.
Nowocześni Litwini mają przedziwną interpretację własnej historii. Po pierwsze jeszcze przed Jagiełłą ulegli w znacznym stopniu rutenizacji. Ponoć Polacy z Wileńszczyzny są spolonizowanymi (Biało)Rusinami. Gdy byłem służbowo około 10 lat temu na Litwie, rozmawiałem z Litwinem, który twierdził, że nie ma Polaków na Litwie a ci co są mówią lokalnym narzeczem. Po prostu przejaw okropnego nacjonalizmu.
W dużym sensie jest to prawda. Populacja szlachty rdzennie polskiej na Litwie (identycznie na Ukrainie) wynosiła 2% z największym jej nasileniem w rejonie wileńskim gdzie stanowiła 3% ogólnej populacji szlachty. Proces polonizacji rozpoczynał się do szlachty litewskiej związanej z dworem królewskim, której obowiązkiem była obrona Litwy. Jeśli sprawdzisz lokalizacje fortec obronnych przed krzyżakami, lub skupiska szlachty litewskiej zobaczysz, że ich lokalizacja pokrywa się z najliczniejszym skupiskami polskości na Litwie. Lauda opisana w Potopie Sienkiewicza jest tego najlepszym przykładem. To, że szlacht laudańska została całkowicie wymordowana przez Litwinów podczas DWS to inna sprawa. Specjalne komisje dawały im możliwość powrotu na drogę utraconej litewskości. Ci, którzy odmówili a odmówili wszyscy, z całymi rodzinami byli odsyłani do niemieckich obozów koncentracyjnych, ich majątek ulegał konfiskacie i przechodził na skarb państwa litewskiego. Dzisiaj na Laudzie nie pozostał po nich najmniejszy ślad. Jednak historia sprawiła Litwinom psikusa, bo w swoim rozpędzie niszczenia wszystkiego, co polskie, zniszczyli dom Miloszów. Mały park i tablica upamiętniająca miejsce narodzin Czesława Miłosza jest tam jedynym śladem polskoci. Nigdy nie słyszałem, że polski jest jednym z narzeczy litewskich, dobre.
@@rebuzz6866Straszna historia. Co do narzecza, to Litwin nie tyle twierdził, że to odmiana języka litewskiego, co mowa odmienna od polszczyzny. Można się zgodzić, że to dialekt, ale bezsprzecznie języka polskiego.
@@Aye-Aye136 Jest to historia z relacji kobiety, która jako jedyna z rodziny przeżyła Sachsenhausen. Gdyby ona tego nie opowiedziała nigdy nie wiedzielibyśmy co się stało ze szlachtą Laudańską. Podczas DWS Litwin zamordowali więcej Polaków niż Ukraińcy, ale o tym się nie mówi.
@@rebuzz6866 Jest na Litwie wielu potomkow tamtej szlachty laudanskiej, zmudzkiej, maja swoja organizacje. Znalazlam tam wielu krewnych przez 23andme i ancestry.
Litwini mają kompleks niższości wobec polskości, bo my jesteśmy dużym narodem o bogatej kulturze i historii pełnej chwały. Nie mamy sporów terytorialnych, jesteśmy razem w Unii Europejskiej, nasze lotnictwo broni Litwy w ramach NATO. Możemy słusznie oczekiwać od Litwinów poszanowania praw polskiej mniejszości na Wileńszczyźnie. Tak ja to widzę.
@@damakameliowa5712 W żadnym razie nie mam poczucia wyższości. Przez setki lat byliśmy z Litwinami w luźnym związku a po Unii Lubelskiej w Rzeczpospolitej Obojga Narodów, de facto multietnicznej republice szlacheckiej z obieralnym monarchą. W XIX. wieku dążenia narodowe Litwinów i Polaków się rozeszły. Po Pierwszej Wojnie Światowej RP2 inkorporowała Wileńszczyznę, która w ogromnej większości zamieszkana była przez etnicznych Polaków. Na Litwie ten okres nazywany jest okupacją. OK, mają do tego prawo. Po upadku systemu komunistycznego Litwa odzyskała niepodległość, z czego się bardzo cieszę. Niestety nowe państwo litewskie zaczęło na siłę lituanizację Polaków na Wileńszczyźnie. Pojawiły się problemy z pisownią nazwisk, ograniczenia nauczania w języku polskim itp. Szkoda, że doszło do tego, bo RP3 uznaje granice ze swoimi Szanownymi Sąsiadami, w tym Litwą. Polską racją stanu jest wspieranie Polonii w zachowaniu języka i szerzej kultury polskiej. Po inwazji Putinowskiej Rosji na Ukrainę idziemy razem Litwą w jednym szeregu. Bardzo chciałbym, żeby nie było tych niepotrzebnych konfliktów o pisownię nazwisk i szkolnictwo, bo te nie służą naszej przyjaźni tylko idą na rękę moskiewskiej satrapii, której nadrzędnym celem jest rozbicie EU i NATO. Tak ja to wiedzę.
@ 44:20 Za brutalnością litewskich działań w 1939 stoi fakt, że Rząd Smetany był dyktaturą, której istnienie od momentu powstania było całkowicie uzależnione od dobrego humoru Niemiec. Od 1918 Smetona realizował niemiecką politykę względem Polski, rok 1939 nie był tu żadnym wyjątkiem. W analizie brakuje wątku całkowitego uzależnienia Litwy Kowieskiej od polityki Niemiec co daje wypatrzony obraz sytuacji. Uzależnienie od Niemiec było tak ogromne, że jakakolwiek mowa o odzyskaniu przez Litwę niepodległości i konflikcie polsko-litewskim zamiast konflikcie polsko-niemieckim jest żartem w złym stylu.
@@MrKopylowiczWhat "facts"? Poland annexed Vilnius region and then blaming Lithuania of being a "nazi" in exchange to justify Poland's imperialistic behaviour? What kind of mental gymnastics is this? A thief is pretending to be a victim in this situation. What I know is that Poland was flirting with Germany against Lithuania until Germans attacked Poland. Poland's plans were to occupy whole Lithuania and turn it into Poland's province, because you're unable to accept an idea of free independent neighbouring country, which is ethnically different than Poland. I see the same behaviour of Poland towards Lithuania and blaming of "fachism", like Russia now does to Ukraine.
Przedmowa dotyczy faktów- zarzut dotyczy błędu zapisu nazwiska...stąd wyjaśnienie- natomiast pani wypowiedź jest pozbawia jakiegokolwiek związku merytorycznego z całym wątkiem żenada....
Речь Посполита - это была огромная Литва и маленькое королевство Польское с литовским королем на польском троне. А не наоборот. Польша - это не Речь Посполита. Всегда смешно наблюдать за поляками - их спесью, фантазиями и пустыми амбициями.
Unia z Litwą była tak samo korzystna dla nas jak obecna polityka unii europejskiej. Litwa miała nóż na gardle, więc wzięła unię w 1569 co nas wciągnęło w wojnę z Moskwą. Do tego są głosy że zły Polak wykorzystywał biednego chłopa z Ukrainy i Białorusi. My Polacy mamy się jak zwykle biczować, bo komuś to na rękę. PS bo jak wiemy Polaka nie wykorzystywał bo Polak to był tylko Pan na włościach. Została u nas narracja bolszewików.
Marlena, zmień dilera bo bredzisz. Takim sposobem Niemcy powinni zająć Kraków, bo Polaków było tam mało w XIV wieku, przecież mieszczaństwo krakowskie to głównie Niemce byli
@@FekalistaGrzybowory-lz8lh Kolego zmień swojego . Bo wiekszość mieszkańców mówiła po polsku , potem byli Żydzi Niemcy a Litwinów było bardzo mało. W XIV wieku nie ma takiego pojęcia jak naród. I mitem jest że Łokietek zabijał za nieznajomość słowa soczewica , miele , młyn. Idąc tym tropem potwierdzasz że Hitler miał prawo do Galicji i Zamojszczyzny bo tam mieszkają potomkowie Niemców osiedleni przez Józefa II !
Jeszcze pod koniec XIX wieku ci sami "Polacy" nie odrzucali tożsamości litewskiej, wszystko zależało od tego, jak zadasz pytanie. Ale owszem, mówiono po polsku. Niemniej niemal każdy tamtejszy Polak miał pochodzenie... litewskie. Wilno od wieków było stolicą Litwy, naszego sojusznika, warto mieć to na uwadze.
@@PiotrJaser Tak tylko że od 1569-1795 to było wspólne państwo, nie można ponad 200 lat tradycji odrzucić. Tożsamość narodowa się odradzała. Wilno wtedy było zamieszkane w większości przez Polaków potem Żydów, Litwini byli tam mniejszością. zresztą to co Żeligowski zrobi , Litwini powtórzą pod Kłajpedą!
@@marlenakranc1279 To było wspólne państwo złożone z dwóch podmiotów, które zachowywały swoją daleko idącą odrębność. Litwa miała przecież nawet swoją własną odrębną armię. Wilno zamieszkiwane było głównie przez ludzi pochodzenia bałtyjskiego, rusińskiego, niemieckiego i żydowskiego. Gdy Giedymin przenosił stolicę z Trok, zaprosił Niemców i Żydów by wybudowali mu nowoczesne średniowieczne miasto. Element polski występował w małych ilościach, ze względu na statuty litewskie, które zakazywały masowego osadnictwa polskiego na ziemiach WKL. Polacy oficjalnie byli cudzoziemcami na Litwie, również po unii lubelskiej. Natomiast ludność po prostu się spolonizowała, nie tylko elity. Potem nacjonalizmy zrobiły swoje. Polska miała zerowe prawa do Wilna, natomiast miała historyczne prawa do Gdańska, największego i najbogatszego miasta Królestwa Polskiego. I na te prawa powołał się Dmowski w Wersalu, w rezultacie po wojnie w 1918 Gdańsk nie znalazł się w granicach Niemiec. Jeśli chodzi o osadnictwo polskie na Litwie, to był jeden wyjątek, ale jeszcze w Średniowieczu, w czasie rozbicia dzielnicowego, gdy Księstwo Mazowieckie faktycznie było oddzielnym państwem. Wtedy pojawiło się kilka fal osiedleńczych z Mazowsza na Mazury, Podlasie i częściowo Polesie. Mazurzy polskojęzyczni byli potomkami właśnie tych osadników mazowieckich. Jednak osadnictwo mazowieckie raczej nie sięgnęło okolic Wilna. Później pojawiły się statuty litewskie i w kwestii migracji wymierzone były właśnie w ludność polską blokując napływ takiej ludności. Dopiero zabory i XIX wiek otworzył możliwości migracji w głąb Litwy, ale nie odbywało się to na dużą skalę. Dlatego często porównuje się Polaków z Wileńszczyzny z Niemcami z Opolszczyzny. Badania antropologiczne wykazują, że bardzo wielu tych Niemców w ogóle nie ma niemieckich korzeni etnicznych.
Rewelacyjny materiał. Merytoryczność najwyższej próby. Głosy prowadzących prawdziwie radiowe😊. Przezabawna anegdota o "marzeniu filatelistów". Brawo. Aż żal, że ta godzinka juz minęła.
Jesli Litwinom bylo zle w II RP, to mieli dobrze w ZSRR, podobnie jak Ukraincy w czasie wielkiego glodu, bo dla polskich panow za pieniadze pracowac nie chcieli. Ciekawe ze dzisiaj wola pracowac dla polskich panow niz dla skorumpowanych ukrainskich.
